Դիսնեյ Արքայադուստր

Ուոլթ Դիսնեյի մուլտֆիլմերի հերոսուհիներով բրենդ

Դիսնեյ Արքայադուստր բրենդի հեղինակը «Դիսնեյ Սպառողական Ապրանքների» նախագահ Էնդի Մունին է։ 2000-ականներից ստեղծված բրենդում հայտնվել են Դիսնեյի դասական անիմացիոն ֆիլմերի հերոսուհիները։

Ներկա պահին բրենդում կան տասնմեկ արքայադուստրեր ՝ Սպիտակաձյունիկը, Մոխրոտիկը, Ավրորան, Արիելը, Բելլը, Ժասմինը, Պոկահոնտասը, Մուլանը, Թիանան, Ռափունցելը ու Մերիդան։

Պատմությունը խմբագրել

Նախկին Nike, Inc.- ի գործադիր տնօրեն Էնդի Մունին նշանակվել էր Walt Disney ընկերության Disney Consumer Products բաժնի ղեկավար՝ 1990-ականների վերջին։ Մունին իր առաջին Disney- ի սառույցի շոուին մասնակցելով, նկատեց, որ մասնակցող մի քանի երիտասարդ աղջիկներ արքայադստերի պես էին հագնված, որոնք Disney- ի իսկական արտադրանքը չէին։

«Նրանք ընդհանուր հագուստի արտադրանք էին, որոնք կցված էին Հելոուինի հագուստներին»-The New York Times պատմում էր Մունին։ Մունին հաջորդ օրը՝ առավոտյան դիմել է ընկերությանը եւ խրախուսել նրանց աշխատանքը՝ սկսել 2000 թվականի հունվարին Դիսնեյ Արքայադուստր-ին իրավաբանական լիցենզիայի իրավունք ստանալու հիման վրա։ Ուոլթի եղբորորդին, Ռոյ Է. Դիսնեյը, դեմ է եղել նախագծի ստեղծմանը, քանի որ ընկերությունը երկար ժամանակ «խուսափել է իր դասական հեքիաթների կերպարներին այլ պատմություններում ներառելուց՝ անհանգստանալով, որ այն կթուլացնի առանձին դիցաբանությունները»։

Սկզբում բրենդը բաղկացած էր 9 կերպարներից, որոնց թվում էր նաև Թինքերբելլը։ Մունին որոշեց, որ հետագա մարկետինգային գովազդի նշանները, ինչպիսիք են պաստառները, արքայադուստրերը երբեք չպետք է աչքով շփում ունենան միմյանց հետ, որպեսզի պահեն իրենց անհատական «դիցաբանությունը»։ Բոլորը նայում են մի փոքր այլ ուղղությամբ, կարծես չեն նկատում մնացածների ներկայությունը։

Ոչ ավանդական ձեւով, Մունին և նրա թիմը սկսել էր Դիսնեյ Արքայադուստր-ի բրենդը `առանց ֆոկուսային խմբերի և նվազագույն մարքեթինգով։ 2001 թ.-ին «Դիսնեյ Սպառողական Ապրանքները» կազմել է մոտ 300 միլիոն դոլար, սակայն 2012 թ. բաժանումը մեծացրել է եկամուտը մինչեւ 3 միլիարդ դոլար, դարձնելով այն սպառողական զվարճանքի ամենախոշոր վաճառողը գլոբալ կերպով։

Ընդլայնում խմբագրել

Թիանան առաջին կերպարն էր, ով 2010 թվականի, մարտի 14-ին զբաղեցրեց «Արքայադուստր» բրենդում` Թինքերբելլի կարճ զբաղեցրած տեղը։ Թիանայի թագադրությունը տեղի ունեցավ Նյու Յորք Փլեյսում։ Իսկ Թինքերբելլը 2005-ին գլխավորեց «Փերիներ» բրենդը։

Ռափունցելը թագադրվեց, որպես տասներորդ անդամ՝ 2011 թ. Հոկտեմբերի 2-ին, Անգլիայի,Լոնդոնի՝ Քենսինգթոնյան պալատում։ 

