Օհան Դեմիրճյան
Օհան Դեմիրճյան, նաև՝ Հաբիբ Բեյ (հունվարի 14, 1837[1] - 1875), եգիպտահայ դիվանագետ։ Նա Շվեդիայի թագավոր Կառլ XV-ի ֆավորիտն էր։
| Օհան Դեմիրճյան | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնվել է | հունվարի 14, 1837[1] |
| Մահացել է | 1875 |
| Կրթություն | Փարիզի Ստանիսլասի քոլեջ |
| Մասնագիտություն | դիվանագետ |
Կենսագրություն խմբագրել
Դեմիրճյանը հայ էր և Եգիպտոսի արտաքին գործերի նախարար՝ Ստեփան Բեյի որդին։ Նա Փարիզի Mission égyptienne-ի համալսարանի ուսանող էր, մինչ այդ որպես քարտուղար աշխատում էր Եգիպտոսի փոխնախագահ Խեդիվ Իսմայիլ-Փաշայի արտաքին գործերի նախարարությունում։ Դեմիրճյանը ապրել է Ֆրանսիայում 1844-1853 թվականներին և սովորել Փարիզի Collège Stanislas de համալսարանում և Վերսալում։ Այնուհետև նա տեղափոխվեց Անգլիա, որտեղ ապրեց երկու տարի։ Անգլիայում կրթություն ստանալուց հետո նա 1855 թվականին վերադարձավ Եգիպտոս, որտեղ 1859 թվականին[2] ամուսնացավ Արուս Արայիկյանի հետ։
1860 թվականին Եգիպտոսում նա հանդիպել է արքայազն Օգոստոսին՝ Դալարնայի դուքսին։ 1866 թվականին նա աշխատանքի տեղավորվեց Շվեդիայում որպես եգիպտական խեդիվի դեսպան։ Դեմիրճյանին բնութագրեցին որպես արկածախնդիր մարդու և նրա ներկայությունը դատարանում սկանդալ համարվեց։ Նա դարձավ Կառլ XV-ի ֆավորիտը, որը նրան 1867 թվականին շնորհեց Շվեդիայի քաղաքացիություն, նրան անվանեց իր երկրորդ արքայական կայուն վարպետը Ուլրիկսդալ պալատում 1868 թվականին և նրան տվեց մի քանի թագավորական շքանշաններ, ներառյալ Վասայի շքանշանը[2]։
Շվեդիայի թագավորական արքունիքում Դեմիրճյանին չէին սիրում, որտեղ նրան անվանում էին Դեմիրճ։ Նա բնակվում էր Ուլրիկսդալ պալատի հարևանությամբ գտնվող տանը, որտեղ, ըստ տեղեկությունների, նա ապրում էր «արևելյան շքեղության» մեջ և երեկույթներ էր կազմակերպում շղարշներով պարող կանանց հետ, ովքեր, իբր, այդ ժամանակ իբր թե ապօրինի մարմնավաճառությամբ էին զբաղվում Ռուսական կայսրությունում։ Նա Enkan Bloms Bekanta (The Acquaintances of the Widow Blom) ակումբի անդամ էր, որը միապետի անձնական շրջապատի ակումբն էր, այդ թվում՝ Սվանտե Հեդինը և Դանիել Հվասերը։ Ըստ ժամանակակից նկարագրության, նա. «ներշնչող, բարետես, փոքր և մութ, վառվող աչքերով տղամարդ է, որը չափազանց բարյացակամ և քաղաքավարի է կանանց նկատմամբ և իրեն միշտ պահում է առաջին շարքերում»[3]։
1869 թվականին նա ոչ պաշտոնապես ներկայացրեց Կառլ XV-ին Եգիպտոսում Սուեզի ջրանցքի երդման արարողությանը։ Այս առիթով նա Շվեդիայի թագավորական մի քանի շքանշաններ պարգևատրեց Եգիպտոսի կարևոր մարդկանց, ինչպիսիք են «սրի շքանշանը» խեդիվի մորը։ Նա ցանկություն ուներ դաշինք ստեղծելու Շվեդիայի և Եգիպտոսի միջև[4]։
1871 թվականին, Նիդեռլանդների Լուիզա թագուհու մահից հետո նրան առաջարկեցին կարգավորել թագավորի հաջորդ ամուսնության բանակցությունները։ Ըստ տեղեկությունների Օհան Դեմիրճյանն էր հենց այն մարդը, որը որպես Կառլ XV-ի երկրորդ ամուսնության թեկնածու, առաջարկել է լեհական կոմսուհի Գրացիոսա Կրասինսկային, այլ ոչ թե Դանիայի Թիրային կամ ռուս մեծ դքսուհուն։ Կրասինսկայան, որը հեռակա կապ ուներ Սավոյի տան հետ, նկարագրվում էր որպես երիտասարդ գեղեցկուհի և միլիոնատեր՝ հորից հետո, այն ժամանակ Փարիզում բնակվում էր մոր և խորթ հոր հետ։ Դեմիրճյանին պետք է տրվեր մեկ միլիոն Փարիզում Օսմանյան դեսպանի հետ համագործակցությամբ բանակցությունները վարելու համար։ Պլանը կայանում էր նրանում, որ Կրասինսկային պետք է տրվեր ոչ բարոյական ամուսնության համար նախատեսված համապատասխան կարգավիճակ իր խորթ հորը դարձնելով իսպանական թոռնիկ իր ազգականի, իսպանական միապետի միջոցով, այնուհետև նրան պարգևատրել իտալական միապետի կողմից «թագավորական բարձրություն» տիտղոսով. դրանով իսկ Կրասինսկայան կդառնար արքայական բարձրության արքայադուստր Մարիա և ընդունելի՝ որպես Շվեդիայի թագուհի Կառլ XV-ի ամուսնությունից հետո, շոտլանդական գահի իրենց հավանական որդու ժառանգի հետ՝ Կառլ XV-ի եղբոր առաջ։ Այս պլանները տարածված չէին թագավորական տան և ոչ էլ Շվեդիայի կառավարության շրջանում, և արտաքին գործերի նախարար Բալթար ֆոն Պլատենը նախապատրաստություններ արեց ամուսնությունը կանխելու համար։ Բանակցությունները ձախողվեցին 1872 թվականին թագավորի հանկարծակի և անսպասելի մահվան պատճառով։
Նմանապես, Դեմիրճյանին առաջարկել են բանակցել այրի արքայադուստր Թերեզայի նոր ամուսնության համար, նախքան նրան խնամակալության տակ առնելը։ Կյանքի վերջին տարիներին նա շվեդական թագավորական պալատը շանտաժի ենթարկելու մի քանի փորձ արեց։ Ըստ տեղեկությունների Դեմիրճյանը մահացել է 1877 թվականին Ֆրանսիայի Մարսել քաղաքի հոգեկան հիվանդանոցում։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Ohan Demirgian (շվեդերեն) — 1917.
- ↑ 2,0 2,1 Bakhchinyan, Artsvi (2000). «Armenian-Scandinavian relations from the Early Middle Ages to the Eighteenth Century». Journal of the Society for Armenian Studies: JSAS. 11: 65–81.
- ↑ Ohan Demirgian, Svenskt biografiskt lexikon (art av Carl-Gustaf Thomasson.), hämtad 2014-12-13.
- ↑ «Gårdens historia». Överjärva Gård. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 25-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Lars Elgklou (1978). Bernadotte. Historien - eller historier - om en familj.. Stockholm: Askild & Kärnekull Förlag AB. 91-7008-882-9
- Erik af Edholm (1945). På Carl XV:s Tid. Stockholm: Norstedt & Söner