Վիքիպեդիա

Old Santeclaus with Much Delight

«Old Santeclaus with Much Delight» (անգլ. թարգմանաբար՝ «Ծեր Սանտա Կլաուսը»), 1821 թվականին Նյու Յորքում հրատարակված անանուն հեքիաթային մանկական բանաստեղծություն։ Սա առաջին բանաստեղծությունն է, որը նկարագրում է Սանտա Կլաուսի այն կերպարը, որը մոտ է նրա մասին ներկայիս պատկերացմանը (եղջերուներով սահնակ, ժամանում Սուրբ ծննդյան նախօրեին)։ Բանաստեղծության բոլոր քառատողերը ունեն իրենց նկարազարդումները։ Այդ նկարազարդումները Սանտա Կլաուսի առաջին գեղարվեստական պատկերներն են։ Բանստեղծության հեղինակի և գրքի նկարազարդողի անունները անհայտ են[1]։ Սանտա Կլաուսի մասին բանաստեղծությունը չի ունեցել այնպիսի ազդեցություն, ինչպես Կլեմենտ Մուրի կողմից երկու տարի անց հրապարակված «Սուրբ Նիկողայոսի այցը» բանաստեղծությունը։

Old Santeclaus with Much Delight
Տեսակբանաստեղծություն
Ձևբանաստեղծություն
Հեղինականհայտ
Երկիր ԱՄՆ
Բնագիր լեզուանգլերեն
ԿերպարներՍանտա Կլաուս և Սանտա Կլաուսի եղջերուներ
Նկարազարդողանհայտ
Հրատարակվել է1821
Թվային տարբերակbrbl-dl.library.yale.edu/vufind/Record/3437144
 Old Santeclaus with Much Delight

Հրապարակում

խմբագրել

Բանաստեղծությունը՝ ութ գունավոր վիմագրական նկարազարդումներով, հրատարակվել է Նյու Յորքում՝ հրատարակիչ Ուիլյամ Գիլլիի կողմից 1821 թվականին՝ որպես փոքրիկ փափուկ շապիկով գրքույկ՝ «Երեխաների ընկերը․ հինգից տասներկու տարեկան երեխաների համար ամանորյա նվեր» վերնագրով (անգլ.՝ The Children's Friend: A New-Year's Present, to the Little Ones from Five to Twelve), որը վաճառվել է քսանհինգ ցենտով[2]։ Համաձայն հայտնի գնահատականների՝ այս գիրքը եղել է ԱՄՆ-ում հրապարակված առաջինը, որը գրվել է վիմագրության տեխնիկայով[3]։

1809 թվականին Վաշինգտոն Իրվինգը իր «Նյու Յորքի պատմությունը» երգիծական գրքում (անգլ.՝ A History of New-York from the Beginning of the World to the End of the Dutch Dynasty), որը նա հրապարակել է «Diedrich Knickerbocker» անունով, նկարագրել է Սանտա Կլաուսի մի քանի հեքիաթային գծերը։ Հնարավոր է, որ Իրվինգի գիրքը ոգեշնչել է Սանտա Կլաուսի կերպարը ստեղծողին և «Ծեր Սանտա Կլաուսը» պոեմի անհայտ հեղինակին, իսկ երկու տարի անց՝ պրոֆեսոր Կլեմենտ Մուրին՝ գրելու «Սուրբ Նիկողայոսի այցը» բանաստեղծությունը[4]։

Սանտա Կլաուսի կերպարի մշակումը

խմբագրել

«Ծեր Սանտա Կլաուսը» բանստեղծությունը ներառում է Սանտա Կլաուսի ժամանակակից կերպարի որոշ էլեմենտներ, օրինակ՝ նրա կապը հյուսիսի հետ, հյուսիսային եղջերուների թիմի հետ սահնակով մեկնելը և Սուրբ ծննդյան նախօրեին, այլ ոչ թե դեկտեմբերի 6-ին ժամանելը (Սուրբ Նիկողայոսի ավանդական օրը)[1][5]։

Գրքի վիմագրական նկարները համարվում են Սանտա Կլաուսի ամենանախնական պատկերները[3][6]։ Այդ նկարազարդումներիում Սանտա Կլաուսը պատկերված է կարմիր հագուստով․ առաջին անգամ հենց այստեղ է հիշատակվել, որ նա կրում է կարմիր գույնը[1][3]։ Թեև կարմիր գույնը ավանդաբար կապված էր եպիսկոպոսական զգեստի հետ, որը կարող էր կրել Սուրբ Նիկողայոսը, Սանտա Կլաուսի հագուստի նկարազարդումները եպիսկոպոսական չէին, ոչ էլ նման էին Վաշինգտոն Իրվինգի և Ջեյմս Փոլդինգի նկարագրած Սուրբ Նիկողայոսի հոլանդական զգեստին[7]:

Ի տարբերություն ժամանակակից Սանտա Կլաուսի՝ «Ծեր Սանտա Կլաուսը» բանաստեղծության հերոսը նվերներ էր տալիս միայն լավ երեխաներին, իսկ չարաճճի ու չենթարկվող երեխաները նրանից ստանում էին «սև երկար կեչու ճյուղ», որով ծնողները պետք է պատժեին իրենց երեխաներին «Աստծո կամքով»[8]։

