Արհեստական բանականությունը առողջապահության ոլորտում
Արհեստական բանականություն կամ ԱԲ (արհեստական ինտելեկտ) առողջապահության ոլորտում՝ բարդ ալգորիթմների և համակարգչային ծրագրերի օգտագործումն է բժշկական տվյալների վերլուծության մեջ։ Մասնավորապես, արհեստական բանականությունը համակարգչային ալգորիթմների կարողությունն է՝ մոտենալու եզրակացություններին առանց մարդու ուղղակի ներգործության։ Այն, ինչն առանձնացնում է արհեստական բանականության տեխնոլոգիաները առողջապահության ոլորտում օգտագործվող մյուս տեխնոլոգիաներից, դա տեղեկատվություն ստանալու, այն վերամշակելու և վերջնական օգտագործողին լավ արդյունք հասցնելու ունակությունն է։ Արհեստական բանականությունն անում է դա մեքենայական ուսուցման ալգորիթմների միջոցով։ Այս ալգորիթմները կարող են ճանաչել վարքագծի օրինակները և ստեղծել իրենց սեփական տրամաբանությունը։ Սխալների սահմանը նվազեցնելու համար անհրաժեշտ է, որ ալգորիթմները բազմիցս փորձարկված լինեն։ Արհեստական բանականության ալգորիթմները մարդկանցից տարբերվում են երկու ձևով.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/X-ray_of_hand%2C_where_bone_age_is_automatically_found_by_BoneXpert_software.jpg/220px-X-ray_of_hand%2C_where_bone_age_is_automatically_found_by_BoneXpert_software.jpg)
ալգորիթմները բառացի են. եթե նպատակ եք դնում, ալգորիթմը այն հասկանում է հնստակ և չի կարող իրեն հարմարեցնել։
ալգորիթմները սև տուփեր են. ալգորիթմները կարող են կանխատեսել չափազանց ճշգրիտ, բայց ոչ պատճառը։
Առողջապահության ոլորտում արհեստական բանականության ծրագրերի հիմնական նպատակն է վերլուծել կանխարգելման կամ բուժման տեխնիկայի և հիվանդի արդյունքների միջև փոխհարաբերությունները։ ԱԻ ծրագրերը մշակվել և կիրառվել են այնպիսի պրակտիկաներում, ինչպիսիք են ախտորոշման գործընթացները, բուժման արձանագրության մշակումը, թմրամիջոցների մշակում, անհատականացված դեղամիջոցներ ու հիվանդների մոնիտորինգ և խնամք[1][2][2][3]։
Պատմություն
խմբագրել1960-ականների և 1970-ականների հետազոտությունների արդյունքում ստեղծվել է խնդիր-լուծող առաջին ծրագիրը կամ փորձագիտական համակարգը, որը հայտնի է որպես Դենդրալ[4]։ Թեև այն նախատեսված էր օրգանական քիմիայի մեջ կիրառական ծրագրերի համար, սակայն հիմք հանդիսացավ հետագա MYCIN[5] համակարգի համար, որը համարվում է բժշկության մեջ արհեստական ինտելեկտի ամենակարևոր սկզբնական օգտագործումներից մեկը։ 1980-90-ական թվականները բերեցին միկրոհամակարգիչների տարածման և ցանցի միացման նոր մակարդակների:Այս ընթացքում հետազոտողների և մշակողների կողմից հաստատվեց, որ առողջապահության ոլորտում ԱԻ համակարգերը պետք է նախագծված լինեն կատարյալ դատայի բացակայությունը լրացնելու համար և հիմնված լինեն բժիշկների հետաքննությունների վրա։ Մոտեցումները, որոնք ներառում են անորոշ հավաքածուների տեսություն, բայեսյան ցանցեր և արհեստական նյարդային ցանցեր, կիրառվել են առողջապահության խելացի հաշվարկային համակարգերում։ Այս կես դարի ընթացքում տեղի ունեցած բժշկական և տեխնոլոգիական առաջխաղացումները, որոնք հնարավորություն են տվել ԱԻ-ի առողջապահական ոլորտի աճին նպաստել, ներառում են[6][7].
