Վիքիպեդիա

Mercedes-Benz T80

Mercedes-Benz T80, եռասռնանի մրցարշավային մեքենա՝ ստեղծված 1939թ[1] մեկ օրինակով՝ ցամաքում արագության համաշխարհային ռեկորդ սահմանելու համար[2], բայց ոչ մի փորձ չի արել՝ կապված Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի բռնկման հետ[3]։ Ստեղծման գաղափարը պատկանում է գերմանացի մրցարշավորդ Հանս Շտաքին, նախագծին և՛ գաղափարապես, և՛ ֆինանսապես աջակցել է Գերմանիայի Ռեյխի կանցլեր Ադոլֆ Հիտլերը, մոդելի գլխավոր դիզայները՝ Ֆերդինանդ Պորշեն է։ 1939թ.-ին T80-ը, որը հագեցած էր 3000 ձիաուժ հզորությամբ ինքնաթիռի շարժիչով, պատրաստ էր փորձարկման ավտոճանապարհին, սակայն նախագիծը կանգնեցվեց պատերազմի բռնկման պատճառով։

Mercedes-Benz T80
Ընդհանուր տվյալներ
Տեսակավտոմեքենայի մոդել
ԱրտադրողՄերսեդես Բենց և Daimler
Անիվային բազա3550 միլիմետր
 Mercedes-Benz T80 Վիքիպահեստում

Մեքենան ներկայումս գտնվում է Գերմանիայի Շտուտգարտ քաղաքի Mercedes-Benz թանգարանի հավաքածուում, սակայն մեքենան սնուցող բնօրինակ շարժիչը տեղադրված չէ[4]։

Պատմություն խմբագրել

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկսվելուց տասը տարի առաջ Գերմանիայում երկու ավտոարտադրող կռվում էին ափի համար՝ Mercedes-Benz-ը և Auto Union-ը[5]։ Սկզբում նրանք մրցում էին Գրան Պրի շարքի մրցավազքային ուղիներում ժամանակի համար ամենաարդյունավետ և ամենահզոր ավտոմեքենաներով։ Mercedes-Benz ընկերության ավտոմեքենաները W25, W125 և W154 ինդեքսներով մրցում են Ֆերդինանդ Պորշեի նախագծած ավտոմեքենաների հետ (V12 և V16 մոդելները Porsche P-Wagens)։ Պատահականորեն, Auto Union մոդելների հետևի հատվածը կաթիլաձև էր, ինչպես 1923 թվականի Benz Tropfenwagen մոդելը, երբ Ֆերդինանդը դեռ աշխատում էր Daimler-Benz կոնցեռնում[6]։

Ավտոարտադրողների հակամարտությունը սկսվել է այն ժամանակ, երբ Ադոլֆ Հիտլերը Գերմանիայի կանցլերի պաշտոնը ստանձնել է 1933 թվականին եւ հայտարարել, որ իր երկիրը հանդես կգա եւ կհաղթի աշխարհի բոլոր մրցավազքային մրցուղիներում եւ ապացուցի իր մեքենաների տեխնիկական գերազանցությունը։ Արտադրողներին խրախուսելու համար սուբսիդիաներ են խոստացել նրանց, ովքեր կարող են ապացուցել իրենց գերազանցությունը[6][7]։

 
Տեսքը ներքևից

Mercedes-Benz T80-ի առաջին նախորդը 1934 թվականի Mercedes-Benz W25-ն էր՝ պարզեցված մարմնի ձևով, որը համալրված էր 430 ձիաուժ հզորությամբ V8 շարժիչով և զարգացրել է 318 կմ/ժ արագություն[6][8]։ W25-ի երկրորդ սերունդը հայտնվել է 1936 թվականին։ Մեքենայի վրա տեղադրվել է V-աձև 12 մխոցանի շարժիչ՝ կրկնակի լիցքավորմամբ և 616 ձիաուժ հզորությամբ, ինչը հնարավորություն է տվել մոդելը արագացնել մինչև 372 կմ/ժ արագություն[6]։ Մրցարշավային մեքենայի երրորդ սերունդը հիմնված էր W125-ի վրա, որը նախագծել էր Ռուդոլֆ Ուլենհաութը 1937 թվականի Գրան Պրիի համար։ Այն պահպանեց կրկնակի լիցքավորվող V12-ը, բայց հզորացավ մինչև 736 ձիաուժ, որի շնորհիվ մեքենան, որը հայտնի է որպես Mercedes-Benz W125 Rekordwagen, կարողացել է զարգացնել փակ ավտոճանապարհի վրա մինչև 433 կմ/ժ արագություն[8][9][10][11]։ Հաջորդ ավտոմեքենան հիմնված էր 1938 թվականի Գրան Պրի սերիայի Mercedes-Benz W154-ի վրա, որը, միջազգային ավտոմոբիլային ֆեդերացիայի նոր կանոնակարգի համաձայն, պետք է ունենար նույն V12 շարժիչը, բայց ավելի փոքր աշխատանքային ծավալով։ Նոր մոդելը 468 ձի հզորությամբ էր, ինչի պատճառով առավելագույն արագությունը նվազեցվել է մինչեւ 400 կմ/ժ։ Ընկերությանը դա դուր չէր գալիս։

