Գրիգոր Պիրլիչև
Գրիգոր Ստավրև Պիրլիչև (բուլղար․՝ Григор Ставрев Пърличев, մակեդոներեն՝ Григор Прличев, հունվարի 18, 1830[1][2], Օխրիդ, Օսմանյան կայսրություն - հունվարի 25, 1893[1][2], Օխրիդ, Օսմանյան կայսրություն), ծնունդով Մակեդոնիայից բուլղարացի լուսավորիչ[3][4], գրող և թարգմանիչ։
Գրիգոր Պիրլիչև բուլղար․՝ Григор Пърличев | |
|---|---|
 | |
| Ծննդյան անուն | բուլղար․՝ Григор Ставрев Пърличев |
| Ծնվել է | հունվարի 18, 1830[1][2] |
| Ծննդավայր | Օխրիդ, Օսմանյան կայսրություն |
| Վախճանվել է | հունվարի 25, 1893[1][2] (63 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Օխրիդ, Օսմանյան կայսրություն |
| Մասնագիտություն | լեզվաբան, բանաստեղծ, թարգմանիչ, գրող և ուսուցիչ |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն |
| Կրթություն | Աթենքի համալսարան |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | O Armatolos?, Autobiography of Grigor Parlichev?, Q20500437? և 1762 leto? |
| Զավակներ | Cyril Parlichev? |
| Ազգականներ | Cyril Parlichev?, Petar Manev? և Hristo Popsimov? |
 Grigor Parlichev Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրել
Գրիգոր Պիրլիչևը ծնվել է 1830 թվականի հունվարի 18-ին Օխրիդում՝ արհեստավորի ընտանիքում։ Սովորել է եկեղացական ուսումնարանում։ Օխրիդում եղել է հունարենի ուսուցիչ։ 1850-1951 և 1958 թվականներին սովորել է բժշկություն Աթենքում, 1960 թվականին տեղափոխվել է Աթենքի համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետ։ Այդ նույն տարի հաղթել է գրական մրցույթում՝ հանդես գալով հունարեն «Ο Αρματωλός» վիպերգությամբ, և արժանացել է «Երկրորդ Հոմերոս» մականվանը։ Օքսֆորդում և Բեռլինում հրաժարվել է կրթաթոշակից և վերադարձել է Օխրիդ, քանի որ նրա միշտ հիշեցնում էին նրա ոչ հունական ծագման մասին[5]։
Պիրլիչևը սկսել է եղեկեցական ծառայությունը բուլղարերենով, որի համար ենթարկվել է հունական արքեպիսկոպոս Միլետիայի ճնշումներին։ Կյանքի այդ շրջանում Պիրլիչևը ակտիվորեն բուլղարերեն էր սովորում, որը անվանում էր սլավոնական[6]։ Այդ պահից մինչև իր օրերի ավարտը գրել է միայն բուլղարերենով։
1869 թվականին Օխրիդում բացել է «Սուրբ Կլիմենտ» առաջին ազգային գրադարանը և դասավանդում է բուլղարերեն Օխրիդում, Ստրուգայում, Գաբրովոյում, Բիտոլայում և Սալոնական բուլղարական տղամարդկանց գիմնազիայում։ 1870 թվականի գրողը թարգմանում է իր հունական վիպերգությունը և հունարենից բուլղարերեն վաղ աշխատանքները, ինչպես նաև գրում է նոր «Սկանդերբեգ»-ը։ Պիրլիչև դարձել է առաջինը, ով Գոմերը «Իլիադա»-ն թարգմանել է բուլղարերեն, սակայն քննադատները բարձր չեն գնահատել նրա լեզվի օգտագործումը։ Նա օգտագործում էր հին եկեղեցա-սլավոնական լեզվի և իր օխրիդյան բարբառը, որը շատ հեռու էր կանոնական բուլղարերենից[7]։ Պիրլիչև կանգնել է նաև ազգային մակեդոնական գրականության ակունքների մոտ[8]։
Նրա որդի Կիրիլ Պիրչիլևը Հյուսիսային Մակեդոնիայում և Բուլղարիայում եղել է հեղափոխական շարժման գլխավոր անձ էր։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ Vassil Karloukovski. «G. Pyrlichev, Avtob. - 16». www.kroraina.com. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 31-ին.
- ↑ Detrez, Raymond (2007). Canonization through Competition: The Case of Grigor Părličev (part of the "Literature Thoughts collection"). Literature institute. էջեր 57–58.
- ↑ Shoreless Bridges: South East European Writing in Diaspora / Elka Agoston-Nikolova. — Rodopi, 2010. — С. 56—57. — ISBN 9042030208
- ↑ Jolanta Sujecka Profile of Grigor Prličev (Grigorios Stawridis)(անգլ.) // Colloquia Humanistica. — 2015. — В. 1. — Т. 0. — С. 239–241. — ISSN 2392-2419.
- ↑ «S·P·I·N - Study Platform on Interlocking Nationalisms» (անգլերեն). S·P·I·N - Study Platform on Interlocking Nationalisms. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 28-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 31-ին.
- ↑ L. M. Danforth The Macedonian Conflict: Ethnic Nationalism in a Transnational Worl. — Princeton University Press, 1995. — С. 50, 62.
Գրականություն
խմբագրելՊարլիչևի Ինքնակենսագրություն
խմբագրել- Parlichev, Grigor. Ինքնակենսագրություն։ Сборник за народни умотворения, наука и книжнина, book IX, Sofia (1894) (բուլղ.)
- Parlichev, Grigor. Автобиографија. Skopje, 1967 (scan)(մակեդ.)
Կենսագրություններ
խմբագրել- Cyril Parlichev|Parlichev, Cyril. Към характеристика на Григор С. Пърличев (Towards a Characteristic of Grigor S. Parlichev), Macedonian Review 4, book 2, p. 99 (1928)(բուլղ.)
- Matov, Dimitar. Гр. С. Пърличев. Книжовно биографически чертици (Gr. S. Parlichev: A Literary and Biographical Outline), Balgarski Pregled, book 4-5 (1895)(բուլղ.)
Պատմական
խմբագրել- Shapkarev, Kuzman. Материали за възраждането на българщината в Македония от 1854 до 1884 г. Неиздадени записки и писма (Materials about the Bulgarian Revival in Macedonia from 1854 to 1884. Unpublished Notes and Letters). Balgarski Pisatel, Sofia (1984) [1] (բուլղ.)
- Sprostranov, Evtim. По възражданьето в град Охрид (On the Revival in the City of Ohrid), Сборникъ за Народни Умотворения, Наука и Книжнина, book XIII, Sofia, pp 621–681 (1896) [2] Արխիվացված 2019-05-11 Wayback Machine (բուլղ.)
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- «Գրիգոր Պիրլիչև». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Պիրլիչևի ինքնակենսագրությունը (բուլղարերենով)
- Симеон Радев за Пърличев
- Поемата Войводата (Сердарят)
- Емил Георгиев. Григор Пърличев — лауреат и прокълнат Արխիվացված 2011-08-28 Wayback Machine
- сп. «Ек», 2003, № 6
- Галина Минчева (2001 թ․ հոկտեմբերի 20). «Родът на Григор Пърличев е от една партия — Македония». Фамилия (բուլղարերեն). Газета «Сега». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 20-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գրիգոր Պիրլիչև» հոդվածին։ |