Բաթու խան

Բաթու խան; մոնղ.՝ Бат хан
Ծնվել է	1205
Ծննդավայր	Մոնղոլիա
Մահացել է	1255
Մահվան վայր	Սարայ, з
Քաղաքացիություն	Յուան արքայատոհմ
Մասնագիտություն	խան
Ամուսին	Borakchin Khatun?
Ծնողներ	հայր՝ Ջոչի խան
Զբաղեցրած պաշտոններ	միապետ
Երեխաներ	Sartaq Khan? և Toqoqan?
	Batu Khan Վիքիպահեստում

Բաթու խան (արաբ․՝ باتو خان ‎‎, 1205, Մոնղոլիա - 1255, Սարայ, з), մոնղոլական զորավար և քաղաքական գործիչ, Ոսկե Հորդայի կառավարիչ, Ջուչիի և Ուկի-խաթունի որդին, Չինգիզ խանի^[2] թոռը։ Հոր մահից հետո (1227) գլխավորել է Ջուչյան ուլուսը։ Բաթուն կրել է նաև Սաին-խան կոչումը, որը նշանակում է «բարեգութ»^[3]

Արևմտյան արշավանքներըԽմբագրել

1236 —1243 թվականներին Բաթու խանը գլխավորեց համամոնղոլական Արևմտյան արշավանքը, որի արդյունում նվաճվեցին պոլովեցյան տափաստանների արևմտյան մասերը, Վոլգյան Բուլղարիան, մերձվոլգյան շրջանները և հյուսիսկովկասյան ժողովորդներին։ Նրա անմիջական ղեկավարությամբ դեպի Ռուսիա կատարվեցին մի քանի արշավանքներ՝ 1237 —1238 թվականներին դեպի Ռյազան և Վլադիմիր, 1239 թվականին դեպի Չենիգով և 1240 —1241 թվականներին դեպի Կիև. 1241 —1242 թվականներին գրավվեցին Լեհաստանը և Հունգարիան մինչև Ադրիատիկի ափերը

Ոսկե Հորդայի հզորացումըԽմբագրել

Բաթու խանը Ոսկե Հորդայի գահին

1243 թվականին Բաթու խանը վերջացրեց Արևմտյան արշավանքները, երբ իմացավ որ մահացել է Ուգադեյ խանը։ Նրա զորքերը ետ քաշվեցին մինև Ներքին Վոլգա, որն էլ դարձավ Ջուչի ուլուսայի նոր կենտրոնը։ 1243 —1246 թվականներին բոլոր ռուսական իշխանները ճանաչեցին Մոնղոլ-թաթարական գերիշխանությունը։

Կարակորումյան գործունեությունըԽմբագրել

1246 թվականին երբ Գույուկը դարձավ մոնղոլական մեծ խան, մի կողմից Ուգադեյի և Չիգադայի, իսկ մյոս կողմից Ջուչիի և Տոլույի ժառանգների մեջ գժտություններ սկսվեցին։ Գույուկը Բաթուի դեմ արշավանք սկսեց, բայց 1248 թվականին, երբ նրա զորքերը գտնվում էին Մավերաննախրի մոտ, նա հանկարծամահ եղավ։ Վարկածներից մեկի համաձայն նա թունավորվել է Բաթուի կողմնակիցների կողմից։ Հաջորդ խան դարձավ Մոնկեն։

ԺառանգներըԽմբագրել

Բաթուին հաջորդներն էին Սարտակը, Տուկանը, Աբուկանը և Ուլագչին։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 China Biographical Database
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13407958"></a>
↑ Կաղապար:ВТ-ВЭС
↑ https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%B9

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36570165"_data-entity-id="Q13407958">China_Biographical_Database<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13407958"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 China Biographical Database
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13407958"></a>

[Викитека_ВЭС-2] Կաղապար:ВТ-ВЭС

[-3] ttps://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%B9

[2]

[3]

[1]