Բիթլիսցի Մուշեղ, բնօրինակ անուն՝ Մուշեղ Մուշեղյան (1869, Բաղեշ - 1899, Խախրև), հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ, ֆիդայի։

Բիթլիսցի Մուշեղ
Ծնվել է1869
ԾննդավայրԲաղեշ
Մահացել է1899
Մահվան վայրԽախրև
ԿրթությունԳևորգյան Հոգևոր Ճեմարան
Մասնագիտությունֆիդայի
ԿուսակցությունՀՅԴ

Կենսագրություն խմբագրել

ՀՀԴ կուսակցության անդամ։ Սովորել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում։ Գործել է Բիթլիսում, Սասունում (մինչև 1893 թվականը՝ հնչակյան գործիչ Ս. Տամատյանի հետ), ապա՝ Աղբյուր Սերոբի խմբում։ Ահաբեկել է հայ բնակչության օտարազգի հարստահարիչների և մատնիչների։

Մասնակցել է Կովկասից Խլաթ զենք և զինամթերք տեղափոխելու գործին, ճանապարհին մղել Ղլիճ-Գեդուկի, Քյոշկ գյուղի. Խաթավինի, Ավերակ ջաղացի (որտեղ հատկապես աչքի է ընկել, և ժողովուրդը երգեր է ձոնել մարտի հերոսներին) կռիվները։ Եղել է բացառիկ նշանառու։

Մասնակցել է 1898 թվականի՝ Աղբյուր Սերոբի ղեկավարած Բաբշենի կռվին։ Զոհ է դարձել դավադրության։

Գրականություն խմբագրել

  • Բիթլիսցի Մուշեղ (նիւթեր զինւորի յուշատետրէն), ,,Դրօշակ'', Փարիզ, 1930, թիւ 2, էջ 53-58։
  • Գևորգյան Համլետ, Դրվագներ մարտական ու զինատար խմբերի պատմությունից, ,,Բանբեր Հայաստանի արխիվների'', Երևան, ՀԱԱ, 2004, թիվ 2, էջ 67-78։
  • Արշակ, Հայ յեղափոխութեան արշալոյսի հսկաներէն Պիթլիսցի Մուշեղ (1869-1899), (Կաթավին սարի եւ Աւերակ ջաղացի հերոսամարտերը), Կ. պօլիս, 1919, 64 էջ։
  • Գևորգյան Համլետ, Ազատագրական պայքարի հերոսապատումից, Երևան, 2006, 574 էջ։
  • Հայկական հարց հանրագիտարան, Երևան, 1996, էջ 85։
  • Ռուբէն, Հայ յեղափոխականի մը յիշատակները, հատ. Գ., Թեհրան, 1982, Երեւան, 1990։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է «Հայկական հարց» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։