Գրքի տաճար

Գրքի տաճար
Տեսակ	շենք և գրականության թանգարան
Երկիր	Իսրայել
Տեղագրություն	Արևմտյան Երուսաղեմ
Վայր	Իսրայելի թանգարան
Մասն է	Իսրայելի թանգարան
Հիմնադրվել է	1965
Հիմնադիր	Սամուել Գոտտեսման
Կայք	imj.org.il/wings/%D7%9E%D7%9B%D7%9C%D7%95%D7%9C-%D7%94%D7%99%D7%9B%D7%9C-%D7%94%D7%A1%D7%A4%D7%A8

«Գրքի տաճար»^[2] (եբրայերեն՝ היכל הספר Heikhal HaSefer), Իսրայելի թանգարանի բաժին Երուսաղեմում, Արևմտյան Երուսաղեմի Գիվատ Ռամ բլրի մոտակայքում։

«Գրքի տաճարում» պահվում է այսպես կոչված Մեռյալ ծովի Կումրանի ձեռագրերը, որոնք համարվում են աշխարհում Աստվածաշնչյան ամենահին ձեռագրերը, դրանք հայտնաբերվել են 1947-1956 թվականներին, Վադի-Կումրանի և նրա մոտակայքի 11 քարանձավներում, ընդ որում այստեղ է գտնվում Մեռյալ ծովի ամենալավ պահպանված մագաղաթը, որը թվագրվում է մ.թ.ա. II դարով։

2013 թվականին Իսրայելի բանկը թողարկեց «Գրքի տաճարին» նվիրված իսրայելական ներդրումային դրամ^[3]։

Շինարարություն և ճարտարապետություն խմբագրել

«Գրքի տաճարը» նախագծված է այնպես, որպեսզի գիրքը խորհրդանշի «Լույսի որդիների մարտիկներին Մթության որդիների հետ», տաճարը կառուցված է սպիտակ գմբեթի տեսքով՝ խորհրդանշելով Լույսի որդիներին, իսկ սև բազալտե պատը խորհրդանշում է Մթության որդիներին:

«Գրքի տաճարի» նախագծի մանրազնին մշակումը և շինարարության նախապատրաստումը տևել են յոթ տարի։ Սկզբում նախատեսված էր Երուսաղեմի հրեական համալսարանի համար բլրի վրա կառուցել «տուն» մագաղաթների պահպանման նպատակով, այնուհետև նորակառույցը պետք է կցվեր համալսարանի Ազգային գրադարանին։ Շինարարությունն ավարտվել է 1965 թվականին, դրա ֆինանսավորման գործում զգալի դեր է խաղացել հունգարացի ներգաղթյալ, բարեգործ և մեկենաս Դավիդ Սամուել Գոտտեսմանի (David Samuel Gottesman) ընտանիքը, որը ձեռք է բերել Մեռյալ ծովի մագաղաթները և անհատույց հանձնել Իսրայելի պետությանը^[4]^[5]։

Տաճարը նախագծվել է Արմանդ Բարտոշի, Ֆրեդերիկ Կիսլերի և Հեզեր Հելլերի կողմից^[6]^[7]։ Այն կառուցվել է սպիտակ գույնի տաճար- ստուպայի տեսքով, սպիտակ գմբեթը զարդարում է շինությունը, այն երկու երրորդով գտնվում է գետնի տակ և իր արտացոլումն է գտնում տաճարը երիզող ջրավազանում։ Սպիտակ գմբեթի դիմաց ձգվում է սև բազալտե պատը^[6]։ Շինության գույների ընտրությունը պատահական չի արվել, մեկնաբանություններից մեկի համաձայն, այն հիմնված է լույսի և խավարի Որդիների կերպարների վրա, սպիտակ գմբեթը խորհրդանշում է լույսի Որդիներին, իսկ սև պատը` մթության Որդիներին։ Այսպիսով պատի սև գույնը և շինության շրջանաձևությունն ու սպիտակ գույնը խորհրդանշում են լույսի և խավարի, բարու և չարի, ճշմարտության և կեղծիքի հարատև պայքարը։ Բացի այդ, ամբողջ կառույցը նախագծվել է այն սափորի նման, որի մեջ գտնվել են մագաղաթները^[6]։