2013 թ. մայիսի 11-ին Դիսնեյը ավելացրեց Փիքսարի կերպար Մերիդաին, որպես տասնմեկերորդ պաշտոնական արքայադուստր՝ Disney World-ի «Կախարդական Թագավորություն»` Մոխրոտիկի դղյակում։

Mattel-ը 2010 թ-ի վերջում ավելացնում է Բարբի-արքայադուստր-թեմատիկ գիծը, երբ Fair and Fantasy խանութներում հիմնած 2013-ին Ever After High-ը։ Mattel-ը միայն արտադրեց արքայադուստր Մոխրոտիկի, Արիելի, Բելլի և «Սառցե Սրտի» երկու արքայադստրերին՝ վերջին տարվա իրենց լիցենզիայից։ Այս մրցակցային գծերի եւ բրենդի վերջի հետ Hasbro-ն Դիսնեյից հնարավորություն ստացավ՝ ստանալ «Աստղային Պատերազմներ»- ի աշխատանքը, որն էլ հանգեցրեց «Ժառանգներ»-ի լիցենզիային։ «Դիսնեյ Սպառողական Ապրանքներ»- ն նաև փորձեց զարգացնել ապրանքանիշը `դարձնելով այն ավելին, քան պարզապես աղջկական ու ավելի հերոսական։ Սեպտեմբերին Disney- ը հայտարարեց, որ սկսած հունվարի 1-ից մինչեւ 2016 թ., Hasbro-ն կլինի «Դիսնեյ Արքայադուստր»-ի լիցենզավորված մանկական արտադրողը։

Disney Publishing-ի 2003թ.-ի հունիսին ստեղծած «Դիսնեյ Արքայադստրերի Պալատային Կենդանիներ» խաղը «Դիսնեյ Սպառողական Ապրանքներ»-ը օգոստոսին Պալատային Կենդանիներից սարքեց խաղալիքների բրենդ Blip Toys-ի լիցենզիայով։ 2015թ.-ին Disney Publishing-ը նկարահանեց անիմացիոն կարճ սերիաներ, որն կոչվում էր «Բեղիկավորների Դրախտային Պատմությունները ՝ Պալատային Կենդանիների հետ»։ Ճամփորդությունը կախարդական աշխարհ է դեպի «Բեղիկավորների Դրախտ»՝գաղտնի վայրում, որը գտնվում է Դիսնեյ Արքայադստրերի թագավորությունների միջեւ՝ հեքիաթային տարածության մեջ։

Նկարազարդումներ մշակույթի եւ ԶԼՄ-ներում խմբագրել

Թեմատիկ զբոսայգիներ խմբագրել

Դիսնեյլենդ խմբագրել

Արիելը ունի ատրակցիոն California Adventure զբոսայգում, որն կոչվում է «Արիելի Ստորջրյա Արկածները», ինչը գործում է 2011թ. հունիսի երեքից։

Սպիտակաձյունիկը ունի իր տեղանքը Դիսնեյլենդում, Տոկիո Դիսնեյլենդում և Դիսնեյլենդ Փարիզում, որն հայտնի է «Սպիտակաձյունիկի Սարսափելի Արկածները» անվամբ։

Walt Disney World խմբագրել

«Սպիտակաձյունիկի Սարսափելի Արկածները» պիտի լիներ Walt Disney World Resort -ում, բայց այն չեղարկվեց 2012թ.-ին, որպես «Նոր Ֆենթեզիլենդ» տարածքի մաս։

Ատրակցիոնը, որը բացվել էր 2012-ի դեկտեմբերի 6-ին, Կախարդական Թագավորության «Նոր Ֆենթեզիլենդ»-ում, կոչվեց՝ «Կախարդական Պատմություններ՝ Բելլի հետ»։ 20 րոպեանոց ատրակցիոնը ներգրավում էր հյուրերին՝ դեպի Մորիսի տնակ, որպեսզի հանդիպեին Բելլի հետ՝ կրկնելու «Գեղեցկուհին և Հրեշը» պատմությունը։

