Գեռերո
Գեռերո, (իսպ.՝ Guerrero, (Իսպաներեն արտասանություն՝ [ɡeˈreɾo]), պաշտոնական անվանումը՝ Գեռերոյի ազատ և ինքնիշխան նահանգ (իսպ.՝ Estado Libre y Soberano de Guerrero), Մեքսիկայի 31 նահանգներից մեկն է, Դաշնային օկրուգի հետ միասին համալրում են Մեքսիկայի վարչական կազմը։ Նահանգն ունի 81 համայնք, մայրաքաղաքն է Չիլպասինգոն, ամենամեծ քաղաքը՝ Ակապուլկոն։
 իսպ.՝ Guerrero | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Մեքսիկա | ||||
| Կարգավիճակ | նահանգ | ||||
| Մտնում է | Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ | ||||
| Վարչկենտրոն | Չիլպասինգո դե լոս Բրավո | ||||
| ԲԾՄ | 1161 մետր | ||||
| Օրենսդրական մարմին | Congress of Guerrero? | ||||
| Բնակչություն (2012) | 3․442․564[1] | ||||
| Տարածք | 63596[2] | ||||
| Բարձրություն ծովի մ-ից՝ - Բարձրագույն կետ | 3550 մ | ||||
 | |||||
| Հիմնադրված է | 1849, հոկտեմբերի 27[3] թ. | ||||
| Սահմանակցում է | Մեխիկո, Մորելոս, Պուեբլա, Օախակա և Միչոական | ||||
| Ժամային գոտի | UTC-6 | ||||
| ISO 3166-2 կոդ | MX-GRO | ||||
| Փոստային ինդեքսներ | 39-41 | ||||
| Անվանված է | Վիսենտե Գերերո | ||||
| Պաշտոնական կայք | |||||
Տվյալներ Խմբագրել
Գեռերո նահանգը գտնվում է հարավարևմտյան Մեքսիկայում։ Հյուսիսում և արևմուտքում սահմանակից է Միչոական, հյուսիսում՝ Մեքսիկա և Մորելոս, հյուսիս-արևելքում՝ Պուեբլա և արևելքում՝ Օախակա նահանգներին։
Նահանգն անվանվել է ի պատիվ Վինսենտ Գեռերոյի, ով Մեքսիկայի անկախության պատերազմի ամենաակնառու դեմքերից է և եղել է Մեքսիկայի երկրորդ նախագահը[4]։ Սա Մեքսիկայի միակ նահանգն է, որ անվանվել է ի պատիվ Մեքսիկայի որևէ նախագահի։
Բացի մայրաքաղաք Չիլպասինգոյից մեծ քաղաքների շարքին են դասվում Ակապուլկոն, Պետատլան, Ալտամիրանո քաղաքը, Տասկո դե Ալարկոն, Իգուալան, Իքստապան, Սիուատանեխոն և Սանտո Դոմինգոն։
Աշխարհագրական առումով նահանգը լեռնային է և խորդուբորդ։ Հարթ տարածքները սահմանափակ են, հիմնականում ափամերձ հատվածներն են, որոնք կարևոր են նահանգի տնտեսության համար. գաղութային, ապա հետ-անկախացման տարիներին մեծ կարևորություն ուներ և ունի Ակապուլկո նավահանգիստը։ Ներկայումս տուրիզմը նահանգի տնտեսության ամենակարևոր ճյուղն է։ Տուրիստական վայրերից են Ակապուլկոն, Սիուատանեխոն, Իքստապան։
Նահանգում առկա է աշխատանքի պակաս, որն էլ հանգեցնում է դեպի ԱՄՆ արտագաղթի։
Մեծ համայնքներ Խմբագրել
.jpg) Ակապուլկո
|
հ/հ | Քաղաք | Համայնք | Բնակչություն | հ/հ | Քաղաք | Համայնք | Բնակչություն |  Իգուալա
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Ակապուլկո | Ակապուլկո | 673 479 | 8 | Ալտամիրանո քաղաք | Պունգարաբատո | 25 168 | ||
| 2 | Չիլպանսինգո | Չիլպանսինգո | 187 251 | 9 | Սումպանգո | Էդուարդո Ների | 24 719 | ||
