Ալեքսանդր Աղայանց
Ալեքսանդր Աղայանց (1900, Գանձակ, Ռուսական կայսրություն - 1938, Բեռլին, Նացիստական Գերմանիա), խորհրդային հետախուզության գործիչ։
| Ալեքսանդր Աղայանց | |
|---|---|
| 1900 - 1938 | |
| Ծննդավայր | Գանձակ, Ռուսական կայսրություն |
| Մահվան վայր | Բեռլին, Նացիստական Գերմանիա |
| Գերեզման | Դոնսկոե գերեզմանատուն |
| Կրթություն | Ganja Men's Gymnasium? |
Ի. Աղայանցի և Մ. Աղայանցի ավագ եղբայրը։
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է 1900 թվականին (այլ տվյալներով՝ 1901 թվականին) Ելիզավետպոլում (Գանձակ, Ադրբեջան) Իվան Սերգեևիչի (1868-1936) և Աննա Միխայլովնայի (1879-1955) ընտանիքում։ 1918 թվականին ավարտել է 8-ամյա Ելիզավետապոլյան վարժարանը։
Քաղաքացիական պատերազմի տարիներին աշխատել է Ադրբեջանի բոլշևիկյան գաղտնի գործողությունում։ 1919 թվականից ԽՄԿԿ անդամ։ Ադրբեջանում խորհրդային իշխանության հաստատումից հետո (1920 թվականի մայիս) կուսակցության գավառային կոմիտեի գյուղի աշխատանքի բաժնի քարտուղար է, ապա մինչև 1922 թվականը Հակահեղափոխության և սաբոտաժի դեմ պայքարի Համառուսաստանյան Արտակարգ հանձնաժողովի քարտուղար։ Ավարտել է Մոսկվայի Գ. Պլեխանովի անվան ժողովրդական տնտեսության ինստիտուտի երկու կուրսերը։ 1926 թվականին, ուսումից հետո կրկին աշխատանքի է ուղարկվել Միացյալ պետական քաղաքական կառավարում։ 1929-1931 թվականներին՝ տեղեկատվության բաժնի 7-րդ բաժնի և ՄՊՔԿ քաղկազմակերպության լիազոր, պետ։ 1932-1934 թվականներին Իրկուտսկում ՄՊՔԿ Արևելյան-Սիբիրի երկրամասի լիազոր ներկայացուցչության հատուկ բաժնի պետ։
1934 թվականից՝ ՄՊՔԿ-ի (արտաքին հետախուզության) աշխատակից։ 1934-1937 թվականներին հետախուզական աշխատանքի է գործուղվել Փարիզ։ 1937 թվականի մայիսին Փարիզի ռեզիդենտուրայից տեղափոխվել է Բեռլին և գլխավորել Բեռլինի Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարիատի իրավաբանական ռեզիդենտուրան, որտեղ շուտով մնացել է միակ աշխատակիցը, բոլոր մյուսները հետ են կանչվել Մոսկվա և բռնադատվել։ Աղայանցին հետ չեն կանչել միայն այն պատճառով, որ նա այդ պահին Բեռլինում միակ խորհրդային հետախույզն էր մնում։ Վերականգնել է կապը գեստապոյի Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարիատի գործակալ Վիլի Լեմանի (Բրայթենբախ) հետ, որը ԽՍՀՄ-ում բացառիկ կարևորության և արժեքի մասին տեղեկություններ էր մատակարարում։ Աղայանցի կապը Բրայթենբախի հետ շարունակվել է մինչև 1938 թվականի նոյեմբեր, երբ գործակալից նյութը ստացվել է վերջին անգամ։ 1938 թվականի դեկտեմբերին Ա. Աղայանցի մոտ տեղի է ունեցել խոցի պատռվածք, և նա մահացել է Բեռլինի «Շարիտե» կլինիկայի վիրահատական սեղանին։
Թաղվել է Մոսկվայում՝ Նոր Դոնսկի գերեզմանոցի հյուսիս-արևելյան մասում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Энциклопедия секретных служб России / Автор-составитель А. И. Колпакиди. — М.: АСТ: Астрель: Транзиткнига, 2004. — С. 419. — 800 с. — ISBN 5-17018975-3