- Հաշվիչ ուժի բարելավում, որի արդյունքում տվյալների արագ հավաքում և տվյալների մշակում [3]
- Առողջության և առողջությանն առնչվող սարքերից առողջությանն առնչվող տվյալների մեծացում և հասանելիություն [4]
- Գենոմի հաջորդականության տվյալների բազաների աճ
- Առողջապահական գրառումների էլեկտրոնային համակարգերի լայն տարածում [5]
- Բնական լեզվի մշակման և համակարգչային տեսողության բարելավումներ, որոնք հնարավորություն են տալիս մեքենաներին վերարտադրել մարդու ընկալման գործընթացները
- Բարելավվեց ռոբոտների օգնությամբ վիրահատության ճշգրտությունը [6][7][8][9][10][11]
Հետևանքներ
խմբագրելԱԻ-ի օգտագործմամբ կանխատեսվում է նվազեցնել բժշկական ծախսերը, քանի որ կլինեն ավելի ճշգրիտ ախտորոշումներ և բուժման պլանում ավելի լավ կանխատեսումներ, ինչպես նաև հիվանդության ավելի արագ կանխարգելում։ Արդեն կա ապացույց, որ չաթբոտերի օգտագործումը հանգեցնում է դրական արդյունքների `հոգեկան առողջության ոլորտում:ԱԻ-ի համար նախատեսված այլ ապագա գործածումներ ներառում են ուղեղի համակարգչային ինտերֆեյսեր (BCI), որոնք կանխատեսվում են օգնել նրանց, ովքեր խնդիրներ ունեն շարժվելու, խոսելու կամ ողնաշարի հետ:BCI-ները կօգտագործեն արհեստական բանականությունն `այս հիվանդներին օգնելու համար շարժվել և հաղորդակցվել` վերծանելով նյարդային ազդակները։ Կանխատեսվում է, որ վիրտուալ բուժքույրերը ավելի տարածված կլինեն, և նրանք կօգտագործեն ԱԻ- ն `պատասխանելու հիվանդի հարցերին և կօգնեն նվազեցնել անհարկի հիվանդանոցային այցելությունները[12][13][14][15]։
Զարգացող երկրներին խնամքի ընդլայնում
խմբագրելԱՀ-ի օգտագործման մեծացումով ՝ ավելի շատ խնամք կարող է հասանելի լինել զարգացող երկրներում գտնվողների համար։ ԱԻ-ն շարունակում է ընդլայնվել իր ունակությունների մեջ և, քանի որ այն ունակ է մեկնաբանել ճառագայթաբանությունը, հնարավոր է՝ ավելի շատ հիվանդներ ախտորոշվեն ավելի քիչ բժիշկների անհրաժեշտությամբ, քանի որ այդ երկրներից շատերում ռեսուրսների պակաս կա։ ԱԻ-ի նպատակը աշխարհում ուրիշներին ուսուցանելն է, ինչը հետագայում կհանգեցնի բարելավված բուժման և, ի վերջո, ավելի մեծ գլոբալ առողջության։ Օրինակ, բնական լեզվով մշակումը և մեքենայական ուսուցումը օգտագործվում են քաղցկեղի բուժման համար այնպիսի վայրերում, ինչպիսիք են Թաիլանդը, Չինաստանը և Հնդկաստանը[13][15]։
Կարգավորումը
խմբագրելԹեև առողջապահության ոլորտում ԱԻ-ի օգտագործման վերաբերյալ հետազոտությունը նպատակ ունի վավերացնել դրա արդյունավետությունը հիվանդի արդյունքների բարելավման գործընթացում մինչ դրա ավելի լայն ընդունումը, դրա օգտագործումը, այնուամենայնիվ, կարող է ներմուծել ռիսկերի մի քանի նոր տեսակներ հիվանդների և բուժաշխատողների համար, ինչպիսիք են ալգորիթմական կողմնակալությունը, <<մի արասցե>> հետևանքները և այլն մեքենայական բարոյականության այլ խնդիրներ[16]։ ԱԻ-ի կլինիկական օգտագործման այս մարտահրավերները հանգեցրել են կանոնակարգերի հավանական անհրաժեշտության։ Ներկայումս որևէ հատուկ կանոնակարգ չկա առողջապահության ոլորտում ԱԻ-ի օգտագործման համար։ 2016 թվականի մայիսին Սպիտակ տունը հայտարարեց մեքենայական ուսուցման և արհեստական հետախուզության ազգային գիտության և տեխնոլոգիաների ազգային խորհրդի (NSTC) ենթահանձնաժողովի ստեղծման մի շարք սեմինարների անցկացման և իրագործման ծրագրի մասին։ 2016-ի հոկտեմբերին խումբը հրապարակեց Արհեստական հետախուզության, հետազոտության և զարգացման ազգային ռազմավարական ծրագիրը՝ ուրվագծելով իր առաջարկած առաջնահերթությունները դաշնային ֆինանսավորմամբ ԱԻ- ի հետազոտության և զարգացման համար (կառավարության և ակադեմիայի շրջանակներում):Զեկույցում նշվում է, որ Առողջապահական տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ենթահողերի ռազմավարական հետազոտության և զարգացման պլանը մշակման փուլերում է[17][18][19]։
Գրականություն
խմբագրել- Deep Medicine: How Artificial Intelligence Can Make Healthcare Human Again
- Medical Applications of Artificial Intelligence
- Artificial Intelligence in Medicine
- The prospect of artificial intelligence in the differential diagnosis of pancreatic cysts
