Վիքիպեդիա

Բեթի Ֆրիդան

Բեթի Ֆրիդան (Բեթի Նաոմի Գոլդշտեյն, անգլ.՝ Betty Friedan, փետրվարի 4, 1921(1921-02-04)[1][2][3][…], Պերորիա, Իլինոյս, ԱՄՆ[4] - փետրվարի 4, 2006(2006-02-04)[5][1][2][…] կամ փետրվարի 6, 2006(2006-02-06)[6], Վաշինգտոն, Կոլումբիայի շրջան, ԱՄՆ[7]), ամերիկյան ֆեմինիզմի առաջնորդներից մեկն է։

Բեթի Ֆրիդան
անգլ.՝ Betty Friedan
Դիմանկար
Ծնվել էփետրվարի 4, 1921(1921-02-04)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՊերորիա, Իլինոյս, ԱՄՆ[4]
Մահացել էփետրվարի 4, 2006(2006-02-04)[5][1][2][…] (85 տարեկան) կամ փետրվարի 6, 2006(2006-02-06)[6] (85 տարեկան)
Մահվան վայրՎաշինգտոն, Կոլումբիայի շրջան, ԱՄՆ[7]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունՍմիթ Քոլեջ[8], Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի, Esalen Institute? և Peoria High School?
ԵրկերThe Feminine Mystique?[9], The Second Stage?[10] և The Fountain of Age?[11]
Մասնագիտությունլրագրող, գրող, կանանց իրավունքների պաշտպան, սոցիոլոգ և հոգեբան
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունPhi Beta Kappa
 Betty Friedan Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է հրեական ընտանիքում։ Ֆրիդանը հանդես էր գալիս կանաց իրավահավասարության համար, տղամարդկանց հավասար աշխատավարձից մինչև երկրի քաղաքական կյանքի մասնակցույթուն, և հղիության ընդհատման արգելքի վերացման։

Դեռ երիտասարդ տարիներին նա ակտիվ էր հրեական և մարքսիստական շրջաններում։ Ավելի ուշ նա գրել է, թե ժամանակ առ ժամանակ ինչպես էր մեկուսացված զգում հրեական հասարակությունից, ինչպես նաև, որ «Անարդարության նկատմամբ կիրքը... հակասեմականության անարդարության իմ զգացումներից» (անգլ.՝ «passion against injustice...originated from my feelings of the injustice of anti-Semitism»)։ Նա հաճախել է Պեորիայի միջնակարգ դպրոցը և ակտիվ մասնակցություն է ունեցել դպրոցական թերթի գրման գործում։ Երբ թերթում սյունակ գրելու խնդրանքը մերժվեց, նա և նրա վեց ընկերները հրապարակեցին «Tide» գրական ամսագիրը, որտեղ քննարկվում էր ընտանեկան կյանքը։

1938 թվականին նասովորել է Սմիթի կանանց քոլեջում (անգլ.՝ Smith College)։ Ոսման առաջին տարում նա կրթաթոշակ է ստացել` ուսման մեջ առաջադիմության համար։ Երկրորդ կուրսում նա տարվել է պոեզիայով և մի շարք բանաստեղծություններ է հրապարակել։ 1941 թվականին նա դարձել է քոլեջի թերթի գլխավոր խմբագիրը։ Նրա ղեկավարությամբ խմբագրվոող հոդվածները դարձան ավելի քաղաքական` զբաղեցնելով ուժեղ հակապատերազմյան դիրքորոշում։

1966 թվականին Ֆրիդանը ստեղծել է ԱՄՆ-ի կանանց ազգային կազմակերծությունը և դարձել նախագահ։

Ստեղծագործություն խմբագրել

Բեթի Ֆրիդան հայտնիություն է ձեռք բերել 1963 թվականին՝ «Կանացիության գաղտնիքը»(«The Feminine Mystique») գրքի հրապարակումից հետո։Գրքում ասվում էր, որ «կանացիություն» հասկացությւոնը հնարել են տղամարդիկ, որպեսզի արդարացնեն տնային տնտեսուհու և մոր դերը, որը ժամանակակից աշխարհում տրվում է կնոջը։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 Babelio (ֆր.) — 2007.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118535528 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 http://www.nytimes.com/2006/02/05/national/05friedan.html?ex=1296795600&en=30472e5004a66ea3&ei=5090
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Library of Congress Authorities — Library of Congress.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Union List of Artist Names — 2011.
  8. ↑ Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English: Women Writers from the Middle Ages to the Present — 1990. — P. 400.
  9. ↑ https://openlibrary.org/works/OL2643704W/The_Feminine_Mystique
  10. ↑ https://openlibrary.org/works/OL2643702W/The_second_stage
  11. ↑ https://openlibrary.org/works/OL2643700W/The_fountain_of_age
  12. ↑ https://www.womenofthehall.org/inductee/betty-friedan/

Գրականություն խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բեթի Ֆրիդան» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բեթի_Ֆրիդան&oldid=9513906» էջից