Սկզբնական շրջանում միայն Mercedes-Benz-ին էր հաջողվում ստանալ Հիտլերի խոստացած սուբսիդիաները[6]։ Այնուամենայնիվ, Auto Union կոնցեռնը, որտեղ Ֆերդինանդ Պորշեն տեղափոխվել է հայտնի մրցարշավորդի, ինչպես նաև Հիտլերի ընկերոջ՝ Հանս Շտաքի հետ միասին[6][12], հաջողվել է համոզել ֆյուրերին իրենց հետ կիսել սուբսիդիան։

  Մի քանի տարի շարունակ ես իմ մեջ կրում եմ կյանքիս ցանկությունն իրականացնելու գաղափարը՝ երկրի վրա արագության բացարձակ համաշխարհային ռեկորդ սահմանելը։ Որոշ ժամանակ առաջ ես արդեն խոսել եմ այս մասին պրոֆեսոր Պորշեի հետ, և նա իր պատրաստակամությունն է հայտնել օգնելու այս մեքենայի զարգացմանը, եթե դուք հոգ տանեք դրա մասին։  

Ըստ Հանսի ծրագրի՝ Ֆերդինանդ Պորշեն պետք է դառնար նախագծի գլխավոր ինժեները[13], աերոդինամիկորեն պարզեցված մեքենայի թափքը պետք է մշակեր Heinkel Flugzeugwerke-ի ավիացիոն ինժեները Յոզեֆ Միկլի հետ միասին, մինչ Էռնստ Ջուդեթը (Գերմանիայի ռազմաօդային ուժերի ինժեներների կորպուսի ղեկավարը) պատրաստվում էր մեքենան սնուցել երկու Daimler-Benz DB 601 ինքնաթիռի շարժիչներով[6]։ Բացի այդ, Ստաքի երկու ընկերները՝ Բարոն դե Բլոնեյը (անգլ.՝ Baron de Blonay) և Մաքս Կլինգերը (անգլ.՝ Max Klinger), պատրաստ էին աջակցել արտադրության ծախսերի մեծ մասը, քանի որ նախագիծը մասնավոր էր, իսկ Mercedes-ը։ Benz-ը ֆինանսապես կապված էր նույնքան, որքան գերմանական ցանկացած ընկերություն այն ժամանակ[6]։

 
Տեսքը վերևից

1939 թվականին սկսվեցին մեքենայի վրա աշխատանքները։ Դիզայնի և այլ աշխատանքների ընթացքում նրա բնութագրերը զգալիորեն փոխվել են։ Ապագա մոդելին տրվել է պաշտոնական անվանում՝ Mercedes-Benz T80: Ադոլֆ Հիտլերն անձամբ ծանոթացել է զարգացմանը և մեքենան անվանել «Schwarzer Vogel»[14], որը գերմաներեն նշանակում է «սև թռչուն»[15]։ Ֆյուրերը ծրագրել էր մոդելին ազգայնական գույներով ներկել գերմանական արծիվով և սվաստիկայով։

Նախնական պլանի համաձայն՝ մեքենան նախատեսվում էր արագացնել մինչև 550 կմ/ժ, սակայն, կատաղի մրցակցության պատճառով արագության սանդղակը պետք է բարձրացվեր մինչև 600 կմ/ժ։ Իսկ մրցույթն ինքնին ձևավորվել է երկու տաղանդավոր օդաչուների ռեկորդային մրցավազքով՝ Ջորջ Էյստոն Thunderbolt 73L-ով, ով 1938 թվականի սեպտեմբերի 16-ին կարողացավ զարգացնել 575,336 կմ/ժ արագություն և Ջոն Քոբը, ով 1939 թվականի օգոստոսի 22-ին կարողացավ արագացնել իր Railton Mobil Special 26,9L արդեն մինչև 592,094 կմ/ժ, գերազանցելով նախորդ ռեկորդը[12]։ Սակայն 1939 թվականի վերջին նախագիծը հաջողությամբ ավարտվեց։ Հանս Սթաքը նշել է, որ մեքենան համաշխարհային ռեկորդ է սահմանելու 750 կմ/ժ առավելագույն արագությամբ։ Նոր մոդելի ընդհանուր արժեքը գերազանցել է 600 000 ռայխմարքը։

