Ամազոնի էֆեկտ
Համաշխարհային մանրածախ արդյունաբերության վրա էլեկտրոնային առևտրի խանգարող ազդեցությունը կոչվում է Ամազոնի էֆեկտ։ Տերմինը վերաբերում է Ամազոն ընկերության գերիշխող դերին էլեկտրոնային առևտրի շուկայում և նրա առաջատար դերին մանրածախ շուկայի[1] և դրա մատակարարման շղթայի վրա խափանող ազդեցություն վարելու գործում[2]։
Էֆեկտը եղել է գլխավոր սուբյեկը բազմաթիվ ուսումնասիրություններում, ներառյալ Հարվարդի բիզնես դպրոցի խորը ուսումնասիրությունը՝ կատարված Ալբերտո Կավալոյի կողմից։ Պարզվել է, որ Ամազոնի էֆեկտը բազմաթիվ փոփոխություններ է առաջացնում մանրածախ շուկայում։ Այս ազդեցությունների թվում է գների ճկունության և միատեսակ գնագոյացման աճը ավանդական աղյուսի և շաղախի խանութներում։ Գների աճող ճկունության և միատեսակ գնագոյացման արտաքին ազդեցությունը եղել է անցումային գնաճի նվազումը[3]։ Տարբեր այլ ուսումնասիրություններ ցույց են տվել, որ Ամազոնի էֆեկտը ստիպել է մանրածախ առևտրի կենտրոններին և օֆլայն մանրածախ վաճառողներին ստեղծել փորձառություն օֆլայն գնումների շուրջ՝ բիզնեսը էլեկտրոնային առևտրից հեռացնելու համար[4]։ Պարզվել է, որ էլեկտրոնային առևտուրը դրդել է մանրածախ վաճառողներին մեծացնել իրենց տեխնոլոգիաների ներդրումը, որպեսզի անցանց գնումներն ավելի հարմար և արագ դարձնեն։
Գների ճկունություն խմբագրել
Գների ճկունությունը կարող է սահմանվել որպես կարգավորելի գներ, որոնք կարող են հեշտությամբ փոխվել գնորդների և վաճառողների միջև բանակցությունների և պահանջարկի և առաջարկի փոփոխության հիման վրա[5]։ Էլեկտրոնային առևտրի աճի հետ մեկտեղ գները դարձել են ավելի ճկուն՝ գները մի ակնթարթում էլեկտրոնային եղանակով փոխելու հնարավորության պատճառով։ Սա վերացրել է դեմ առ դեմ բանակցությունների անհրաժեշտությունը և այն փոխարինել էլեկտրոնային մրցակցությամբ՝ ամենաշատ գնորդներին գրավելու համար։ Համացանցի ազդեցությունը ճկուն գնագոյացումն ավելի հասանելի և ցանկալի է դարձրել, այն փոփոխել է պահանջարկի և առաջարկի ազդեցության ձևերը շուկայում[6]։ Քանի որ գներն ավելի հեշտ են հարմարվում առաջարկի և պահանջարկի փոփոխություններին, շահում են և՛ արտադրությունները, և՛ սպառողները։ Սպառողները շահում են ցածր գներից, իսկ արտադրողները՝ վաճառքի աճից, հատկապես առաձգական պահանջարկ ունեցող ընկերությունները[7]։ Ոչ բոլոր ապրանքներն են նույն ազդեցությունը ունենում, թեև այն կատեգորիաների ապրանքները, ինչպիսիք են հանգստինը և էլեկտրոնիկան, որոնք ունեն առցանց շուկայի ավելի մեծ մասնաբաժին, ունեն գներ, որոնք ժամանակի ընթացքում ավելի քիչ կայուն են։ Հակառակը ճիշտ է ալկոհոլի նման ապրանքների համար, որոնք ունեն ավելի փոքր առցանց շուկայական մասնաբաժին և ավելի կայուն գներ[3]։
Ազդեցությունը սպառողների վրա խմբագրել
Գների ճկունությամբ շուկան թույլ է տալիս սպառողներին գտնել այնպիսի գներ, որոնք լավագույնս համապատասխանում են այն արժեքին, որը նրանք ստանում են ապրանքից կամ ծառայությունից։ Արագ սպառվող կամ փչացող ապրանքները, ինչպիսիք են ավիաընկերության նստատեղերը, հյուրանոցային համարները և հեռախոսային փաթեթները, դրա լավագույն օրինակն են, քանի որ հաճախորդները կարող են հարմարեցնել իրենց գինը՝ հիմնվելով նրանց արժեքի վրա[5]։ Երբ սպառողները կարողանում են գտնել ապրանքներ, որոնց գինը համապատասխանում է այդ ապրանքի օգտակարությանը, ընդհանուր պահանջարկը մեծանում է։ Գների թափանցիկությունը խրախուսում է նաև ցուցասրահի պրակտիկան։ Ցուցասրահի պրակտիկան այն է, երբ հաճախորդն ապրանքը դիտում է «աղյուսի և շաղախի խանութում», այնուհետև այն գնում է առցանց՝ ապրանքի համար գերավճարը կանխելու համար։
