Գլոգուվյան ամրոց

Գլոգուվյան ամրոց
Տեսակ	դղյակ
Երկիր	Լեհաստան
Տեղագրություն	Գլոգուվ

Գլուգովյան ամրոց (լեհ.՝ Zamek Książąt Głogowskich, գերմ.՝ Schloss Glogau), Գլոգուվյան իշխանության ղեկավարների նախկին նստավայր, այժմ` Հնագիտական-պատմական թանգարան, գտնվում է Գլոգուվում, Ներքին Սիլեզիայի վոևոդությունում, Լեհաստանում։

Պատմություն խմբագրել

13-րդ դարի կեսերին Կոնրադ I իշխանն այդտեղ կառուցում է առաջին փայտե ամրոցը, առանձին քարե աշտարակով, փայտե և հողե ամրացումներով, որոնք շրջապատված էին խրամով^[1]։

1291 թվականին ամրոցն այրվել է Գլոգուվի մեծ հրդեհի ժամանակ։ Ամրոցն արդեն վերակառուցվել է որպես քարե պաշտպանական կառույցների համալիր, 13-14-րդ դարերի սահմանագծին, փրկված աշտարակը շարունակել է առանձին կանգած մնալ ամրոցի հարավ-արևմտյան անկյունում^[1]։

Այն բանից հետո, երբ Գլոգուվը բաժանվել է արքայական և իշխանական մասերի, ամրոցն անցել է չեխ թագավորներին, և նրանցից էլ անցել է ցեշյան իշխաններին, որոնց պատկանել է մինչև 1480 թվականը^[1]։ 1462 թվականին ամրոցում կանգ է առել լեհ թագավոր Կազիմիր Յագելոնչիկը^[1]։

1498-1506 թվականներին ամրոցում ապրել է ապագա լեհ թագավոր Սիգիզմունդ I Ծերը, որն աստիճանաբար փրկել է ամրոցն ավերումներից, որոնց հասցվել են հունգարացի թագավոր Մատյաշ Հունյադիի հետ տասնամյա պատերազմի ընթացքում^[2]։

1574 թվականին ամրոցի որոշ մասը քանդվել է, իսկ 1615 թվականին ամբողջ ամրոցն այրվել է հրդեհից։ 1652-1669 թվականներին բարոկկո ոճով վերակառուցման ժամանակ, որն իրագործվել է Իոհանսոն Բերնարդ ֆոն Գերբերշտայնի կողմից, ամրոցը ձեռք է բերել ժամանակակից պալատի նստավայրի հատկանիշներ^[2]։

Սիլեզիայի` Պրուսիայի իշխանության տակ անցնելուց հետո, ամրոցը դարձել է արքայական կառավարիչների նստավայր^[1]։ Նապոլեոնյան պատերազմի ժամանակ ամրոցում կանգ է առել Նապոլեոնը^[2]։ 19-րդ դարի վերջին, ամրոցը հերթական անգամ վերակառուցվել է թագավորական դատարանին հարմարեցնելու համար^[2]։

1945 թվականին ամրոցը մեծապես ավերվել է^[1]։ 1967 թվականի մայիսի 22-ին որոշվել է վերականգնել ամրոցը։ Վերանորոգումը սկսվել է 1971 թվականին։ 1976 թվականին կառուցվել է նոր հարավային թևը, սկզբնական բարոկկո ոճին համապատասխան վերակառուցվել է ամրոցի արևելյան թևը, որում գտնվում էր Մտավոր տեխնիկական կազմակերպություն ակումբը, սենյակների հատվածում` Մետալուրգիայի և ձուլման թանգարանը։ Մնացած թևերը կառուցվել են 1983 թվականին, երբ ավարտվել էր ամրոցի վերակառուցումը։ Հարավային թևը կառուցվել է հիմքից։ Փոխվել է նաև ամրոցի աշտարակի արտաքին տեսքը, չնայած այն գրեթե ամբողջությամբ պահպանել է իր հետպատերազմական տեսքը։ 20-21-րդ դարերի սահմանագծին հնարավորություն է ստեղծվել աշտարակին վերադարձնել իր նախկին տեսքը, բայց չի հաջողվել համաձայանություն ստանալ հուշարձանի վերականգնողից։

Ներկայիս դրություն խմբագրել

Այժմ ամրոցում գտնվում է Հնագիտական-պատմական թանգարանը և Գլուգովի հողերի միությունը։ Ամրոցի կողքին կա ամֆիթատրոն, գլոգուվյան երեխաների հուշարձան, որը կառուցվել է Գլոգուվի` 1109 թվականի պաշտպանության հիշատակին, ինչպես նաև` Հանդուրժողականության վարդագույն կամուրջ։