Ալեքսանդր Գրինս
Ալեքսանդր Գրինս (լատիշ․՝ Aleksandrs Grīns, իսկական անունը` Е́каб (լատիշ․՝ Jēkabs), օգոստոսի 15, 1895[1], Բիրժու, Լատվիա - դեկտեմբերի 25, 1941[1], Աստրախան, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), լատվիացի գրող և ռազմական գործիչ, Առաջին համաշխարհային պատերազմի մարտական գործողությունների մասնակից։ Համագործակցել է «Այսօր» թերթի հետ[2]։
Ալեքսանդր Գրինս լատիշ․՝ Aleksandrs Grīns | |
|---|---|
| Ծնվել է | օգոստոսի 15, 1895[1] |
| Ծննդավայր | Բիրժու, Լատվիա |
| Վախճանվել է | դեկտեմբերի 25, 1941[1] (46 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Աստրախան, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | սպա, լրագրող, թարգմանիչ և գրող |
| Քաղաքացիություն |  Լատվիա |
| Աշխատավայր | Այսօր |
| Պարգևներ |  և  |
Կենսագրություն խմբագրել
Ալեքսանդր Գրինսը ծնվել է Բիրժսկի վոլոստում (Եկատերինբուրգի մարզի Կալնսկի վոլոստ)։ Ցեսիսի դպրոցն ավարտելուց հետո կամավոր մտել է ռուսական կայսերական բանակ։ Մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմի մարտերին։ Ավարտել է Մոսկովյան ռազմական ուսումնարաններից մեկը, ստացել պրապորշչիկի կոչում (1915), ուսումնարանն ավարտելուց հետո գործուղվել է ռազմաճակատ։ Հետագայում փոխադրվել է նոր ձևավորված լատիշական հրաձիգների գումարտակ։ 1917 թվականի հուլիսին ծանր վիրավորվում է և Արևմտյան ռազմաճակատի լուծարումից հետո տարհանվում է Պետրոգրադ։
Լատվիա է վերադառնում Բրեստի հաշտության համաձայնագրի կնքումից հետո։ 1919 թվականի գարնանը Գրինսը հավաքագրվում է Լատվիական ԽՍՀ բանակ, սակայն դրա նահանջի ժամանակ անցնում է Լատվական հանրապետության զորքերի կողմը։ 1920 թվականին Ալեքսանդր Գրինսը ստանում է լատվիական բանակի կապիտանի աստիճան, 1920-1924 թվականներին եղել է ռազմական լրագրող, լատվիական բանակի Latvijas kareivis ամսագրի գլխավոր խմբագրի տեղակալը։
1924 թվականին Ալեքսանդր Գրինսը զորացրվում է և սկսում պրոֆեսիոնալ գրողի կարիերան։ 1932-1934 թվականներին նա հրատարակել է Առաջին Համաշխարհային պատերազմի մասին «Հոգիները ձյունամրրիկում» վեպի երկհատորյակը (լատիշ. Dvēseļu putenis)։ 1939 թվականին Ալեքսանդր Գրինը վերադառնում է զինվորական ծառայության և մասնակցում Լատվիայի սահմանների պաշտպանությանը։ Խորհրդային Միության կողմից Լատվիայի բռնակցումից հետո 1941 թվականի հունիսին Ալեքսանդր Գրինը կալանավորվում է ԽՍՀՄ Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարիատի աշխատակիցների կողմից և փոխադրվում է Աստրախան, որտեղ էլ գնդակահարվում է։
Հիշատակ խմբագրել
Ալեքսանդր Գրինի անվամբ է կոչվել Ռիգայի փողոցներից մեկը։
Հրատարակություններ խմբագրել
- Nameja gredzens (Նամեյայի օղակը, 1931)
- Dvēseļu putenis (Սառցե հոգիները, մաս I, 1933)
- Debesu ugunis (Երկնային կրակներ, անավարտ, 1934)
- Dvēseļu putenis (մաս II, 1934)
- Tobago (Տոբագո, 1934)
- Трилогия Saderinātie (Նշանվածները)
- Մաս I։ Pelēkais jātnieks (Գունատ նժույգի հեծյալը, 1938)
- Մաս II։ Sarkanais jātnieks (Կարմիր նժույգի հեծյալ, 1938)
- Մաս II։ Melnais jātnieks (Սև նժույգի հեծյալ, 1940)
- Trīs vanagi (Երեք բազե, 1938)
- Zemes atjaunotāji (Երկիրը վերականգնողները)
- Մաս I։ Meža bērni (Անտառի զավակները, 1939)
- Մաս II։ Atdzimusī cilts (Վերակենդանացած ցեղ, 1939)
- Pārnākšana (Վերադարձ, 1941)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Deutsche Nationalbibliothek Record #105611195X // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ Борис Инфантьев. Русский воин Первой мировой войны в видении латышских писателей
Գրականություն խմբագրել
- Roszkowski W., Кофман J. (ed.), Биографический словарь Центральной и Восточной Европы ХХ века, Варшава 2005. ISBN 83-7399-084-4