Ավելի ընդհանուր առմամբ, Ամազոնի էֆեկտը, թվում է՝ էական փոփոխություն է առաջացրել սպառողների ակնկալիքներում թե՛ օֆլայն, թե՛ առցանց մանրածախ առևտրականների նկատմամբ, հատկապես՝ կապված հաճախորդների սպասարկման արդյունավետության, առցանց գնումների փորձի և արագ առաքման ժամանակների հետ[8]։
Ազդեցություններ արտադրողների վրա խմբագրել
Արտադրողները ստիպված են իրենց գներն ավելի ճկուն դարձնել Ամազոնի արագորեն գները փոխելու ունակության պատճառով՝ փոքր ծախսերով պահանջարկին համապատասխանելու համար։ Սա թույլ է տալիս Ամազոնին ավելի մրցունակ գներ սահմանել և առավելագույնի հասցնել պահանջարկը։ Ամազոնի մրցակցային գները ներթափանցել են այլ շուկաներ, քանի որ սպառողների 80%-ն այժմ ստուգում է առցանց գները և համեմատում դրանք խանութում եղածների հետ[9]։ Արդյունքում, ընկերությունները ստիպված են լինում իջեցնել իրենց գները՝ մրցունակ մնալու և իրենց արտադրանքի պահանջարկը չկորցնելու համար։ Ավելի ցածր մարժաներով աշխատող ընկերությունները նույնպես ավելի զգայուն են մատակարարման ցնցումների նկատմամբ՝ ստեղծելով անկայուն գների միջավայր։ Շուկայում, որտեղ գների ճկունությունը սովորական է, արտադրողներն ունեն գնային խտրականություն դրսևորելու կարողություն[5]։ Երբ արտադրողը կիրառում է գնագոյացման խտրականություն, նրանք ի վիճակի են տարբեր պրակտիկաների միջոցով գրավել սպառողների ավելցուկը։ Տարածված պրակտիկաներից մեկը քանակական զեղչերն են։ Օրինակ, շուկայում ապրանքները հաճախ վաճառվում են մեկ միավորի համար ավելի ցածր գնով մեծաքանակ գնելիս։ Քանի որ սպառողները կգնեն տարբեր քանակությամբ, ընկերությունները կարողանում են տարբեր գներ ֆիքսել, որոնք մարդիկ պատրաստ են ծախսել նշված ապրանքի համար։ Մեկ այլ ռազմավարություն է տարբեր խմբերի առաջարկել տարբեր գներ նույն ապրանքի կամ ծառայության համար։ Սա կարելի է տեսնել, երբ երեխաները և տարեցները զեղչեր են ստանում թեմատիկ այգիներում կամ հասարակական տրանսպորտում[10]։
Ազդեցությունները մրցակիցների վրա խմբագրել
ՄըկԲիթը նշում է տարբերակման կարևորությունը՝ որպես մրցակից բիզնեսների կողմից ընդունված բիզնես ռազմավարություն[11]։
Միասնական գնագոյացում խմբագրել
Միասնական գնագոյացումն այն է, երբ ընկերությունն իր ապրանքների կամ ծառայության համար գանձում է համընդհանուր գին՝ անկախ գտնվելու վայրից։ Սրա օրինակն այն է, երբ Walmart-ի յուրաքանչյուր մասնաճյուղում սննդամթերքի գինը նույնն է։ Հետազոտության մեջ ենթադրվում է, որ միատեսակ գնագոյացում առաջանում է համացանցի հասանելիության և թափանցիկության արդյունքում[3]։ Հասարակական մեծ բողոքը կարող է առաջանալ այն բանից հետո, երբ սպառողները գիտակցեն, որ իրենք ավելի շատ են վճարում նույն ապրանքի համար, քան մեկ ուրիշը։ Ամազոնի թափանցիկ գներով նրանց համար ավելի դժվար է գնային խտրականություն անել առանց որևէ մեկի նկատելու։ Օրինակ, մի ուսումնասիրություն ցույց է տվել, որ երբ մանրածախ առևտրականները բացում են առցանց ճակատներ՝ առցանց շուկայում մրցելու համար, դրանց գները դառնում են թափանցիկ բոլոր սպառողների համար, ինչը մանրածախ վաճառողին դարձնում է ավելի հաշվետու, եթե նա ընտրում է գնային խտրականություն։ Սա մանրածախ վաճառողներին մղում է միասնական գնագոյացման։ Կարճաժամկետ հեռանկարում արտադրողները տուժում են այս ռազմավարություններից, որոնք նվազեցնում են գների խտրականությունը և բերում միասնական գնագոյացման։ Արդյունքում, ընկերությունները կարող են նաև ավելի զգայուն լինել համախառն ցնցումների նկատմամբ, երբ գները միատեսակ են[12]։
Գնաճ և անցում խմբագրել
