Արիլդ Անդերսեն

Արիլդ Անդերսեն
Բնօրինակ անուն	նորվ.՝ Arild Andersen
Ծնվել է	հոկտեմբերի 27, 1945 (78 տարեկան); Strømmen, Շեդսմու, Ակերսհուս, Նորվեգիա
Երկիր	Նորվեգիա
Ժանրեր	ջազ և smooth jazz
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր, ջազ երաժիշտ, կոնտրաբասիստ և բասկիթառահար
Գործիքներ	Կոնտրաբաս, կիթառ, բաս կիթառ և բաս
Լեյբլ	ECM Records
Ամուսին	Hege Schøyen?
Պարգևներ	Spellemannprisen? Buddyprisen? Gammleng Award? և Ella-prisen?
Կայք	arildandersen.com
	Arild Andersen Վիքիպահեստում

Արիլդ Անդերսեն (նորվ.՝ Arild Andersen, հոկտեմբերի 27, 1945(1945-10-27)^[1], Strømmen, Շեդսմու, Ակերսհուս, Նորվեգիա), նորվեգացի ջազային երաժիշտ և կոմպոզիտոր։ Համարվում է Սկանդինավիայի ամենահայտնի կոնտրաբաս նվագողը ջազային բեմում^[5]։ Մի շարք նորվեգական և արտասահմանյան մրցանակների դափնեկիր է։ Աշխարհում երրորդն է ջազային պատմությամ մեջ, որ ստացել է Gammleng Award մրցանակ^[6]։

Կենսագրություն

Արիլդ Անդերսենը ծնվել է 1945 թվականի հոկտեմբերի 27-ին նորվեգական Լիլեսթրյոմ քաղաքում։ 1961 թվականից մինչև 1964 թվականը նվագել է կիթառ տեղական «The Riverside Swing Group» երաժշտական խմբում։ Դրանից հետո նա սկսել է կոնտրաբաս նվագել։ Հետո տեղափոխվում է Օսլո։ Սկզբնական ժամանակահատվածում Արիլդ Անդերսենը ելույթներ է ունենում Ռոյ Հելվինի տրիոյի կազմում։

1967-1973 թվականներ

1967 թվականին Արիլդ Անդերսենը դարձավ նորվեգացի ջազային երաժիշտ Յան Գարբարեկի կվարտետի անդամ։ Այդ քառյակի կազմի մեջ էին նաև երաժիշտներ Թերի Ռիպդալը և Յոն Քրիսթենսենը։ Խմբի կազմում եղած ժամանակահատվածում Արիլդ Անդերսենը մեծ ճանաչում գտավ։ Ելույթներ ունեցավ Կարին Կրոգի, Կյոտիլ Բյորնսթադի և Ջորջ Ռասելի հետ։ Հաճախակի նվագում էր ամերակացի ջազմենների հետ, որոնք գալիս էին հյուրախաղերի Նորվեգիա։ Նրա կոնտրաբասը հնչել է Ֆիլ Վուդսի, Դեկստեր գորդոնի, Չիկ Կորիայի, Սոննի Ռոլլինզի և այլ հայտնի ջազային կատարողների համերգներին։

1974-1991 թվականներ

1973-ից 1974 թվականներին Արիլդ Անդերսենը ճանապարհորդել է Միացյալ Նահանգներում։ Այստեղ աշխատանքի է անցնում Սթիվ Կունի, Փոլ Բլեի և Ստեն գետցի հետ^[7]։ Վերադառնալով հայրենի, Անդերսենը հավաքում է երաժիշտների և ստեղծում իր անդրանիկ խումբը, որը գոյություն ունեցավ մինչև 1979 թվականը։ Բացի դրանից, շուրջ վեց տարի, ջազային վոկալիստուհի Ռադկա Թոնեֆ խմբի երաժիշտն էր։ 1980-ական թվականներին Արիլդ Անդերսենը հիմնում է «The Arild Andersen Quintet» խումբը, որը հետագայում անվանափոխվեց և կոչվեց «Masqualero»: Այս խմբի կազմում նվագում էին Նիլս Պետեր Մոլվերը, Յոն Քրիսթենսենը, Յոն Բալկը և Թոր Բրյունբերգը։ Խմբի վերջին ալբոմը ձայնագրվել է 1991 թվականին։

