Մեքսիկայի անկախության պատերազմ

Մեքսիկայի անկախության պատերազմ կամ Մեքսիկացի ժողովրդի ազգային-ազատագրական պայքարը անկախության համար, զինված հակամարտություն Մեքսիկայի ժողովրդի և Հարավային Ամերիկայի գաղութատեր Իսպանիայի միջև։ Սակայն պատերազմին մասնակցում էին նաև Հարավային Ամերիկայի գրեթե բոլոր իսպանական գաղութները՝ որպես Մեքսիկայի դաշնակից։

Մեքսիկայի անկախության պատերազմ
Թվական սեպտեմբերի 16, 1810 – սեպտեմբերի 27, 1821 Վայր Մեքսիկա (Հյուսիսային Ամերիկա) Արդյունք Մեքսիկայի անկախության հռչակում
Հակառակորդներ
Մեքսիկա	Իսպանական Կայսրություն
Հրամանատարներ
Միգել Իդալգո Խոսե Մարիա Մորելոս Վիսենտե Հերորի Ագուստին I	Ֆրանսիսկո Վենեգաս Խուան Ռուիս դե Ապոդոկա Ֆելիքս դել Ռեի
Կողմերի ուժեր
120 000	14 000
Կորուստներ
15 000	8000

Հակամարտությունը սկսվել է 1810 թվականի սեպտեմբերի 16-ին գյուղացիական անկարգություններով և վերածվել հակաիսպանական համաժողովրդական շարժման։ Պատերազմի կարևոր նախադրյալներից մեկը այն է, որ Նապոլեոն Բոնապարտը իսպանա-ֆրանսիական պատերազմի (1808-1814) շրջանակներում ներխուժում է Իսպանիա։ Այս իրադարձություններում Եվրոպայում սկսվում է Ֆրանսիական հեղափոխությունը (1789-1794), իսկ Ամերիկայում ամերիկյան հեղափոխական պատերազմը (1775-1783)։

Արդյունքում օգտվելով Իսպանիայում ստեղծված իրադրությունից 1822 թվականին Մեքսիական իրեն հռչակում է Իսպանիայից անկախ պետություն։

Գրականություն

• Anna Timothy E. (1978)։ The Fall of Royal Government in Mexico City։ Lincoln: University of Nebraska Press։ ISBN 0-8032-0957-6 
• Beezley, William H. and David E. Lorey, eds. !Viva Mexico! !Viva la Independencia!: Celebrations of September 16. Wilmington DL: Scholarly Resources Books 2001.
• Benjamin, Thomas. (2000). Revolución: Mexico's Great Revolution as Memory, Myth, and History (University of Texas Press). ISBN 978-0-292-70880-8
• Christon I. Archer, ed. (2003)։ The Birth of Modern Mexico։ Willmington, Delaware: SR Books։ ISBN 0-8420-5126-0 
• Dominguez, Jorge. Insurrection or Loyalty: the Breakdown of the Spanish American Empire. Cambridge: Harvard University Press 1980.
• García, Pedro. Con el cura Hidalgo en la guerra de independencia en México. Mexico City: Fondo de Cultura Económica 1982.
• Hamill, Jr. Hugh M. "Early Psychological Warfare in the Hidalgo Revolt," Hispanic American Historical Review (1961) 41#2 pp. 206–235 in JSTOR
• Hamill Hugh M. (1966)։ The Hidalgo Revolt: Prelude to Mexican Independence։ Gainesville: University of Florida Press 
• Hamnett Brian R. (1986)։ Roots of Insurgency: Mexican Regions, 1750–1824։ Cambridge University Press։ ISBN 978-0521-3214-88 
• Hamnett, Brian. "Royalist Counterinsurgency and the Continuity of Rebellion: Guanajuato and Michoacán, 1813-1820" Hispanic American Historical Review 62(1)February 1982, pp. 19–48.
• Knight, Alan (2002)։ Mexico: The Colonial Era։ Cambridge University Press 
• Timmons Wilbert H. (1963)։ Morelos: Priest, Soldier, Statesman of Mexico։ El Paso: Texas Western College Press 
• Jaime E. Rodríguez O, ed. (1989)։ The Independence of Mexico and the Creation of the New Nation։ UCLA Latin American Studies։ Los Angeles: UCLA Latin American Center Publications։ ISBN 978-0-87903-070-4 
• Tutino, John. From Insurrection to Revolution in Mexico: Social Bases of Agrarian Violence, 1750-1940. Princeton: Princeton University Press 1986.