Ֆորտ Բրիջ
Ֆերտ օֆ Ֆորտ երկաթուղային կամուրջ կամ ուղղակի Ֆորտ Բրիջ (անգլ.՝ Forth Bridge), երկաթուղային կամուրջ Շոտլանդիայի արևելյան մասում։ Կառուցվելով 1882- 1890 թվականներին՝ կամուրջը եղել է աշխարհի առաջին բարձակային կամուրջներից մեկը։ Կառուցման առաջին տարիներին այն եղել է աշխարհի ամենաերկար թռիչք ունեցող կամուրջը[4]։ Կամուրջը Շոտլանդիայի մայրաքաղաք Էդինբուրգը կապում է Ֆայֆ մարզի հետ։ Կամուրջը և երկաթգիծը պատկանում են բրիտանական «Network Rail» ընկերությանը։
 | |
|---|---|
 | |
| Անունով | Ֆերտ օֆ Ֆորտ |
| Երկիր | .svg){kind=small} Միացյալ Թագավորություն[1] |
| Տեղանք | Էդինբուրգ և Ֆայֆ |
| Նշանակություն | երկաթուղային կամուրջ |
| Տեսակ | բարձակային կամուրջ, պողպատե կամուրջ, ֆերմային կամուրջ և երկաթուղային կամուրջ |
| Նյութ | պողպատ |
| Հատում է | Ֆերտ օֆ Ֆորտ |
| Երկարություն | 2528,7 մետր |
| Բացման տարեթիվ | մարտի 4, 1890 |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Ա կատեգորիայի գրանցված կառույց[2], Համաշխարհային ժառանգություն[3] և Historic Civil Engineering Landmark? |
 | |
 | |
1999 թվականին բրիտանական կառավարությունը առաջարկել է կամուրջը ներառել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկի մեջ[5]։ Երկաթուղային կամրջի տակով անցնում է Ֆորտ Ռոուդ ավտոմայրուղին, որի կառուցումը ավարտվել է 1964 թվականին։
Երկար ժամանակ Շոտլանդիայի Էդինբուրգ և Աբերդին քաղաքները կապված են եղել միայն երկու կամուրջներով՝ Ֆորտ Բրիջով և Ֆերտ օֆ Թեյով։ Մինչ այդ, 1806 թվականին առաջարկվել է ներկայիս կամրջի վայրում կառուցել ստորջրյա թունել, իսկ 1818 թվականին՝ կամուրջ։ Սակայն երկու ծրագրերն էլ մերժվել են։ 1865 թվականին Շոտլանդիայի կառավարությունը որոշել է Քուինսֆրի գյուղի մոտ կառուցել կամուրջ։ Կամրջի շինարարությունը սկսվել է 1879 թվականի դեկտեմբերի 28-ին։ 1890 թվականի մարտի 4-ին տեղի է ունեցել կամրջի բացման պաշտոնական արարողությունը։ Բացման արարողությանը մասնակցել են Մեծ Բրիտանիայի ապագա թագավոր Էդուարդ VII-ը և ֆրանսիացի հայտնի ճարտարապետ Գուստավ Էյֆելը[6]։ Կամրջի կառուցման վրա ծախսվել է ավելի քան 3,2 միլիոն ֆունտ ստերլինգ գումար։ Անգլիացի բանաստեղծ և նկարիչ Ուիլյամ Մորիսը կամուրջն անվանել է «այլանդակության գագաթնակետ»[4]։
Կամրջի կառուցման ժամանակ մահացել է ավելի քան 57 մարդ[7]։
Շահագործում
խմբագրել1980 թվականի հունվարի 21-ին երկու գնացքներ, որոնք ունեցել են 300 մետր երկարություն, անցել են կամրջի վրայով հարավային կողմից։ 72 տոննա քաշ ունեցող գնացքները ունեցել են 50 վագոններ, որոնց ընդհանուր կշիռը կազմել է մոտ 900 տոննա։ Փորձարկումները ցույց տվեցին, որ կամուրջը ամուր է և պատրաստ է շահագործման։
1894 թվականին կամրջով անցել են 26 451 ուղևորներ, ընդհանուր բեռնվածությունը կազմել է 7 492 833 տոննա։ 2000 թվականին կամրջով անցել են 54 800 ուղևորներ, իսկ ընդհանուր բեռնվածությունը կազմել 10 500 000 տոննա։
Զանգվածային մշակույթում
խմբագրել
- Կամրջի վրա է նկարահանվել Ալֆրեդ Հիչքոքի 1935 թվականին նկարահանված «39 աստիճաններ» ֆիլմը, ինչպես նաև 1959 թվականին նկարահանված ռիմեյքը։
- Ֆորտ Բրիջ երկաթուղային կամուրջը հանդիպում է «Grand Theft Auto. San Andreas» և Need for Speed: Underground համակարգչային խաղերում։
- Ֆրանսիացի պարկուրիստ Սեբաստիան Ֆուկանը, առանց ապահովագրության, բարձրացել է կամրջի ամենավերին հատվածը՝ Channel 4 բրիտանական հեռուստաընկերության «Jump Britain» հաղորդաշարի համար։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ archINFORM (գերմ.) — 1994.
- ↑ Historic Environment Scotland ID
- ↑ World Heritage Site id — UNESCO.
- ↑ 4,0 4,1 Forth Bridge (railway bridge, Scotland, United Kingdom) — Britannica Online Encyclopedia
- ↑ «The Forth Rail Bridge at UK Tentative List» (անգլերեն). UNESCO. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 18.06.2009-ին.
- ↑ «Forth Rail Bridge» (անգլերեն). Structurae. Վերցված է 18.06.2009-ին.
- ↑ «Rail bridge death toll increases» (անգլերեն). BBC. 4 сентября 2006. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 18.06.2009-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆորտ Բրիջ» հոդվածին։ |