Տեքստ

խմբագրել

Բնօրինակ․

     
Old SANTECLAUS with much delight
His reindeer drives this frosty night,
O’r chimney tops, and tracts of snow,
To bring his yearly gifts to you.
The steady friend of virtuous youth,
The friend of duty, and of truth,
Each Christmas eve he joys to come
Where peace and love have made their home.
Through many houses he has been,
And various beds and stockings seen;
Some, white as snow, and neatly mended,
Others, that seemed for pigs intended.
To some I gave a pretty doll,
To sum a peg-top, or a ball;
No crackers, cannons, squibs, or rockets,
To blow their eyes up, or their pockets.
Where e’re I found good girls or boys,
That hated quarrels, strife and noise,
I left an apple, or a tart,
Or wooden gun, or painted cart;
No drums to stun their Mother’s ear,
Nor swords to make their sisters fear;
But pretty books to store their mind
With knowledge of each various kind.
But where I found the children naughty,
In manners crude, in temper haughty,
Thankless to parents, liars, swearers,
Boxers, or cheats, or base tale-bearers,
I left a long, black, birchen rod,
Such as the dread command of GOD
Directs a Parent’s hand to use
When virtue’s path his sons refuse.
  

Հայերեն թարգմանություն․

     
Ծեր Սանտա Կլաուսը մեծ հրճվանքով,
Այս ցրտաշունչ գիշերով շրջում է հյուսիսային եղջերուներով,
Ձնառատ ճանապարհով և ծխնելույզների գագաթներով,
Նվերները քեզ բերելու համար։
Խելոք երեխաների մշտական ընկերը,
Պարտքի և ճշմարտության ընկերը,
Ուրախ է գալ ամեն Սուրբ ծննդյան նախօրյակին,
Այն տուն, որը հիմնված է խաղաղության և սիրո վրա։
Նա եղել է բազում տներում,
Եվ տեսել է տարբեր մահճակալներ ու նվերների գուլպաներ,
Որոշները՝ կոկիկ ու մաքուր, ինչպես ձյունը,
Եվ մյուսները, կարծես թե, խոզերի համար նախատեսված։
Ես մի քանիսին տվել եմ գեղեցիկ տիկնիկներ,
Մյուսներին՝ հոլ կամ գնդակ,
Բայց ոչ ճայթրուկներ, հրացաններ ու հրթիռներ,
Որոնք կարող են վնասել ձեր աչքերը կամ գրպանները:
Այնտեղ, որտեղ ես գտել եմ լավ աղջիկների ու տղաների,
Որոնք ատում են վեճերը, կռիվները և սկանդալներ,
Ես թողել եմ խնձոր կամ կարկանդակ,
Կամ էլ փայտե զենք կամ ներկված սայլ։
Բայց ոչ այն թմբուկները, որոնք կարող են խլացնել մորը,
Ոչ էլ թրեր, որ վախեցնեն իրենց քույրերին,
Սակայն թողել եմ խելացի գրքեր,
Ամենակաևոր բաների մասին պատմություններով։
Իսկ այնտեղ, որտեղ ես գտել եմ չարաճճի երեխաներին՝
Կոպիտ պահվածքով, ամբարտավան,
Երախտամոռ, սուտասան ու չարախոս,
Կռվարար, խաբեբա և հայհոյող,
Ես թողել եմ սև երկար կեչու ճյուղ
Այն, որ Աստծու կամոք,
Օգտագործում է ծնողը,
Երբ իր որդիները շեղվում են առաքինության ճանապարհից։
  

Պատկերասրահ

խմբագրել
  •  
    Քաղատողի նկարազարդում 1
  •  
    Քաղատողի նկարազարդում 2
  •  
    Քաղատողի նկարազարդում 3
  •  
    Քաղատողի նկարազարդում 4
  •  
    Քաղատողի նկարազարդում 5
  •  
    Քաղատողի նկարազարդում 6
  •  
    Քաղատողի նկարազարդում 7
  •  
    Քաղատողի նկարազարդում 8

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Bowler, Gerry Santa Claus: a biography. — McClelland & Stewart Ltd, 2005. — С. 37. — ISBN 978-0-7710-1668-4
  2. ↑ A New-Year's present, to the little ones from five to twelve(անգլ.) // The Children's Friend : journal. — Broadway, New York,: Gilley, William B., 1821. — Т. III. Архивировано из первоисточника 8 Ապրիլի 2016.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Restad, Penne L. Christmas in America (und). — New York: Oxford University Press, 1995. — С. 203. — ISBN 0-19-510980-5.
  4. ↑ Hutton, Ronald The Stations of the Sun. — Oxford & New York: Oxford University Press, 1996. — С. 118. — ISBN 0-19-820570-8
  5. ↑ Bowler, Gerry The World Encyclopedia of Christmas. — Toronto: McClelland & Stewart Ltd, 2000. — С. 199. — ISBN 0-7710-1531-3
  6. ↑ Bowler, Gerry Santa Claus: a biography. — McClelland & Stewart Ltd, 2005. — С. 35. — ISBN 978-0-7710-1668-4
  7. ↑ Restad, Penne L. Christmas in America (und). — New York: Oxford University Press, 1995. — С. 144. — ISBN 0-19-510980-5.
  8. ↑ Restad, Penne L. Christmas in America (und). — New York: Oxford University Press, 1995. — С. 54. — ISBN 0-19-510980-5.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Old_Santeclaus_with_Much_Delight&oldid=10047938» էջից