Փորձարկումները Հանս Ստաքի կողմից ծրագրված էին 1940 թվականի հունվարին և պետք է տեղի ունենային Դեսաուի ավտոճանապարհի հատուկ հատվածում (այժմ ժամանակակից A9 ավտոճանապարհի մաս), որն ուներ 25 մետր լայնություն և 10 կմ երկարություն։ Բայց պատերազմի բռնկումը վերջ դրեց մեքենային։ Նրան տարհանել են Ավստրիայի Կարինթիա, իսկ շարժիչը հանել են և տեղադրել ինքնաթիռում[13]։ Նախատեսված 750 կմ/ժ արագության սահմանը խախտել է միայն 1964 թվականին, այսպես կոչված, «Կանաչ հրեշը», սակայն Lockheed F-104 Starfighter-ի տուրբոռեակտիվ շարժիչով, որը կարողացել է զարգացնել ուղիղ 875 կմ/ժ արագություն։ Նույն սխեմայի մեքենայի ռեկորդը՝ մխոցային շարժիչ՝ շարժիչ անիվներով, 1965 թվականից պատկանում է չորս շարժիչով Goldenrod [en] - 658 կմ/ժամ[16], շարժիչ անիվի սխեմայի ռեկորդը սահմանվել է Դոն Վեսկոյի կողմից գազատուրբինային Turbinator-ի վրա 2001 թվականին՝ 738 կմ/ժ[17]։ 2017 թվականի նոյեմբերից հանրային ճանապարհների արագության ռեկորդը պատկանում է Koenigsegg Agera-ին՝ 445 կմ/ժ[18]։

Մինչ օրս Mercedes-Benz T80-ը ցուցադրվում է Գերմանիայի Շտուտգարտ քաղաքի Mercedes-Benz թանգարանում։

Նկարագրություն խմբագրել

Արտաքին տեսք խմբագրել

 
Տեսքը կողքից
 
Տեսքը ետևից

Մեքենայի քաշը կազմում է գրեթե 2900 կգ։ Յոզեֆ Միկլը, ով ստեղծել և հետագայում արտոնագրել է կողքերի հետևի թևերը, և Ֆերդինանդ Պորշեն, ով նախագծել է օդաչուների խցիկի և պատառաքաղով պոչի հատվածը, աշխատել են մարմնի հարթ և արագ ուրվագծի աերոդինամիկայի վրա։ Մեքենայի երկարությունը՝ 8,24 մ, լայնությունը՝ 3,20 մ, բարձրությունը՝ 1,74 մ[19]։, կլոր թեւերով և փակ անիվներով, աերոդինամիկ դիմադրության գործակիցը կազմում էր ընդամենը 0.18[13]։

Շարժիչ խմբագրել

Մեքենայի շարժիչը փոխառվել է Messerschmitt Bf 109 կործանիչից[12]։ Դրա հիման վրա ստեղծված V12 էներգաբլոկը, վառելիքի Daimler-Benz DB 603 ուղղակի ներարկման համակարգով, ուներ 44,5 լիտր աշխատանքային ծավալ[8][13] (44 500 սմ³) և զարգացրել է 3000 ձիաուժ հզորություն[3] մեթիլ սպիրտի (63%), բենզոլի (16%), էթիլային սպիրտի (12%), ացետոնի (4.4%), նիտրոբենզոլի (2.2%), ավիացիոն կերոսինի (2%) և եթերի (0.4%) խառնուրդների վրա[20]։ Տեղադրված շարժիչով մեքենայի գնահատված արագությունը 750 կմ/ժ է[14]։ Սառեցման համակարգը ջրամեթանոլային է։ Շարժիչը պտույտը փոխանցում էր հետևի երկու առանցքներին։