«Ծովի Խորքում. Ջրահարսի Ուղևորությունը», որը հիմնված էր Դիսնեյլենդի «Ջրահարսը. Արիելի Ստորջրյա Արկածներ»-ի հիման վրա, բացվեց դեկտեմբերի 6-ին։ «Կախարդական Թագավորության» ատրակցիոնը ունի այլ արտաքին տեսք ու հերթականություն՝ ի տարբերություն այն մեկի, որն գտնվում է Դիսնեյլենդում։

2014թ.-ի մայիսի 28-ին «Յոթ Թզուկների գնացքը» բացվեց Walt Disney World Resort-ի Կախարդական Թագավորությունում։ 2000 մետր երկարությամբ պողպատե գլանափաթեթի միջին չափը 34 մղոն է և երկու կաթիլները հասնում են 41 ոտնաչափերի։

«Ինչպես «Սպիտակաձյունիկն ու յոթ թզուկները» դուք էլ կկատարեք ձեր զվարթ ուղևորությունը, դեպի՝ քարե կամուրջներով ու անտառի միջով, որտեղ կգտնեք թզուկների տնակն ու մուլտֆիլմի հերոսներին։ Ուղևորները, գնացքով անցնում են դասական հեքիաթով։ Թզուկների կողքով, դեպի՝ անտառ, տնակ ու ադամանդների հանք։ Հանքավայրի քարանձավը հատկանշական եղավ, ինչպես որ ասում էին Disney Imagineers-ը.,- «երբևէ ստեղծված ամենազարգացած աուդիո-անիմացիոն մարտահրավերներից մեկն է»։

Հանդիպում-ողջույններ և կենդանի միջոցառումներ խմբագրել

Դիսնեյլենդ խմբագրել
 

Բացի այդ, «Fantasyland[1]» թատրոնը հյուրընկալել է Disneyland Princess Fantasy Faire[2]-ը, որը ներկայացրել են լորդերն ու տիկնայք, երիտասարդ տղաներին ու աղջիկներին սովորեցնելով վարվեցողության կանոններ, թե ինչպես լինել արքայազներ ու արքայադստրեր։ Նրանց միացել են Դիսնեյի արքայադստրերը։ 2010-ին Ռափունցելին տրվեց «Խճճված» հանդիպման և ողջույնի տեղ։ The Carnation Plaza Gardens տաղավարը, որը Քնած Գեղեցկուհու ամրոցի հարևանության տարածքում էր, փակվեց 2013 թ.-ին՝ գարնանը փոխարինվեց՝ Fantasy Faire նոր տարածքով։

Fantasy Faire խմբագրել

Fantasy Faire տարածքը Դիսնեյլենդում պաշտոնապես բացվեց 2013թ.-ի մարտի 12-ին, որպես Դիսնեյ արքայադստրերի մշտական տուն, որն բաղկացած է «Արքայական Հյուրասենյակից», «Արքայական Թատրոնից», Մորիսի սննդամթերքի խանութից և «Արքայական Գանձեր» հուշանվերների խանութից։ Թատրոնում բեմադրվեցին երկու փոքրիկ ներկայացումներ, որոնք  «Գեղեցկուհին և Հրեշը» ու «Խճճվածի» հիման վրա էին։ Դահլիճը նախատեսված է արքայադստրերի հանդիպման համար, որն ունի փոփոխական ժամանակաընթաց՝ երեք արքայադստրերը պիտի հանդես գան միաժամանակ։

Walt Disney World խմբագրել

Walt Disney World Resort-ում արքայադստրերը հասանելի են հանդիպումների ու ողջույնների համար ավելի կոնկրետ վայրերում։ Մոխրոտիկի հիման վրա կերպարի հետ ընթրիքը և շփումը տեղակայված է նրա Կախարդական Թագավորության դղյակում գտնվող՝ «Մոխրոտիկի Արքայական Սեղան»-ում, ինչպես և «Մոխրոտիկի Երկար ու Երջանիկ Ընթրիքը» (նախկինում հայտնի էր, որպես «Մոխրոտիկի Գալա Տոնի Ընթրիք»)։ 1900 թ. Դիսնեյի Մեծ Ֆլորիդյան Հանգստավայրի և Սպա-ի Park Fare-ը տարածված վայրեր են Մոխրոտիկի եւ այլ Դիսնեյի կերպարների համար։ Արքայադստրերին կարելի է գտնել նաև Epcot-ում գտնվող Princess Storybook ընթրիքին։ 2013թ.-ի սեպտեմբերի 18-ին Կախարդական Թագավորությունում բացվում է նոր հանդիպման ու ողջույնի ատրակցիոն, որն կոչվում է «Արքայադստրերի Հեքիաթային Դահլիճ» [1]:

