Արտաշես Հարությունյան

Արտաշես Հարությունյան; արմտ. հայ.՝ Արտաշէս Յարութիւնեան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 3, 1873
Ծննդավայր	Մալկարա, Ադրիանապոլիսի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Վախճանվել է	օգոստոսի 16, 1915 (41 տարեկան) կամ օգոստոսի 13, 1915 (41 տարեկան)
Վախճանի վայր	Իզմիթ, Հյուդավենդիգար, Օսմանյան կայսրություն
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, բանասեր և թարգմանիչ
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն
	Արտաշես Հարությունյան Վիքիդարանում
	Ardashes Harutunian Վիքիպահեստում

Արտաշես Հարությունյան (Պողոս Հարությունի Հարությունյան, սեպտեմբերի 3, 1873(1873-09-03)^[1]^[2], Մալկարա, Ադրիանապոլիսի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն^[1]^[2] - օգոստոսի 16, 1915(1915-08-16)^[1] կամ օգոստոսի 13, 1915(1915-08-13)^[2], Իզմիթ, Հյուդավենդիգար, Օսմանյան կայսրություն^[1]^[2]), հայ բանաստեղծ, բանասեր, թարգմանիչ։

Կենսագրություն խմբագրել

1912 թվականից հաստատվել է Կոստանդնուպոլսում։ 1915 թվականին ձերբակալվելով՝ տարվել է Նիկոմեդիա և սպանվել։ Անդրանիկ ժողովածուն՝ «Լքված քնար» խորագրով, լույս է տեսել 1902 թվականին, հաջորդ ժողովածուն՝ «Երկունք»-ը, 1906 թվականին։ 1912 թվականին լույս է տեսել նրա «Նոր քնար» բանաստեղծությունների գիրքը՝ գրված եվրոպական սիմվոլիստների հետևությամբ։ «Արևելյան մամուլ», «Մեհյան», «Բյուզանդիոն», «Մասիս», «Բյուրակն» և այլ պարբերականներում տպագրել է գրական դիմանկարներ («Եղիա Տեմիրճիպաշյան», «Գալուստ Կոստանդյան», «Մատթեոս Մամուրյան», «Շիրվանզադե»), գրականագիտական ուսումնասիրություններ («Ինտրա և իր «Ներաշխարհը», «Դանիել Վարուժան և իր նոր գիրքը»), խորհրդածություններ («Գավառի կյանքեն», «Թավուառումներ», «Հակասություններ»)։ Այդ հոդվածներով Հարությունյանը զգալի դեր է կատարել արևմտահայ քննադատական մտքի զարգացման գործում։ Թարգմանել է Լև Տոլստոյից և Մաքսիմ Գորկուց։ Հանդես է եկել Մանիշակ, Ուրվական, Կարո, Շահեն-Կար, Պան կեղծանուններով։

Երկեր խմբագրել

Լքուած քնար, Կ. Պոլիս, 1902, 84 էջ։
Երկունք, Կ. Պոլիս, 1906, 80 էջ։
Նոր քնար, Կ. Պոլիս, 1912, 148 էջ։
Արձակ էջեր եւ քերթուածներ, Փարիզ, 1937, 192 էջ։
Գիշերվան ճամբորդը, Երևան, 1968, 378 էջ։
Քառյակներ, Երևան, 1993, 125 էջ։
Քառյակներ – 2, Երևան, 1996, 114 էջ։
Ընտրանի, Երևան, 2016, 328 էջ։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 3.

Գրականություն խմբագրել

Թէոդիկ, Ամենուն տարեցոյցը, ԿՊ, 1912, էջ 396-97, 1914, էջ 44. 1916-20, էջ 162։ Սուրեն Շտիկյան
Թորոս Թորանյան, «Գիշերվան ճամփորդը», «Գրական թերթ», 1969, № 2:

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 318)։

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արտաշես Հարությունյան» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արտաշես Հարությունյան» հոդվածին։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_1578c531847d93ae-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 3.

[1]

[2]

Արտաշես Հարությունյան արմտ. հայ.՝ Արտաշէս Յարութիւնեան

Ծնվել է	սեպտեմբերի 3, 1873(1873-09-03)^[1]^[2]
Ծննդավայր	Մալկարա, Ադրիանապոլիսի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն^[1]^[2]
Վախճանվել է	օգոստոսի 16, 1915(1915-08-16)^[1] (41 տարեկան) կամ օգոստոսի 13, 1915(1915-08-13)^[2] (41 տարեկան)
Վախճանի վայր	Իզմիթ, Հյուդավենդիգար, Օսմանյան կայսրություն^[1]^[2]
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, բանասեր և թարգմանիչ
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն
Արտաշես Հարությունյան Վիքիդարանում
Ardashes Harutunian Վիքիպահեստում