Կավալոն ենթադրում է, որ Ամազոնի էֆեկտը կարող էր խորը դեր ունենալ գնաճի դինամիկայի վրա՝ գների ճկունության և միատեսակ գնագոյացման արդյունքում[3]։ Բրիտանական մի ուսումնասիրություն հաստատում է դա, քանի որ պարզվել է, որ այն ժամանակներում, երբ գները շատ ճկուն էին, Անգլիայի բանկը կգերագնահատեր գնաճային ցնցումների ազդեցությունը[13]։ Երբ գները թույլ են տալիս լողալ, դա հանգեցնում է շուկայի ավելի արագ մաքրման։ Այսպիսով, թեև գները կարող են ի սկզբանե ծանր հարվածի ենթարկվել համախառն ցնցումներից, դրանք ավելի արագ կհարմարվեն շուկայական հավասարակշռությանը։ Երբ գները վերադառնում են մինչև հավասարակշռությունը, ընդհանուր գնաճը կնվազի գների նվազման արդյունքում։ Ներքին գնաճի մեկ այլ գործոն է փոխարժեքի փոխանցման տերմինը։ Փոխարժեքի փոխանցումը փոխարժեքի ցանկացած ազդեցությունն է ներքին գնաճի վրա[14]։ Հետ նայելով երկու կատեգորիաներին՝ էլեկտրոնիկա (շուկայի բարձր մասնաբաժին) ու սննդամթերք և խմիչքներ (ցածր առցանց շուկայական մասնաբաժին), կարելի է տեսնել գնաճի վրա ազդեցությունը։ Թեև արդյունքները ցույց են տվել 83% հարաբերական անցում էլեկտրոնիկայի համար, այն ցույց է տվել միայն 38% սննդի և խմիչքների համար։ Հետևաբար, եզրակացվում է, որ ավելի բարձր առցանց ներկայությամբ գները հակված են ավելի զգայուն լինել փոխարժեքի տատանումների նկատմամբ[3]։ Արդյունքում, ապրանքներն ավելի արդյունավետ են գնագոյացնում՝ ժամանակի ընթացքում առաջացնելով գնաճի նվազում։
Գնումներ կատարելը որպես փորձ խմբագրել
Քանի որ աղյուսի և շաղախի խանութները փորձում են մրցակցել առցանց մանրածախ առևտրի աճող ներկայության հետ, նրանք կենտրոնացել են խանութի փորձի վրա՝ հաճախորդներին մոտ իրենց բիզնեսը գրավիչ դարձնելու համար։ Դրա օրինակներից մեկը Մինեսոտայում գտնվող առևտրի կենտրոնն է, որն ունի ակվարիում և դինոզավրերի զբոսանքի թանգարան[1]։ Մյուսը Irvine Spectrum-ն է, որն ունի խոտածածկ տարածք, որտեղ հաճախորդները կարող են նստել, լաստանավի անիվ, խաղահրապարակ երեխաների համար, սառցե սահադաշտ ձմռանը և գնացք, որտեղ ընտանիքները կարող են շրջել առևտրի կենտրոնում։ Մանրածախ առևտրականները, ինչպիսիք են Lolli-ն և Pops-ը, նույնպես օպտիմիզացրել են իրենց խանութների դասավորությունը՝ օգտագործելով ծրագրակազմ, քանի որ առցանց մանրածախ առևտրով զբաղվողները օգտագործում են վերլուծություն՝ գտնելու օբյեկտի օպտիմալ դասավորությունը՝ վաճառքը խթանելու համար։ Որոշ ընկերություններ նույնպես փորձել են լրացնել իրենց առցանց կայքը խանութի փորձառությամբ, ինչպիսին է Nordstrom Local-ը։ Nordstrom Local-ը հաճախորդներին թույլ է տալիս պատվիրել առցանց, այնուհետև վերցնել խանութից, որտեղ նրանց մատուցվում են մի շարք զովացուցիչ ըմպելիքներ[4]։ Վերջնական ռազմավարությունը, որն օգտագործում են աղյուսով մանրածախ առևտրականները, ցուցասրահներն են և փորձարկման տարածքները[15]։ Օրինակ, Living Spaces-ն իր խանութներում ունի ննջասենյակների նմուշներ։
Առանց շփման գնումներ՝ տեխնոլոգիաներ խմբագրել
Բազմաթիվ մանրածախ առևտրականներ ներդրել են տեխնոլոգիա՝ մրցելու Ամազոնի արագ տեմպերի և սահուն գնումների փորձի հետ։ Թե՛ Ամազոն-ը, և թե՛ Walmart-ն ունեն մթերային ապրանքների առաքման ծառայություններ, ինչը մրցակցություն է ստեղծել ընկերությունների միջև, քանի որ նրանք երկուսն էլ ձգտում են ընդլայնել իրենց մթերային գիծը ավելի շատ շրջաններ և բարելավել իրենց ծառայությունները[16]։ HP-ն ներկայացրել է նաև իր մրցակցային «Instant Ink» ծառայությունը։ Ծառայությունը թույլ է տալիս իր հաճախորդներին սեղմել կոճակը, երբ թանաքը սպառվում է, և HP-ն ավտոմատ կերպով ավելի շատ թանաք կուղարկի ընկերությանը։ Այս ծառայությունը անմիջական մրցակցության մեջ է Amazon Dash կոճակների հետ, որոնք պատվիրում են ապրանք, երբ կոճակը սեղմվում է։ Մինչ օֆլայն մանրածախ առևտրականները ավելի շատ առցանց բովանդակություն են մղում էլեկտրոնային առևտրի հետ մրցելու համար, Ամազոնը մղում է դեպի աղյուսի շուկա։ Amazon Go-ն այն միջոցներից մեկն է, որով Ամազոնը փորձում է ուղղակիորեն մրցել օֆլայն մանրածախ վաճառողների հետ։ Amazon Go-ն թույլ է տալիս հաճախորդին իր հեռախոսի հավելվածի միջոցով սկանավորելով գնում կատարել, երբ նրանք ներս մտնեն, վերցնեն իրենց մթերքները և հետո հեռանան։ Սա թույլ է տալիս հաճախորդներին շարժվել իրենց տեմպերով, արագ մտնել և դուրս գալ խանութ և կատարել ավելի շատ իմպուլսային գնումներ[17]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 «What is Amazon effect? - Definition from WhatIs.com». WhatIs.