1992-2015 թվականներ

Արիլդի տրիոյի ելույթը Թուրքիայում։

1990-ական թվականների առաջին կեսին երաժիշտն ամբողջովին նվիրվեց իր խմբին։ Շատ փորձարարական աշխատանքներ կատարեց, որպեսզի միացնի ջազն ու էթնիկ երաժշտությունը։ 2014 թվականի դրությամբ խումբը ձայնագրեց ավելի քան քսան ալբոմներ։ 2009 թվականի հունվարին, Ֆրանսիայի Ջազի ակադեմիան Անդերսենին շնորհեց 2008 թվականի Եվրոպայի երաժիշտ տիտղոսը^[7]։ Իսկ 2010 թվականին Օսլոյում տեղի ունեցող ջազ փառատոնի ժամանակ նրան շնորհեցին «Ella Award» մրցանակը։

2010 թվականին խումբն առաջին անգամ հյուրախաղերով այցելեց Ճապոնիա, իսկ դրանից մեկ տարիկ առաջ նաև Ռուսաստան և ելույթ ունեցավ մոսկովյան« Moscow Jazz Open» ջազ փառատոնին։

Թատրոն

Արիլդ Անդերսենը Ունսեթ Սիգրիդի «Քրիստին, Լավրանսի դուստրը» ստեղծագործության բեմականացնելու նպատակով գրեց երաժշտություն։ Իսկ 2002 թվականին նա ներկայացրեց Սոֆոկլեսի «Էլեկտրա» ողբերգության երաժշտական տարբերակը։ Ընդ որում, այս ստեղծագործության պրեմիերան տեղի ունեցավ Աթենքում՝ 2004 թվականի Ամառային օլիմպիական խաղերի բացման արարողության ժամանակ^[8]։

Պարգևներ և մրցանակներ

1969՝ Buddyprisen մրցանակ, Նորվեգիայի ջազային խորհրդի կողմից 1975՝ «Տարվա բասիստ» European Jazz Federation-ի կողմից
1983՝ 1986, 1991՝ Spellemannprisen նորվեգական մրցանակ
1984՝ Gammleng Award մրցանակ «Դասական ջազ» անվանակարգում
2009: «Музыкант Европы-2008» по версии французской Academie du Jazz
2010: «Ella Award» Oslo Jazz Festival փառատոնի շրջանակներում

Սկավառակագրություն

Ղեկավարի կամ երկրորդ ղեկավարի դերում

1975: Clouds in My Head (ECM)
1977: Shimri (ECM)
1978: Sheila (SteepleChase), Շեյլ Ջորդանի հետ համատեղ
1978: Green Shading into Blue (ECM)
1981: Lifelines (ECM)
1981: A Molde Concert (ECM), Ջոն Թեյլորի, Բիլ Ֆրիսելի և Ալֆոնս Մուզոնի հետ համատեղ
1990: Sagn (ECM)
1993: Arv (Kirkelig Kulturverksted)
1994: If You Look Far Enough (ECM), Ռալֆ Թաուների և Նանա Վասկոնսելոսի հետ համատեղ
1995: Kristin Lavransdatter (Kirkelig Kulturverksted)
1997: Hyperborean (ECM)
1998: Sommerbrisen (Kirkelig Kulturverksted), Ֆրոդ Էլնիսի և Ստիան Կարսթենսենի հետ համատեղ
2003: Julegløggen (Kirkelig Kulturverksted), Ֆրոդ Էլնիսի և Ստիան Կարսթենսենի հետ համատեղ
2004: The Triangle (ECM), Վասիլի ցաբրոպուլոսի և Ջոն Մաշալի հետ համատեղ
2005: Electra (ECM)
2006: Høstsløv (Kirkelig Kulturverksted), Ֆրոդ Էլնիսի և Ստիան Կարսթենսենի հետ համատեղ
2008: Live at Belleville (ECM), Պաոլո Վինաչիի և Թոմ Սմիթի հետ համատեղ
2012: Celebration (ECM),Շոտլանդիայի ազգային ջազային նվագախմբի հետ համատեղ
2014: Mira (ECM), Պաոլո Վինաչիի և Թոմ Սմիթի հետ համատեղ

Որպես մասնակից

Ելենա Եկիմովի հետ համատեղ

2013: Glass Song (L & H Production)
2015: LIONS (L & H Production)
2015: EVERBLUE (L & H Production)

