Ֆրեդերիկ Թրներ (անգլ.՝ Frederick Jackson Turner, նոյեմբերի 14, 1861(1861-11-14)[1], Portage, Վիսկոնսին, ԱՄՆ - մարտի 14, 1932(1932-03-14)[1][2], Սան Մարինո, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[2]), 20-րդ դարասկզբի ամերիկյան պատմաբան։ Առավել հայտնի է որպես յուրօրինակ «սահմանների տեսություն» հեղինակ, որը՝ չնայած ենթարկվելով քննադատության, մեծ ազդեցություն է ունեցել ամերիկյան պատմագրության[12] և զանգվածային գիտակցության[13] վրա։

Ֆրեդերիկ Թրներ
անգլ.՝ Frederick Jackson Turner
Ծնվել էնոյեմբերի 14, 1861(1861-11-14)[1]
Portage, Վիսկոնսին, ԱՄՆ
Մահացել էմարտի 14, 1932(1932-03-14)[1][2] (70 տարեկան)
Սան Մարինո, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[2]
ԳերեզմանForest Hill Cemetery[3]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մասնագիտությունպատմաբան և գրող
Հաստատություն(ներ)Հարվարդի համալսարան և Վիսկոնսինի համալսարան Մեդիսոնում
Գործունեության ոլորտպատմաբան
ԱնդամակցությունԱրվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ամերիկայի հնավաճառության միություն և Ամերիկյան պատմական ասոցիացիա
Ալմա մատերՎիսկոնսինի համալսարան Մեդիսոնում և Ջոնս Հոփքինսի համալսարան
Կոչումպրոֆեսոր
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[4][5]
Գիտական ղեկավարՀերբերտ Բաքստեր Ադամս[6]
Եղել է գիտական ղեկավարՉարլզ Ջեսսի Բալոք[7], Paul Samuel Reinsch?[8], Frederick Merk?[9], Edward Everett Dale?, Benjamin H. Hibbard?[10], Merle Eugene Curti?[10], Balthasar Henry Meyer?[10], George Henry Alden?[10], Samuel Edwin Sparling?[10], John Bell Sanborn?[10] և John Giffin Thompson?[10]
Հայտնի աշակերտներArnold Gesell?
Պարգևներ
ՀայրAndrew Jackson Turner?
 Frederick Jackson Turner Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է միջին խավի ընտանիքում։ Սովորել է Մադիսոնի Վիսկոնսի համալսարանում, որը ավարտել է 1884 թվականին։ 1890 թվականին Ջոն Հոփկինսի համալսարանում ստացավ փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան պատմությունից, գիտական դիսերտացիան` Վիսկոնսիի մորթե նախախնամություն, պաշտպանել է Հ.Բ. Ադամսի ղեկավարությամբ։ Նույն տարում Մադիսոնում գտնվող Վիսկոնսիի համալսարանում սկսեց աշխատել որպես պրոֆեսոր, իսկ 1910 թվականից` Հարվարդի համալսարանում, որտեղ աշխատեց մինչև 1924 թվականը։ Թոշակի անցնելուց հետո Կալիֆոռնիայի գրադարաններից մեկում զբաղեցնում էր ասոցացված աշխատակցի պաշտոն[13]։

1880 թվականին Թրները ձևակերպել է ամերիկյան պատմության սահման կոնցեպցիան (տես՝ Սահմանների տեսություն)։ Նա գտնում էր, որ Միացյալ Նահանգներում գոյություն ունեցող սոցիալական ինստիտուտները Եվրոպայից փոխառված չէ, այլ ի հայտ է եկել նոր հողերի ընդլայնման արդյունքում` սահմանագոտում փոխադարձ շփման արդյունքում։ Սահմանի հետ ունեցած փոխազդեցությամբ է պայմանավորված ամերիկյան ազգի ներսում առկա տարբերությունը, մինչդեռ ունի նաև բազմաթիվ նմանություններ։

Դեռևս Թրների կենդանության տարիներին նրա «Սահմանների տեսություն»-ը ջախջախվեց այլ պատմաբանների կողմից, որպես միագործոն։ Չնայած դրան, Թրների թեզը մտավ ամերիկացիների գիտակցության մեջ և մինչև այսօր գոյություն ունի «պատմական առասպելի» տեսքով[13]։

Գիտական աշխատանքներ խմբագրել

  • The frontier in American history. — N. Y., 1962.
  • The significance of sections in American history. — N. Y., 1932.
  • The United States. 1830—1850. The nation and its sections. — N. Y., 1958.

Թարգմանություններ ռուսերենով խմբագրել

  • Тёрнер Ф. Фронтир в американской истории. / Пер. с англ. А. И. Петренко. — М.: Весь мир, 2009. — 304 с. ISBN 978-5-7777-0365-1

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Faragher J. Encyclopædia Britannica
  3. Find A Grave — 1996.
  4. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  5. CONOR.Sl
  6. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  7. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  8. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  9. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  11. https://www.pulitzer.org/prize-winners-by-category/220
  12. Болховитинов Н. Н. Тёрнер Фредерик Джэксон // Большая советская энциклопедия
  13. 13,0 13,1 13,2 Цветков И. Фредерик Тернер(չաշխատող հղում) // История США : Материалы к курсу.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրեդերիկ Թրներ» հոդվածին։