Շասսի խմբագրել

Մեքենան ունի 7 × 31 սմ չափի վեց անիվ։ Որպեսզի մեքենայի արգելակման հեռավորությունը լինի 1 կմ-ից ոչ ավելի (ըստ Porsche-ի հաշվարկների), Mercedes-Benz T80-ը համալրված է եղել 500 մմ տրամագծով վեց արգելակային թմբուներով[12]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Wolf-Heinrich Hucho Aerodynamics of Road Vehicles: From Fluid Mechanics to Vehicle Engineering. — Elsevier, 2013. — С. 264. — 576 с. — ISBN 9781483102078
  2. ↑ Armin Klesing Leadership and Temporality: Calibrating human communities as actors in fields of dynamic perturbations. — Strategic Book Publishing & Rights Agency, 2015. — С. 284. — 745 с. — ISBN 9781681815077
  3. ↑ 3,0 3,1 «Mercedes-Benz T 80 world record car» (անգլերեն). Mercedes-Benz. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  4. ↑ Samohýl Ladislav, Vacek Zdeněk Fenomén Mercedes-Benz & Čechy, Morava a Slezsko. — Grada Publishing a.s., 015. — С. 96. — 352 с. — ISBN 9788027109845
  5. ↑ Chris Nixon Racing the Silver Arrows: Mercedes-Benz versus Auto Union 1934-1939. — Transport Bookman Publications, 1997. — 350 с. — ISBN 9780851840550
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 Alex Oagana (2010 թ․ հոկտեմբերի 23). «Mercedes-Benz T80 – The Record Car That Never Was» (անգլերեն). Auto Evolution. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  7. ↑ Eberhard Reuss Hitler's Motor Racing Battles: The Silver Arrows Under the Swastika. — Haynes Publishing, 2008. — 392 с. — ISBN 9781844254767
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Jill C. Wheeler Mercedes Benz. — ABDO, 2010. — С. 16. — 32 с. — (Ultimate cars). — ISBN 9781617143991
  9. ↑ Mike Hanlon 75th anniversary of the Mercedes Benz W125 Silver Arrow - 595 bhp and 750 kg in 1937 // Gizmag. — 2012. Архивировано из первоисточника 19 Հուլիսի 2016.
  10. ↑ Reuss, Eberhard Hitler's Motor Racing Battles: The Silver Arrows under the Swastika / пер. Angus McGeoch. — Сомерсет: Haynes Publishing, 2008. — С. 314—315. — ISBN 978-1-84425-476-7
  11. ↑ Pressetext Hersteller (2004 թ․ մարտի 18). «Der ewige Weltrekord: Caracciola erzielt 432,7 km/h auf der Autobahn» (գերմաներեն). Prova. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Giles Chapman Illustrated Encyclopedia of Extraordinary Automobiles. — Penguin, 2009. — С. 89. — 360 с. — ISBN 9780756655624
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Matt Hardigree, Jason Torchinsky, Travis Okulski, M t Petr ny, Raphael Orlove, Sam Smith Jalopnik's Book Of Car Facts And History Even Gearheads Don't Know. — Gawker Media Group, 2015. — С. 111—112. — 152 с. — ISBN 9781508022176 «Архивированная копия». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 30. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ unfit URL (link)
  14. ↑ 14,0 14,1 «Хроника: Порше — все еще только начинается». За рулём. 2011 թ․ ապրիլի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  15. ↑ Mike Hanlon (2013 թ․ հուլիսի 24). «Fangio's 1954 Mercedes-Benz Silver Arrow becomes world's most expensive car» (անգլերեն). New Atlas. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  16. ↑ «Список рекордов категории А» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 22-ին.
  17. ↑ «Дон Веско в Зале Славы Мотоспорта». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 22-ին.
  18. ↑ «Рекорды Koenigsegg Agera». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 14-ին.
  19. ↑ Wolf-Heinrich Hucho Aerodynamik des Automobils: Strömungsmechanik, Wärmetechnik, Fahrdynamik, Komfort. — 5-е изд.. — Springer-Verlag, 2015. — С. 461. — 1136 с. — ISBN 9783663092179
  20. ↑ Alexander Chaplin Renewable Methanol: An analysis of technological potentials in light of the EU biofuels policy objectives of Greenhouse Gas Savings, Security of Supply and Employment. — diplom.de, 2014. — С. 17. — 116 с. — ISBN 9783842861343

Գրականություն խմբագրել

  • Paul Clifton Die schnellsten Männer am Lenkrad. Die Geschichte der Geschwindigkeits-Weltrekorde im Automobil. — Motorbuch Verlag, 1968. — С. 193−195. — 304 с.
  • Thomas Schütz Hucho - Aerodynamik des Automobils: Strömungsmechanik, Wärmetechnik, Fahrdynamik, Komfort (ATZ/MTZ-Fachbuch). — Springer Vieweg, 2013. — 1150 с. — ISBN 978-3834819192
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Mercedes-Benz_T80&oldid=9446276» էջից