| 3 | Իգուալա | Իգուալա | 118 468 | 10 | Օմետեպեկ | Օմետեպեկ | 24 120 | ||
| 4 | Սիուատանեխո | Սիուատանեխո դե Ասուետա | 67 408 | 11 | Տելոլոապան | Տելոլոապան | 23 549 | ||
| 5 | Տասկո | Տասկո | 52 217 | 12 | Տիստլա | Տիստլա | 22 826 | ||
| 6 | Տլապա | Տլապա | 46 975 | 13 | Պետատին | Պետատին համայնք | 21 659 | ||
| 7 | Չիլապա | Չիլապա | 31 157 | 14 | Ատոյակ դե Ալվարես | Ատոյակ դե Ալվարես | 21 407 |
Բնակչություն Խմբագրել
2010 թվականի տվյալների համաձայն Գեռերոյի բնակչությունը կազմել է 3 388 768մարդ։ Գեռերոն շուրջ 390 000 հնդկացիների բնօրրան է, որոնց մեծ մասն ապրում էլեռնային շրջաններում։ Շրջանի առավել տարածված հնդկացիական լեզուներն են՝ ացտեկական լեզուներ (38,9 %), միշտեկսկական լեզուներ (27 %) և տլապանեկ (21,9 %)։ Հնդկացիական բնակչության մեծամասնությունը իսպաներենին չի տիրապետում։
Բնակչության թվաքանակի դինամիկան Խմբագրել
- 1940 — 732 910 մարդ
- 1950 — 919 386 մարդ
- 1960 — 1 186 716 մարդ
- 1970 — 1 597 360 մարդ
- 1980 — 2 109 513 մարդ
- 1990 — 2 620 637 մարդ
- 2000 — 3 079 6493 մարդ
- 2010 — 3 388 768 մարդ
Գեռերոյի բուսական և կենդանական աշխարհ Խմբագրել
| Գեռերոյի բուսական և կենդանական աշխարհ | |||||||
|
|
|
|
| |||
| Cuniculus paca | Iguana | Eretmochelys imbricata | Canis latrans | Armadillo | |||
|
|
|
|
.jpg)
| |||
| Panthera onca | Pelican | Tayassu pecari | Leopardus pardalis | Boa constrictor | |||
|
|
|
|
| |||
| Ceiba pentandra | Abies religiosa | Echinocactus grusonii | Taxodium mucronatum | Agave potatorium | |||
Ծանոթագրություններ Խմբագրել
- ↑ «ENOE»։ Վերցված է օգոստոսի 24, 2012
- ↑ «Resumen»։ Cuentame INEGI։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-09-06-ին։ Վերցված է փետրվարի 12, 2013
- ↑ «Erección del Estado de Guerrero» (Spanish)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2007-10-17-ին։ Վերցված է 2015-08-16
- ↑ «Estado de Guerrero Nomenclatura» [State of Guerrero Nomenclature]։ Enciclopedia de los Municipios de México (Spanish)։ Mexico: Instituto Nacional para el Federalismo y el Desarrollo Municipal։ 2005։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-06-ին։ Վերցված է հունիսի 24, 2010
Արտաքին հղումներ Խմբագրել
|
Guerrero Վիքիպահեստում |
|---|
- (Իսպաներեն)—Գեռերոյի պետական կառավարումը Archived 1998-12-02 at the Wayback Machine.
- Գեռերո նահանգի պաշտոնական կայքը Archived 1998-12-02 at the Wayback Machine.
- INEGI: Աշխարհագրական տվյալներ Գեռերո նահանգի մասին
- INEGI: Գեռերոյի ժողովրդագրական վիճակագրությունը
- Երկրաշարժը Մեքսիկայում վնասվել է ավելի քան հինգ հարյուր շենքեր Лента.ру, մարտի 21, 2012
- Գեռերո հոդվածը Curlie-ում (ըստ DMOZ-ի)