Ցուցադրություններ խմբագրել

Տաճարի ներքին հարդարանքը և ձևավորումը կատարվել է այնպես, որպեսզի վերարտադրվի այն միջավայրը, որում հայտնաբերվել են մագաղաթները^[8]։ Ներկայացված է նաև մշտական ցուցադրություն Կումրանի մասին, որտեղ դրանք գրվել են^[8]։

Մեռյալ ծովի մագաղաթների փխրունությունը և խոցելիությունը աննպատակահարմար և անհնար են դարձնում դրանց մշտական ցուցադրությունը, այդ իսկ պատճառով Գրքի տաճարում գործում է մագաղաթների ռոտացիայի համակարգը։ Մագաղաթի 3-ից 6 ամիս ցուցադրությունից հետո, այն տեղափոխվում է հատուկ պահեստարան, որտեղ անցնում է «վերականգնման» գործընթաց։ Բացի այդ «Գրքի տաճարի» ցուցադրություններում ընդգրկված են վաղ միջնադարյան հազվագյուտ աստվածաշնչյան ձեռագրեր, Մասադից բերված արտեֆակտեր, այլ հազվագյուտ ցուցանմուշներ, մասնավորապես Հալեպի օրենսգիրքը, թվագրված X դարով, որը համարվում է եբրայերեն Աստվածաշնչի հնագույն և ամբողջական տարբերակը^[8]^[9]։

Գրականություն խմբագրել

Meir Ronen, "Keepers of the Scrolls," The Jerusalem Post (July 24, 1997).
Lelke, Roland, "Der endlose Raum in Frederick Kieslers Schrein des Buches," ("The endless space in Frederick Kiesler's Shrine of the Book") (book, 187 p.) Shaker Verlag, Aachen, (1999) (German)

Պատկերասրահ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 archINFORM (գերմ.) — 1994.
↑ Израильский музей // Излучение плазмы — Исламский фронт спасения. — М. : Большая российская энциклопедия, 2008. — С. 59. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 11). — ISBN 978-5-85270-342-2.
↑ Shrine of the Book bullion coin
↑ Nemy, Enid (1997 թ․ հոկտեմբերի 2). «Esther G. Gottesman, 98, Zionist With Role in Scrolls Acquisition». The New York Times. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 6-ին.
↑ Israel’s Treasure Trove, Jerusalem Post
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Muschamp, Herbert (2001 թ․ օգոստոսի 19). «A Surrealist And the Widow Who Keeps The Flame». The New York Times. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 6-ին.
↑ Classics: Shrine of the Book / Armand Phillip Bartos and Frederick John Kiesler
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 «Israel Museum, Jerusalem». Sacred Destinations. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 6-ին.
↑ A Sound in Silence, Jerusalem Post

Արտաքին հղումներ խմբագրել

The Shrine of the Book at the Israel Museum, Jerusalem
The Shrine of the Book (Եբրայերեն)
The Israel Museum, Jerusalem

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գրքի տաճար» հոդվածին։

[_033d6a26035cfd0b-1] 1,0 ^1,1 archINFORM (գերմ.) — 1994.

[2] Израильский музей // Излучение плазмы — Исламский фронт спасения. — М. : Большая российская энциклопедия, 2008. — С. 59. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 11). — ISBN 978-5-85270-342-2.

[3] Shrine of the Book bullion coin

[4] Nemy, Enid (1997 թ․ հոկտեմբերի 2). «Esther G. Gottesman, 98, Zionist With Role in Scrolls Acquisition». The New York Times. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 6-ին.

[5] Israel’s Treasure Trove, Jerusalem Post

[architect-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Muschamp, Herbert (2001 թ․ օգոստոսի 19). «A Surrealist And the Widow Who Keeps The Flame». The New York Times. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 6-ին.

[7] Classics: Shrine of the Book / Armand Phillip Bartos and Frederick John Kiesler

[im-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 «Israel Museum, Jerusalem». Sacred Destinations. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 6-ին.

[9] A Sound in Silence, Jerusalem Post

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]