Գենարիոս Ղորղանյան
Գենարիոս Հովսեփի Ղորղանյան (Գենարի Կորգանով, ապրիլի 30 (մայիսի 12), 1858[1], Ղվարել, Թելավի գավառ, Թիֆլիսի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն[1] - փետրվարի 23 (մարտի 7), 1890[1], Դոնի Ռոստով, Դոնի զորքի մարզ, Ռուսական կայսրություն[1]), հայ կոմպոզիտոր, դաշնակահար, մանկավարժ։ Ղորղանյանների տոհմից։
| Գենարիոս Ղորղանյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | ապրիլի 30 (մայիսի 12), 1858[1] Ղվարել, Թելավի գավառ, Թիֆլիսի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն[1] |
| Երկիր |  Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | փետրվարի 23 (մարտի 7), 1890[1] (31 տարեկան) Դոնի Ռոստով, Դոնի զորքի մարզ, Ռուսական կայսրություն[1] |
| Գերեզման | Խոջիվանք |
| Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր, դաշնակահար և երաժշտության ուսուցիչ |
| Գործիքներ | դաշնամուր |
| Կրթություն | Լայպցիգի երաժշտության և թատրոնի բարձրագույն դպրոց (1876)[1] և Սանկտ Պետերբուրգի կոնսերվատորիա (1878)[1] |
Երգիչներ Հովհաննես Ղորղանյանի և Կոնստանտին Ղորղանյանի, երգչուհիներ Հեղինե, Մարիամ և Նինա Ղորղանյանների եղբայրը[2]։
Կենսագրություն
խմբագրելԳենարիոս Ղորղանյանը ծնվել է Վրաստանի Ղվարելի Կախեթիայում։ Թիֆլիսում աշակերտել է Էդուարդ Էպշտեյնին։ 1874-1876 թվականներին սովորել է Լայպցիգի (դաշնամուր, դասատու՝ Է. Ռայնեկե), 1877-1878 թվականներին՝ Սանկտ Պետերբուրգի (դաշնամուր, դասատու՝ Լուի Բրասեն) կոնսերվատորիաներում։ 1879 թվականից ապրել և ստեղծագործել է Թիֆլիսում։ 1889 թվականին Պյոտր Չայկովսկու խորհրդով կոմպոզիցիայի դասեր է առել Ալեքսանդր Տանեևից։
Գրել է ռոմանսներ Պուշկինի, Ա. Տոլստոյի, Ապոլոն Մայկովի, Ֆետի բանաստեղծությունների տեքստերով, դաշնամուրային երկեր, որոնց մի մասում («Բայաթի», «Նոր բայաթի», «Հայկական ռապսոդիա», «Կովկասյան ռապսոդիա») օգտագործել է հայկական ժողովրդական երգեր ու պարեղանակներ։ Կատարել է աշուղական («Պաղ աղբյուրի մոտ»), ժողովրդական («Սիրուհիս») երգերի մշակումներ։ Լինելով հայ կոմպոզիտորական դպրոցի առաջին ներկայացուցիչներից՝ Ղորղանյանը նպաստել է հայկական պրոֆեսիոնալ երաժշտական ձևերի զարգացմանը։
Ղորղանյանի դաշնամուրային էտյուդները տեղ են գտել Լայպցիգի կոնսերվատորիայի ուսումնական երգացանկում։
Մահ և հիշատակ
խմբագրելՄահացել է 1890 թվականի մարտի 7-ին։ Մարմինն ամփոփվել է Թիֆլիսի քաղաքի Խոջիվանքի հայկական գերեզմանատանը։ Տապանաքարին արձանագրված է եղել․ «Գենարիոս Յովսէփեան Ղորղանեանց, 1858-1890 թ․»։ 1937-1938 թվականներին Խոջիվանքի գերեզմանատան ոչնչացմամբ ավերվել է նաև Գենարիոս Ղորղանյանի գերեզմանը, տապանաքարն ու աճյունն անհետ կորել են[3][4][5]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2000.
- ↑ «Zarkfoundation - Գենարիոս Ղորղանյան». zarkfoundation.com.
- ↑ Խոջիվանք, Սամվել Կարապետյան, ՀՃՈՒ գիտական ուսումնասիրություններ, Գիրք ԺԹ, Հայկական ճարտարապետությունն ուսումնասիրող հիմնադրամ, Երևան 2024 թվական, ISBN 978-9939-843-66-7
- ↑ «Տարազ», 1890, №2, փետրվար, էջ 48։
- ↑ «Մշակ», 1890, №32, մարտի 20, էջ 2։
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Апоян Ш. А. Армянская фортепианная музыка в досоветский период развития // Историко-филологический журнал: Сб. — Ереван, 1959. — С. 152. Արխիվացված 2017-10-13 Wayback Machine
- Category:Korganov, Genary
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 40)։ 
|