Աշոտ Արիյան

Աշոտ Արիյան
Ծնվել է	ապրիլի 3, 1973 (51 տարեկան); Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	երաժիշտ
Կրթություն	Մոնրեալի համալսարան և Մոսկվայի կոնսերվատորիա

Աշոտ Արիյան (ապրիլի 3, 1973(1973-04-03)^[1], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]), կանադահայ^[2] կոմպոզիտոր և դաշնակահար։ Ավելի քան 25 ստեղծագործությունների հեղինակ է, այդ թվում՝ օպերա-բալետի, երկու սիմֆոնիայի, դաշնամուրային կոնցերտի, երկու սիմֆոնիկ պատկերի և մի շարք կամերային ստեղծագործությունների։ Նրա ստեղծագործությունները հնչել են Ռուսաստանի, Հայաստանի, Բելգիայի, Գերմանիայի, Իսպանիայի, Կանադայի և Միացյալ Նահանգների համերգասրահներում^[3]։

Կենսագրություն խմբագրել

Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանում ծնված Աշոտ Արիյանը գերզանցությամբ ավարտել է Ռոմանոս Մելիքյանի անվան երաժշտական ուսումնարանի դաշնամուրի բաժինը (Ռուբեն Սարյանի դասարան)։ 1992-1995 թվականներին սովորել է Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայի կոմպոզիցիայի (Արմեն Սմբատյանի դասարան) և դաշնամուրի (Ելենա Աբաջյանի դասարան) բաժիններում։ Այնուհետև տեղափոխվել է Մոսկվա՝ ուսումը շարունակելու Մոսկվայի Չայկովսկու անվան պետական կոնսերվատորիայի կոմպոզիցիայի բաժնում, որը գերազանցությամբ^[4] ավարտել է 2001 թվականին^[5]։ Մեկ տարի անց, մագիստրոսի կոչում ստանալուց հետո, նա դարձել է պրոֆեսոր Կարեն Խաչատրյանի ասիստենտը Մոսկվայի կոնսերվատորիայում և դասավանդել է որպես կոմպոզիցիայի և երաժշտության տեսության դասախոս։

2007 թվականին նա տեղափոխվել է Կանադա՝ ավարտելու իր դոկտորական թեզը Մոնրեալի համալսարանում^[6], 2013 թվականին ստացել է դոկտորական աստիճանը։ Նրա դոկտորական ծրագրի նպատակն էր վերակենդանացնել օպերա-բալետի անտեսված ժանրը՝ գրելով իր ստեղծագործությունն այդ ժանրում՝ «Բիլգամեշ» (կամ «Գիլգամեշ») վերնագրով^[7], որտեղ օգտագործվում են բացառապես հնադարյան միջագետքյան շումերերեն և աքքադերեն լեզուները։

Աշոտ Արիյանը կոմպոզիցիա և երաժշտության տեսություն է դասավանդել մի շարք երաժշտական հաստատություններում, այդ թվում՝ Մոսկվայի կոնսերվատորիայի կենտրոնական երաժշտական դպրոցում (ЦМШ), Մոսկվայի Չայկովսկու անվան կոնսերվատորիայում, Մոնրեալի համալսարանում և ՄաքՄաստերի համալսարանում^[5]։

1999 թվականին Աշոտ Արիյանը մեծ հաջողությամբ Մոսկվայի կոնսերվատորիայի մեծ դահլիճում՝ Ռուսաստանի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի հետ կատարել է սեփական «Կոնցերտո-բրևիսը» դաշնամուրի և նվագախմբի համար^[8]։

2009 թվականին նրա «Sounds of Stonehenge» սիմֆոնիկ պատկերը հնչել է Մոնրեալում UdeM սիմֆոնիկ նվագախմբի կատարմամբ^[9]։

Ավելի ուշ՝ 2011 թվականի հունվարին, նույն ստեղծագործությունը Հայաստանում կատարել է Ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախումբը, իսկ Մոսկվայում՝ Մոսկվայի պետական նվագախումբը։ Նրա վերջին աշխատանքը՝ Planète X (Un train pour l'enfer II) յոթ գործիքների համար, մեծ հաջողությամբ կատարվեցլ է Մոնրեալում Arkea անսամբլի կողմից 2013 թվականի նոյեմբերին^[10]^[11]։

Արիյանի կամերային ստեղծագործություններից շատերն առաջին անգամ հնչել են «Մոսկովյան աշուն» միջազգային երաժշտական փառատոնում։ Նրա վերջին գործերից մեկը դաշնամուրի համար նախատեսված 12 ֆուգաների և պոստլյուդների ցիկլն է, որը պատվիրել է Վաթեռլոոյի արվեստի հիմնադրամը^[12]։ 2016 թվականին նրա երաժշտությունը ուղեկցել է Ռուդոլֆ Խառատյանի բեմադրած «Զույգ Արեգակներ» բալետը, որը նվիրված էր Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին։«Զույգ Արեգակներ» բալետը պարբերաբար ցուցադրվում է Mezzo TV հեռուստաալիքով։

Ընտրյալ ստեղծագործություններ խմբագրել

Ակադեմիական հրատարակություններ խմբագրել

Ashot Ariyan Bilgamesh, un ballet-opéra en deux actes: symbiose d'un genre oublié, une mythologie archaïque et une langue morte, Saarbrücken, Deutschland: Presses Académiques Francophones, 2015, 9783838144238.

Բեմում խմբագրել

Բիլգամեշ (Գիլգամեշ) (օպերա–բալետ), 2009-2012

Նվագախմբային երաժշտություն խմբագրել

Սիմֆոնիա թիվ 1, «Մանֆրեդ», լարային նվագախումբ, 1994-1996
Կոնցերտո-Բրևիս, դաշնամուր, նվագախումբ, 1999
Սիմֆոնիա թիվ 2, 2000-01
Սկանդա (սիմֆոնիկ պատկեր թիվ 1), դուդուկ (հոբոյ Հայաստանից), նվագախումբ, ֆիքսված մեդիա, 2002
Սթոունհենջի հնչյունները (սիմֆոնիկ պատկեր թիվ 2), 2009
Perpetuum Mobile, լարային նվագախումբ, 2016

Երգչախմբային երաժշտություն խմբագրել

Հայաստանի համար (տեքստ՝ Վալերի Բրյուսովի), խառը երգչախումբ, 1997
Deus Lucem, խառը երգչախումբ, 2014

Վոկալ երաժշտություն խմբագրել

Ռոմանս (տեքստ՝ Հովհաննես Թումանյանի), ձայն, դաշնամուր, 1992
Տարոնի երեք երգ (տեքստը՝ հայկական ժողովրդական աղբյուրից), մեցցո-սոպրանո, դաշնամուր, 1994
Das Grablied (տեքստը՝ Ֆրիդրիխ Նիցշեի), բարիտոն, դաշնամուր, 2017

Դաշնամուրային երաժշտություն խմբագրել

Մանկական պիեսներ, 1989, վերանայված՝ 2015
Սոնատ, 1990
Տոկատա, ինտերմեդիա և ֆուգա, 1995
Երեք պիես, 1997
12 ֆուգա և պոստլյուդ, 2015

Կամերային երաժշտություն խմբագրել

Բալլադ, կլառնետ, դաշնամուր, 1991
Տրիո, ջութակ, թավջութակ, դաշնամուր, 1993-94
Կապրիչո, ջութակ, 1997
Ամարաս, կլառնետ, թավջութակ, դաշնամուր, 1997
Նվիրում, թավջութակ, 1998
Լարային քառյակ, 1998-99
Ռեզոնանսներ, ֆրանսիական շչակ, 2 B-flat շեփոր, տրոմբոն, 2 ջութակ, ալտ, թավջութակ, դաշնամուր, 2005-06
Մթնշաղ, թավջութակ, դաշնամուր, 2007
Planète X. (Un Train pour l'enfer II), 7 կատարող, 2013

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Ashot Ariyan
↑ .am Living Composers Project
↑ Ashot Arian Living Composers Project
↑ [1] Moscow Conservatory
↑ ^5,0 ^5,1 «Ashot Ariyan – The Living Composers Project». www.composers21.com. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 18-ին.
↑ Université de Montréal, Faculté de musique
↑ Ashot Ariyan Bilgamesh, un ballet-opéra en deux actes: symbiose d'un genre oublié, une mythologie archaïque et une langue morte, Saarbrücken, Deutschland: Presses Académiques Francophones, Presses Académiques Francophones, 2015
↑ Ashot Ariyan. Concerto-Brevis for piano and orchestra
↑ Ashot Ariyan. Sounds of Stonehenge (symphonic fresco)
↑ Ashot Ariyan. Planète X (Un Train Pour L’enfer II)for seven instruments
↑ Denis Gougeon "Que le soleil soit toujours avec vous"
↑ Region of Waterloo Arts Fund Minute

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Սամվել Դանիելյան. Կանադահայ կոմպոզիտոր Աշոտ Արիյանը՝ իր ստեղծագործությունների, մասնավորապես՝ «Բիլգամեշ» օպերա-բալետի մասին, Առավոտ, 2016թ.
Denis Gougeon «Que le soleil soit toujours avec vous» Chapelle historique du Bon-Pasteur

[_0c62df0bcc2bf7a9-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Ashot Ariyan

[2] .am Living Composers Project

[composers21-3] Ashot Arian Living Composers Project

[4] [1] Moscow Conservatory

[:0-5] 5,0 ^5,1 «Ashot Ariyan – The Living Composers Project». www.composers21.com. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 18-ին.

[6] Université de Montréal, Faculté de musique

[Bilgamesh-7] Ashot Ariyan Bilgamesh, un ballet-opéra en deux actes: symbiose d'un genre oublié, une mythologie archaïque et une langue morte, Saarbrücken, Deutschland: Presses Académiques Francophones, Presses Académiques Francophones, 2015

[8] Ashot Ariyan. Concerto-Brevis for piano and orchestra

[9] Ashot Ariyan. Sounds of Stonehenge (symphonic fresco)

[10] Ashot Ariyan. Planète X (Un Train Pour L’enfer II)for seven instruments

[11] Denis Gougeon "Que le soleil soit toujours avec vous"

[12] Region of Waterloo Arts Fund Minute

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Աշոտ Արիյան
Ծնվել է	ապրիլի 3, 1973(1973-04-03)^[1] (51 տարեկան) Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]
Մասնագիտություն	երաժիշտ
Կրթություն	Մոնրեալի համալսարան և Մոսկվայի կոնսերվատորիա