Շատ ներկայացումներ ու շքերթներ անցնում են արքայադստրերի ներկայությամբ։ Դրանցից են՝ «Fantasmic»-ը, «Գլխավոր Փողոցի Էլեկտրական Շքերթը», «Երազիր Միքիի հետ», «Երևակայության Շքերթի Տոնակատարությունը», «Միքիի՝ Բո Քեզ» Հելոուինյան շքերթն ու «Միքիի Մի Անգամ Սուրբ Ծննդին» շքերթները։ «Բիբիդի Բոբիդի Բուտիկը» բացվեց 2006թ.-ի ապրիլի 5-ին Walt Disney World-ում գտնվող Downtown Disney-ի (այժմ Disney Springs) Disney Store-ում։ Այս սրահը թույլ է տալիս երեխաներին արքայադստրերի պես շպարվել։ 2007թ.-ի սեպտեմբերի 10-ին բացվում է երկրորդը՝ Մոխրոտիկի Դղյակում [2]:

2007թ.-ի հունվարի 22-ին Walt Disney World Resort-ում գտնվող Կախարդական Թագավորությունում մեկնարկում է առաջին «Ծովահենների ու Արքայադստրերի Խնջույքը»:Այս դժվար ձեռքբերովի տոմսերով երեկույթը ներառում էր «Դիսնեյի Մոգական Արկածներով Շքերթ» և հատուկ թեմատիկ հրավառությամբ ներկայացում, որն կոչվում էր [3] «Magic, Music and Mayhem»: Շքերթին մասնակցում էին վեց արքայադստրերը, որոնց ուղեկցում էին ասպետներն ու պարողները։ Յուրաքանչյուր տարածք համապատասխանեցված էր արքայադստեր, կամ ծովահենի թեմատիկայով։ Ժասմինի արքունիքը [4] Adventureland-ում էր, Արիելի արքունիքը Fantasyland-ում, իսկ Արքայադստեր Տաղավարը՝ «Միքիի ToonTown Fair»-ում։ Այս միջոցառումը մինչ օրս դադարեցվել է։

Շանհայի Դիսնեյլենդ խմբագրել

Արքայադստրերի հետ հանդիպելու ու ողջունելու տարածքը կոչվում է «Ժուկով-Ժամանակով»Արքայադստրերի հետ հանդիպելու ու ողջունելու տարածքը կոչվում է «Ժուկով-Ժամանակով», որն գործել է Շանհայի Դիսնեյլենդի բացման ժամանակ և գտնվում է «Storybook Ամրոցում»։ [5]

Ֆիլմեր և հեռուստատեսություն խմբագրել

Դիսնեյ Արքայադստրերի հեռուստատեսային հայտնվելը զետեղված է «Դիսնեյ Արքայադուստր Հավաքածու»-ում սերիաներից բաղկացած DVD-ի մեջ, որն պարունակում է Ալադդինի, Ջրահարսի ու Գեղեցկուհին և Հրեշի հատուկ էպիզոդներ։ Ավելի ուշ DVD սերիաներ թողարկվեց, որն վերնագրվեց «Դիսնեյ Արքայադստեր Պատմություններ»՝ նախորդ թողարկման նման բովանդակությամբ։ «Արքայադստեր Խնջույքի Պալատ»-ը(նախկինում հայտնի, որպես «Արքայադստեր Հզոր Ժամ») հանդիսանում էր Toon Disney-ի հեռուստածրագրերից, որն հեռարձակվում էր 2000-2007թթ., որտեղ օգտագործվում էին Ջրահարսի և Ալադդինի էպիզոդներից։