Կյոտիլ Բյորնսթադի հետ համատեղ

1973: Åpning (Philips)
1976: Finnes Du Noensteds Ikveld (Kirkelig Kulturverksted)
1990: The Shadow (Kirkelig Kulturverksted)
1990: Odyssey (Kirkelig Kulturverksted)
2004: Grace (Universal)
2007: Devotions (Universal)
2013: La Notte (ECM)

Դոն Չերիի հետ համատեղ

1968: Eternal Rhythm (MPS)

Քրիս Դանտեսի հետ համատեղ

2014: Oslo Odyssey (BLM)

Յան Գարբարեկի հետ համատեղ

1969: Esoteric Circle (Flying Dutchman)
1970: Afric Pepperbird (ECM)
1971: Sart (ECM)
1972: Triptykon (ECM)

Ջորջ Ռասելի հետ համատեղ

1971: The Essence of George Russell (Sonet)
1982: Trip to Prillarguri (Soul Note)
1983: Listen to the Silence (Soul Note)

Թերի Ռիպդալի հետ համատեղ

1971: Terje Rypdal (ECM)

Բոբո Ստենսոնոյի հետ համատեղ

1971: Underwear (ECM)

Պել Տոուսենի, Թերի Ռիպդալի և Յոն Քրիսթենսենի հետ համատեղ

1977: No Time For Time (Zarepta)

Շեյլ Ջորդանի հետ համատեղ

1978: Sheila (SteepleChase)

Դեվիդ Դարլինգի հետ համատեղ

1981: Cycles (ECM)

Բիլ Ֆրիսելի հետ համատեղ

1982: In Line (ECM)

Masqualero-ի հետ համատեղ

1983: Masqualero (Odin)
1986: Bande a Part (ECM)
1988: Aero (ECM)
1991: Re-Enter (ECM)

Վասիլի Ցաբրոպուլոսի հետ համատեղ

1999: Achirana (ECM)

Մարկուս Շտոկհաուզենի հետ համատեղ

2000: Kartā (ECM)
2002: Joyosa (Enja)
2008: Electric Treasures (Aktivraum)

Կարստեն Դալեմի հետ համատեղ

2002: The Sign (Stunt)
2003: Moon Water (Stunt)
2006: Short Fairytales (EmArcy)
2012: Space Is the Place (Storyville)
2013: Under the Rainbow (Storyville)

Ֆերենց Սնետբեգի և Պաոլո Վինաչիի հետ համատեղ

2004: Nomad (Enja)

Էնդի Շեպարդի հետ համատեղ

2008: Movements in Colour (ECM)

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 filmportal.de — 2005.
↑ Montreux Jazz Festival Database
↑ Norsk biografisk leksikon(նորվ.) — Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502
↑ Utnevnelse til St. Olavs Orden — Norwegian royal family.
↑ «Северяне разогрели Дом музыки» (ռուսերեն). Коммерсант.
↑ «Arild Andersen, Bassist, Composer» (անգլերեն). listento.no. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
↑ ^7,0 ^7,1 «Биография» (ռուսերեն). Вся Норвегия на русском.
↑ «Рецензия на альбом Electra» (անգլերեն). allaboutjazz.

Արտաքին հղումներ

Трио Арильда Андерсена на сцене
Պաշտոնական կայք
Arild Andersen on ECM Records Արխիվացված 2016-03-19 Wayback Machine
*Flowd - artist channel on *Flowd network.
Arild Andersen discography at Discogs

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արիլդ Անդերսեն» հոդվածին։

[_7677040d254b2f7c-1] 1,0 ^1,1 filmportal.de — 2005.

[_81e5a0eb3448d904-2] Montreux Jazz Festival Database

[_3102b9d6e27ce9d0-3] Norsk biografisk leksikon(նորվ.) — Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502

[_1ac0c7f30321354a-4] Utnevnelse til St. Olavs Orden — Norwegian royal family.

[Коммерсант-5] «Северяне разогрели Дом музыки» (ռուսերեն). Коммерсант.

[listento.no-6] «Arild Andersen, Bassist, Composer» (անգլերեն). listento.no. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 15-ին.

[Вся_Норвегия_на_русском-7] 7,0 ^7,1 «Биография» (ռուսերեն). Вся Норвегия на русском.

[allaboutjazz-8] «Рецензия на альбом Electra» (անգլերեն). allaboutjazz.

[1]

[5]

[6]

[2]

[3]

[4]

[7]

[8]