Օսցիլոգրաֆ

Օսցիլոգրաֆ («լատ․ oscillo – ճոճվում եմ և < հուն․ γραφω – գրում եմ), Էլեկտրական ազդանշաններ դիտելու և չափելու սարք։

Օսցիլոգրաֆ

Product category

Ենթակատեգորիա	Չափիչ սարք, electronic machine, electrical appliance
Կիրառությունը	Չափումներ, display device, Չափումներ, Չափումներ, display device
Հայտնաբերող կամ հնարող	Ֆերդինանդ Բրաուն
Օգտագործող	գիտնական, ճարտարագետ, electronics technician, hobby electronics, radio technician, repair shop, հետազոտություն և մշակում
2022 Har­mo­ni­zed System Code	903020
Կազմված է	cathode ray tube, liquid-crystal display, ՈՒՍԱ, test probe, Կառավարման վահան (ճարտարագիտություն), control knob

Օգտագործվում է նաև ժամանակի ընթացքում Էլեկտրական ազդանշանների փոփոխությունները դիտելու և գրանցելու (օսցիլոգրամներ) համար։ Ըստ աշխատանքի սկզբունքի տարբերում են լուսաճառագայթային (Էլեկտրամեխանիկական) և Էլեկտրաճառագայթային օսցիլոգրաֆներ։ Լուսաճառագայթային օսցիլոգրաֆները (ԼՃՕ) կոչվում են շլեյֆային։ Որպես զգայուն տարրեր ծառայում են հաստատուն մագնիսական դաշտում տեղավորված մագնիսաէլեկտրական գաւվանաւէեարերը։

Նկ․ 1-ում լույսի աղբյուրից (1) գոյացած և ճեղքային դիաֆրագմայով (2) ձևավորված հարթ լուսային ճառագայթն անդրադառնում է գալվանամետրի (3) թեթև շարժական հայելուց (4) և գլանային ոսպնյակների (8) օգնությամբ մասամբ ուղղվում դեպի փայլատ էկրան (6)՝ տեսողական դիտման համար, մասամբ էլ դեպի համաչափ շարժվող լուսազգայուն ժապավեն (7)՝ օսցիլոգրամի, ստացման համար։ Գալվանամետրի հաղորդալարերում հոսանքի (I) առկայության դեպքում գոյանում է նրա մեծությանը համեմատական Լորենցի ուժ, որը շեղում է հայելին և հավասարակշռության դիրքից հանում լուսային ճառագայթը։ Պարբերական պրոցեսներ դիտելու համար օգտագործվում է պտտվող հայելային թմբուկ (5), որն ապահովում է լուսային ճառագայթի հորիզոնական համաչափ պարբերական փռումը։

էկրանի վրա կայուն (անշարժ) պատկեր ստանալու համար փոփոխում են թմբուկի պտտման անկյունային արագությունը, համաձայնեցնում հետազոտվող հոսանքի փոփոխվող հաճախականության հետ։ ԼՃՕ–ները հնարավորություն են տալիս միաժամանակ դիտել մինչև 24 անկախ պրոցեսներ։

ժամանակակից գիտության և տեխնիկայի տարբեր բնագավառներում լայնորեն կիրառվում են էլեկտրոնաճառագայթային օսցիլոգրաֆները (ԷՃՕ), որոնց հիմնական մասը էչեկւորոնաճառագայթային խողովակն (ԷճԽ) է։ ժամանակակից օսցիլոգրաֆների ԷՃԽ–ներում կիրառվում է էլեկտրոնային ճառագայթի էլեկտրաստատիկ շեղումը՝ ուղղաձիգ և հորիզոնական շեղող թիթեղների օգնությամբ։ Արագագործ և հիշող ԷՃՕ–ները (տես Հիշող էւեկարոնաճաոագայթային խողովակ) ունիվերսալ ԷՃՕ–ներից հիմնականում տարբերվում են է&խ–ների, ինչպես նաե կառուցման որոշակի առանձնահատկություններով, իսկ ստրոբոսկոպիկ օսցիլոգրաֆները՝ նաև ստրոբավորման սկզբունքով։

Նկ․ 1․ լուսաճաոագայթային օսցիլոգրաֆի պարզեցված սխեման

Նկ․ 2․ Ս1–65Ա ունիվերսալ էճՕ–ի արտաքին տեսքը

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օսցիլոգրաֆ» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 12, էջ 571)։