Բելլը ուներ իր խաղարկային հեռուստատեսային ծրագիրը, որն կոչվում էր «Երգիր ինձ համար Պատմություն՝Բելլի հետ»։ Առաջին ութ արքայադստրերը հայտնվել են «Մկան Տունը» անիմացիոն հեռուստատեսային սերիալում և «Միքի Մաուսի մուլտֆիլմեր»-ի մեջ հայտնված Մոխրոտիկը, Սպիտակաձյունիկը, ինչպես նաև Բելլը՝ Հրեշի հետ։

2007թ.-ի սկզբին Դիսնեյը հայտարարեց «Դիսնեյ Արքայադստեր Կախարդական Պատմություններ» նոր սերիաների թողարկման մասին, որոնք Դիսնեյ Արքայադստրերի նոր պատմությունների մասին էին լինելու։ 2007թ.-ի սեպտեմբերի 4-ին թողարկված առաջին ֆիլմի սերիաները վերնագրվեցին «Դիսնեյ Արքայադստեր Կախարդական Պատմություններ. Հետևիր Քո Երազանքներին» [6]: Այն երաժշտական ֆիլմ էր, որն պատմում էր նոր պատմություններ՝ արքայադուստր Ժասմինի և արքայադուստր Ավրորայի մասին։ Սկզբում հավաքածույում նախատեսված էր «Դիսնեյ Արքայադստեր Կախարդական Պատմություններ. Բարության Թագավորություն» ֆիլմը, որն ներառում էր  Ավրորայի մասին ուրիշ պատմություն, իսկ Ժասմինի պատմության փոխարեն կար Բելլինը։ Դիսնեյն այս փոփոխությունն արեց առանց որևէ ծանուցման։ Ի վերջո սերիան չեղյալ է հայտարարվում և այժմ միայն «Հետևիր Քո Երազանքներին» ֆիլմաշարը գոյություն ունի։

ABC հեռուստաընկերությունը, որն պատկանում է Դիսնեյին, թողարկեց՝ «Մի անգամ հեքիաթում» հեռուստասերիալը, որտեղ հայտնվեցին Սպիտակաձյունիկը, Մոխրոտիկը, Բելլը, Ավրորան, Մուլանը, Արիելը, Ռափունցելը, Մերիդան, Ժասմինը, Աննան, Էլզան ինչպես նաև Թիանան։ Սպիտակաձյունիկն ու Բելլը հեռուստասերիալի գլխավոր կերպարներից էին, մինչդեռ մնացածը հայտնվում էին մի քանի սերիայում, կամ պարզապես էպիզոդիկ դերերում։ Այս կերպարներից շատերը հիմնված են Դիսնեյի տարբերակների՝ փոփոխված տեսակների հիման վրա, սակայն մի քանիսը ոգեշնչված են հին պատմություններից։

2013թ.-ի հունվարի 11-ին Disney Junior-ով [7] պրեմիերա եղավ «Սոֆիա Առաջին» անիմացիոն սերիալի առաջին ֆիլմը՝ «Լինում է չի լինում մի Արքայադուստր» որտեղ հայտնվեց Մոխրոտիկը։ Ժասմինը, Բելլը, Ավրորան, Սպիտակաձյունիկը, Մուլանը, Թիանան և Մերիդան, արքայադուստր Սոֆիայի մոգական կախազարդի շնորհիվ հայտնվեցին, որպեսզի դժվար իրավիճակում՝ խորհուրդներ տան։ Արիելն ու Ռափունցելը հայտվեցին հատուկ թողարկում ֆիլմերում, որոնք կոչվում են՝ «Լողացող պալատը» և «Արքայադուստր Այվիի նզովքը»։ Պոկահոնտասն միակն է, ով չի հայտնվել։

2014թ.-ին «Մալեֆիսենթ» ֆիլմում Ավրորայի կերպարը մարմնավորել է Էլ Ֆանինգը։ Լիլի Ջեյմսը հանդես եկավ Մոխրոտիկի կերպարում՝ համանուն «Մոխրոտիկը» 2015թ.-ի ֆիլմում։ Էմմա Ուոթսոնն, «Գեղեցկուհին և Հրեշը» 2017թ.-ին հայտնվեց՝ Բելլի կերպարում, իսկ Նաոմի Սքոթն [8] էլ կկերպարանավորի Ժասմինին՝ «Ալադդին» ֆիլմում։ Դիսնեյ ընկերությունը աշխատում է «Մուլան» ֆիլմի վրա, գլխավոր հերոսուհուն կկերտի Լյու Իֆեյը։ Դիսնեյը նաև ծրագրեր ունի նկարահանել ֆիլմեր՝ «Ջրահարսի» և «Սպիտակաձյունիկը և յոթ թզուկների» հիման վրա։