- Does artificial intelligence have any role in healthcare in low resource settings
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Luca, Michael; Kleinberg, Jon; Mullainathan, Sendhil (2016 թ․ հունվարի 1). «Algorithms Need Managers, Too». Harvard Business Review. No. January–February 2016. ISSN 0017-8012. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ 2,0 2,1 Power, Brad (2015 թ․ մարտի 19). «Artificial Intelligence Is Almost Ready for Business». Harvard Business Review. ISSN 0017-8012. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ Bloch-Budzier, Sarah (2016 թ․ նոյեմբերի 22). «NHS teams with Google to treat patients» (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ [1]
- ↑ [2]
- ↑ «Deep Blue». deepblue.lib.umich.edu. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ 7,0 7,1 Information, National Center for Biotechnology; Pike, U. S. National Library of Medicine 8600 Rockville; MD, Bethesda; Usa, 20894. «National Center for Biotechnology Information». www.ncbi.nlm.nih.gov (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
{{cite web}}
:|first4=
has numeric name (օգնություն)CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) - ↑ Wien, Medizinischen Universität. «Home | MedUni Wien». Medizinischen Universität Wien (գերմաներեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ Maclin, Philip S.; Dempsey, Jack; Brooks, Jay; Rand, John (1991 թ․ փետրվարի 1). «Using neural networks to diagnose cancer». Journal of Medical Systems (անգլերեն). 15 (1): 11–19. doi:10.1007/BF00993877. ISSN 1573-689X.
- ↑ Dinov, Ivo D. (2016). «Volume and Value of Big Healthcare Data». Journal of medical statistics and informatics. 4. doi:10.7243/2053-7662-4-3. ISSN 2053-7662. PMC 4795481. PMID 26998309.
- ↑ «Artificial Intelligence and Machine Learning for Healthcare». Sigmoidal (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ դեկտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 17-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ Teichne, Lorcan (2018 թ․ դեկտեմբերի 11). «Using Chat Interface for Mental Health Interventions». The Chatbot (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ 13,0 13,1 HealthITAnalytics (2018 թ․ ապրիլի 30). «Top 12 Ways Artificial Intelligence Will Impact Healthcare». HealthITAnalytics (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ «10 Common Applications of Artificial Intelligence in Health Care». Novatio Solutions (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ օգոստոսի 4. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ 15,0 15,1 «Digital Object Identifier System». doi.org. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ «Artificial Intelligence in Health Care: Applications and Legal Issues». The Petrie-Flom Center for Health Law Policy, Biotechnology, and Bioethics at Harvard Law School (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ «Preparing for the Future of Artificial Intelligence». whitehouse.gov (անգլերեն). 2016 թ․ մայիսի 3. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ «Page not found». www.nitrd.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
{{cite web}}
: Cite uses generic title (օգնություն) - ↑ Montorsi, Marco; Capretti, Giovanni (2019 թ․ դեկտեմբերի 10). «The prospect of artificial intelligence in the differential diagnosis of pancreatic cysts». Journal of Medical Artificial Intelligence (անգլերեն). 2 (0).
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- AI applications
- How AI can be applied in many fields
- Influence of AI and Chatbot
- Artificial intelligence as another set of eyes in breast cancer diagnosis
- Application of artificial intelligence for the assessment of mucosal healing and inflammation
- Development of novel approaches to detect ovarian cancer recurrence