Դեյցիա

Դեյցիա

Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Ինֆրաթագավորություն	Streptophyta
Վերնաբաժին	Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta)
Տիպ/Բաժին	Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Հոնածաղկավորներ (Cornales)
Ընտանիք	Դրախտավարդազգիներ (Hydrangeaceae)
Ցեղ	Դեյցիա (Deutzia) Thunb.

Դեյցիա^[1] (լատին․՝ Déutzia), բազմամյա ծառեր, ընտանիք Hydrangeaceae։ Բնականոն աճում է Արևելյան Ասիայում՝ Ճապոնիայի լեռնային անտառներում և թփուտներում։

Լուսասեր է, խոնավասեր, հողի նկատմամբ ոչ պահանջկոտ։

Կենսաբանական նկարագիր խմբագրել

Տերևաթափ բույս է՝ մինչև 1 մ բարձրությամբ, ուղղաձիգ սաղարթով։ Ապրում են մինչև 25 տարի։ Ծաղիկները սպիտակ են՝ հավաքված հուրան կամ ողկույզ ծաղկաբույլերում։

Ծաղկում է մայիս-հունիս ամիսներին, պտուղները հասունանում են հոկտեմբերին։

Պտուղը տուփիկ է։

Նշանակություն և կիրառում խմբագրել

Մոտ 50 տեսակ թփեր պարունակող այս ցեղն աչքի է ընկնում իր բարձր գեղազարդիչ հատկությամբ, որի շնորհիվ էլ լայն տարածում ունի կանաչապատման համար։ Մեր հանրապետությունում տարածված են Բուսաբանական այգում։

Մշակության մեջ խմբագրել

19-րդ դարի առաջին կեսերին հոլանդացի վաճառականները մշակությունում ներկայացրել են ճապոնական և հիմալայան դեյցիայի տեսակները։ Չինական դեյցիան Եվրոպայի այգիներում հայտնվել է միայն 19-րդ դարի վերջին։ Հայտնի ֆրանսիացի դենդրոլոգ Մորիս Վիլմորենը կապված է եղել շատ քարոզիչների հետ, ովքեր Չինաստանի լեռներից իր համար հավաքել են դեյցիայի սերմերը։ Շնորհիվ իր տնկիների եվրոպացի բուսաբանները 19-րդ դարի 80-90-ական թվականներին հայտնաբերեցին դեյցիայի շատ տեսակներ։ Այսպիսով մեծացավ Deutzia vilmorinae մշակումը շատ երկրներում։ Տեսակների հիմնական մասը ներկայացվել են 20-րդ դարում^[2]։

Տեսակներ խմբագրել

Ըստ The Plant List տվյալների դասը ընդգրկում է 72^[3] տեսակ։

Deutzia bhutanensis
Deutzia crenata Siebold & Zucc. — Дейция городчатая
Deutzia discolor Hemsl. [syn. Deutzia vilmorinae Lemoine], տեսակը աճում է Կենտրոնական և Արևմտյան Չինաստանում։
Deutzia gracilis Siebold & Zucc., տեսակը աճում է Հյուսիսային Չինաստանում և Ճապոնիայի լեռներում։
Deutzia grandiflora Bunge, տեսակը աճում է Հյուսիսային Չինաստանում և Կորեայում։
Deutzia longifolia Franch.,
Deutzia parviflora Bunge
- Deutzia parviflora var. amurensis Regel [syn. Deutzia amurensis],
Deutzia purpurascens (Franch. ex L.Henry) Rehder,
Deutzia scabra Thunb.,
Deutzia ×lemoinei Lemoine ex Bois, Դեյցիայի հիբրիդը
Deutzia ×magnifica (Lemoine) Rehder,
Deutzia ×rosea (Lemoine) Rehder
Deutzia ×wilsonii Duthie, Դեյցիայի բնական հիբրիդը։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Русское название таксона — согласно следующему изданию: Шрётер А. И., Панасюк В. А. Словарь названий растений = Dictionary of Plant Names / Межд. союз биол. наук, Нац. к-т биологов России, Всерос. ин-т лек. и ароматич. растений Рос. сельскохоз. академии; Под ред. проф. В. А. Быкова. — Koenigstein: Koeltz Scientific Books, 1999. — С. 246. — 1033 с. — ISBN 3-87429-398-X.
↑ Заиконникова Т.И. Дейции – декоративные кустарники. Монография рода Deutzia Thunb. М.; Л.: Наука, 1966. 140 с.
↑ Species of Deutzia по данным сайта The Plant List(անգլ.)(լատ.)

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դեյցիա» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դեյցիա» հոդվածին։

[1] Русское название таксона — согласно следующему изданию: Шрётер А. И., Панасюк В. А. Словарь названий растений = Dictionary of Plant Names / Межд. союз биол. наук, Нац. к-т биологов России, Всерос. ин-т лек. и ароматич. растений Рос. сельскохоз. академии; Под ред. проф. В. А. Быкова. — Koenigstein: Koeltz Scientific Books, 1999. — С. 246. — 1033 с. — ISBN 3-87429-398-X.

[2] Заиконникова Т.И. Дейции – декоративные кустарники. Монография рода Deutzia Thunb. М.; Л.: Наука, 1966. 140 с.

[3] Species of Deutzia по данным сайта The Plant List(անգլ.)(լատ.)

[1]

[2]

[3]