Արքայադստրերը, ինչպես նաև Աննան, Էլզան ու Մոանան առաջին անգամ միասին կհայտնվեն 2018թ.-ի « Ռալֆը կործանում է համացանցը» լիամետրաժ անիմացիոն ֆիլմում։

Զետեղում կոմիքսներում խմբագրել

2005թ.-ի ապրիլին «Նակայոշի» մանգաների հրատարակման պարբերականում, հայտնվեց՝ Կոդանշայի հովանավորած «Կիլալա Արքայադուստր» ճապոնական ֆենթեզի ռոմանս մանգան։ Մանգաի սյուժեն պտտվում է Կիլալա անունով աղջնակի ու իր արկածների շուրջ, ով առաջին վեց արքայադստրերի օգնությամբ՝ որոնում է իր առեվանգված ընկերոջը։

Տեսախաղեր խմբագրել

Դիսնեյ Արքայադստրերը հայտնվել են՝ «Դիսնեյ Արքայադուստր. Կախարդական Ուղևորություն»(Disney Princess: Enchanted Journey [9]), «Դիսնեյ Արքայադուստր. Կախարդական Զարդեր» (Disney Princess: Magical Jewels [10] ) և «Դիսնեյ Արքայադուստր. Իմ Հեքիաթային Արկածները» (Disney Princess: My Fairytale Adventure [11]) տեսախաղերում։ 2013թ.-ի Disney Infinity [12] խաղում կարելի է գտնել Ռափունցելին։ Disney Infinity: 2.0 Edition-ը [13] ընդգրկել էր Մերիդաին ու Ժասմինին։ Disney Infinity 3.0-ը [14] ներգրավեց Մուլանին։

Էթնիկ ընդունելություն խմբագրել

Պոկահոնտասը քննադատության է ենթարկվել Puget Sound Communications համալսարանի պրոֆեսոր Դերեկ Բուեսչերի եւ Յուտայի համալսարանի հաղորդակցության պրոֆեսոր Կենտ Օնոյի կողմից։ Նրանց «Քաղաքակիրթ գաղութարարություն» հոդվածում «Պոկահոնտաս» ֆիլմը կոչում են՝ որպես գաղութացման արդարացում և մաքրման փորձ, որը ենթադրում է, որ բոլոր բնիկ ամերիկացիները «վայրենիներ» են, որոնք կարիք ունեն՝ սպիտակ ձուլման։ [3]

Դիսնեյի առաջին աֆրոամերիկուհի արքայադուստր Թիանան, «Արքայադուստրն և Գորտ»-ի աստղը, հիմնականում դրական էր և համարվում էր «քայլ դեպի ճիշտ ուղղությամբ»։ Այնուամենայնիվ, վուդու ուղերձները քննադատվեցին ծնողներից և լրատվամիջոցներից, ինչպես Թիանաի սիրավեպը «կովկասյան» արքայազնի հետ։ Թիանաի սիրային հետաքրքրությունը, արքայազն Նավինը, շագանակագույն մաշկ ունի և մեկնաբանվում է, որպես ոչ սպիտակամորթ։ Ըստ Դիսնեյի գործադիրի, Նավինը կոնկրետ ազգություն չունի, ու ապրում է հորինված Մալդոնիա թագավորությունում[4]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «Fantasyland Theatre» (անգլերեն). 2017 թ․ մարտի 23. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  2. «Fantasy Faire». Disneyland (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  3. T., Buescher, Derek; A., Ono, Kent. «Civilized Colonialism: Pocahontas as Neocolonial Rhetoric». Women's Studies in Communication (անգլերեն). 19.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  4. «Disney to feature its first black princess... but critics complain as she falls in love with a WHITE prince». Mail Online. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել