Անատոլի Կամենսկի
Անատոլի Պավլովիչ Կամենսկի (նոյեմբերի 17 (29), 1876[1][2] կամ նոյեմբերի 29, 1876[3][2], Նովոչերկասկ, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 23, 1941[3][2] կամ 1941[4], Կոմի ԻԽՍՀ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), ռուս գրող, 20-րդ դարասկզբի հայտնի արձակագիր։
Անատոլի Կամենսկի | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 17 (29), 1876[1][2] կամ նոյեմբերի 29, 1876[3][2] |
| Ծննդավայր | Նովոչերկասկ, Ռուսական կայսրություն |
| Վախճանվել է | դեկտեմբերի 23, 1941[3][2] (65 տարեկան) կամ 1941[4] |
| Վախճանի վայր | Կոմի ԻԽՍՀ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | գրող, արձակագիր, դրամատուրգ և սցենարիստ |
| Լեզու | ռուսերեն |
| Կրթություն | Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան |
Կենսագրություն խմբագրել
1895 թվականին Կամենսկին, որը ցածր կոչում ունեցող պաշտոնյայի որդի էր, ավարտել է Աստրախանի գիմնազիան և ընդունվել Պետերբուրգի պետական համալսարանը։ Երկու տարի անց թողել է ուսումը և ընդունվել Սանկտ Պետերբուրգի պետական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը։ Կամենսկին ավարտել է այն 1902 թվականին և կարճ ժամանակ անց ծառայության է անցել Ֆինանսների նախարարությունում[5]։ Այդ ժամանակ է հրատարակել գեղարվեստական ստեղծագործությունների շարք, որը նվիրված էր ժամանակակից քաղքենիության բարոյական անկմանը՝ իդեալականցնելով դրա հակակշիռ գավառական բարոյականությունը։ Հետագայում Կամենսկին գնացել է դեպի ֆրեյդիզմ, նրա ստեղծագործությունները լուսաբանում էին սեքսուալության բացահայտումը, ինչի համար էլ նա քննադատվել է պոռնոգրաֆիայի հասնող էրոտիզմի համար։
1913 թվականին նա սկսել է կինոսցենարիստի գործունեություն ծավալել։ Նրա սցենարներով նկարահանվել են ավելի քան 30 ֆիլմ[6]։
Հեղափոխությունից հետո Կամենսկին արտագաղթել է Բեռլին, որտեղ հանդես է եկել սիրո մասին պատմվածքների ժողովածուով։ 1924 թվականին նա վերադարձել է հայրենիք, որտեղ զբաղվել է խորհրդային գրողների տեքստերի խմբագրմամբ։ 1930 թվականին Կամենսկին գործուղման է մեկնել նախ Գերմանիա, ապա՝ Ֆրանսիա, 1934 թվականին վերադարձել է։
Խորհրդային գրողների միությանը կից Լիտֆոնդ գրախանութներում աշխատել է որպես խորհրդատու։ 1938 թվականին սեպտեմբերի 3-ին ձերբակալվել է լրտեսության մեղադրանքով, 1939 թվականի ապրիլին ԽՍՀՄ Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարիատին առընթեր հատուկ խորհրդակցության որոշմամբ 8 տարով բանտարկվել է ուղղիչ-աշխատանքային գաղութում, իսկ 1941 թվականին մարտին դատապարտվել է ևս 10 ազատազրկման «զրպարտության» մեղադրանքով։ Մահացել է 1941 թվականի դեկտեմբերին Վետլոսյան գյուղում։ Հեղինակությունը վերականգնվել է 1957 թվականին։
Ստեղծագործություններ խմբագրել
Վեպեր և վիպակներ խմբագրել
- Երկու սեր (1899)
- Մարդիկ (1908)
Պատմվածքներ խմբագրել
- Ծուղակ (1901)
- Հիմար (1910)
- Իդեալական կին (1910)
- Պորուչիկ Ամուրչիկ (1910)
- Հարսնախոսություն (1910)
- Լեդա (1906)
- Արև (1906)
- Չորս (1907)
- Օրինական ամուսնություն
- Առավոտ (1909)
- Լավ ծանոթ (1910)
- Պատկառուկ (1910)
- Պատվարժան տուն (1910)
- Խելացի գիրք (1910)
- Գազանանոց (1911)
- Թեթևամտության բացիլ (1912)
- Պոզիա և արձակ (1912)
- Ջրկոտեմներ (1913)
- Իմ հարեմը (1923)
- Կին (1923)
- Ոչինչ չի եղել (1908)
- Նյարդեր (1897)
- Թագուհի (1901)
- Ամառանոցում (1901)
- Տափաստանային ձայներ (1901)
- Առանց կրակի (1903)
- Հրեշ (1903)
- Օլգա Իվանովնա (1903)
- Հասմիկներ (1903)
- Սպիտակ գիշեր (1906)
- Ոճիր (1908)
- Պատմական հեղաշրջում (1909)
- Բարի արքայազն (1912)
- Հոգեհանգիստ (1912)
- Կյանքը երազում (1912)
- Իշխանադուստր Դուդու (1913)
- Պետերբուրգյան մարդ (1913)
- Պատահականություն (1913)
- Միստեր Ուիլյամ, ժամանա՛կն է (1914)
- Երազներ (1914)
Ընտրյալ ֆիլմագրություն խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Russian Writers 1800-1917: Tome 2 (ռուս.) / под ред. П. А. Николаев — М.: Большая российская энциклопедия, 1992. — Т. 2. — 623 с. — ISBN 5-85270-064-9, 5-85270-011-8
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век (ռուս.) / под ред. О. В. Богданова
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги (ռուս.) / под ред. Н. Н. Скатов — 2005. — С. 146—148. — ISBN 5-94848-262-6
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ Короткий, 2009, էջ 174
- ↑ Короткий, 2009, էջ 176
Գրականություն խմբագրել
- Короткий В.М. Операторы и режиссёры русского игрового кино. 1897—1921. — М.: НИИ киноискусства, 2009. — С. 174—176. — 430 с.
- Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги: био-библ. словарь: в 3 т. / под ред. Н. Н. Скатова. — М.: ОЛМА-ПРЕСС Инвест, 2005. Том 2. З — О. с. 146—148.
- Статья «Каменский, Анатолий Павлович» Венгерова С. А. в Новом энциклопедическом словаре Брокгауза и Ефрона
- Статья «Каменский Анатолий Павлович» в Литературной энциклопедии: В 11 т. — [М.], 1929—1939. (Исключительно негативный стиль статьи объясняется тем, что в предшествующем выходу тома году Каменский эмигрировал из СССР)