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
- ↑ Ryder System, Inc., The "Amazon Effect" and your Supply Chain, published 2017, accessed 7 November 2022
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Cavallo, Alberto (2018). «More Amazon Effects: Online Competition and Pricing Behaviors». Harvard Business School & NBER. Working Paper Series. doi:10.3386/w25138. S2CID 53482105. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
- ↑ 4,0 4,1 Grosman, Lin. «What The Amazon Effect Means For Retailers». Forbes (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 «What is flexible pricing? definition and meaning». BusinessDictionary.com (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
- ↑ «Living Economics: Flexible Pricing». livingeconomics.org. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
- ↑ «What is flexible pricing? Definition and examples - Market Business News» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
- ↑ Vollero, Agostino; Siano, Alfonso; Sardanelli, Domenico (2020). «Amazon Effect? An Analysis of User-Generated Content on Consumer Electronics Retailers' Facebook Pages». Advances in Digital Marketing and e Commerce. Springer Proceedings in Business and Economics. էջեր 188–193. doi:10.1007/978-3-030-47595-6_23. ISBN 978-3-030-47594-9. S2CID 218923450.
- ↑ «80% of shoppers compare prices online before shopping in stores | FierceRetail». www.fierceretail.com (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
- ↑ Tarver, Evan (2015 թ․ մայիսի 15). «What is the average debt/equity ratio of companies in the electronics sector?». Investopedia (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
- ↑ McBeath, B., Surviving the Amazon Effect: Differentiating and Optimizing to Thrive in the Age of Amazon, ChainLink Research, published June 2018, accessed 16 October 2022
- ↑ DellaVigna, Stefano; Gentzkow, Matthew (2017 թ․ նոյեմբեր). «Uniform Pricing in US Retail Chains». Cambridge, MA. doi:10.3386/w23996.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն) - ↑ Petrella, Ivan, 1983-. Inflation dynamics and price flexibility in the UK. OCLC 1042342265.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) - ↑ Takhtamanova, Yelena (2008 թ․ փետրվար). Understanding Changes in Exchange Rate Pass-Through. Federal Reserve Bank of San Francisco.
- ↑ «What is the Amazon Effect? What is its Impact on Retailers & Consumers?». MicroD, LLC (ամերիկյան անգլերեն). 2018 թ․ մայիսի 23. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
- ↑ «Both Amazon and Walmart announce expanded grocery delivery operations». TechCrunch (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
- ↑ «4 Elements of a Frictionless Shopping Experience». www.guided-selling.org (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ ապրիլի 18. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 6-ին.