Օգանեսոն (լատին․՝  Oganesson, Og), Քիմիական տարրերի պարբերական համակարգի 118-րդ քիմիական տարր։ Նախկինում հայտնի է եղել ժամանակավոր անվանումներով՝ ունունօկտիում (լատին․՝ Ununoctium, Uuo) կամ էկա-ռադոն, Մենդելեևի պարբերական աղյուսակի համակարգի յոթերորդ պարբերության 18-րդ խմբի քիմիական տարր (հնացած դասակարգմամբ՝ 8-րդ խմբի գլխավոր ենթախմբի), ատոմային համարը՝ 118։ Ամենակայունը (միակ հայտնին մինչև 2016 թվականը) 2940 գր նուկլիդն է, որի քայքայումը կազմում է 1 մվրկ, իսկ ատոմային զանգվածը հավասար է 294,214(5) զ.ա.մ.[1]։

118 Թենեսսին

Օգանեսոն Ունունէնիում

Քիմիական տարրերի պարբերական համակարգՋրածինՀելիումԼիթիումԲերիլիումԲորԱծխածինԱզոտԹթվածինՖտորՆեոնՆատրիումՄագնեզիումԱլյումինՍիլիցիումՖոսֆորԾծումբՔլորԱրգոնԿալիումԿալցիումՍկանդիումՏիտանՎանադիումՔրոմՄանգանԵրկաթԿոբալտՆիկելՊղինձՑինկԳալիումԳերմանիումԱրսենՍելենԲրոմԿրիպտոնՌուբիդիումՍտրոնցիումԻտրիումՑիրկոնիումՆիոբիումՄոլիբդենՏեխնեցիումՌութենիումՌոդիումՊալադիումԱրծաթԿադմիումԻնդիումԱնագԾարիրՏելուրՅոդՔսենոնՑեզիումԲարիումԼանթանՑերիումՊրազեդիումՆեոդիմՊրոմեթիումՍամարիումԵվրոպիումԳադոլինիումՏերբիումԴիսպրոզիումՀոլմիումԷրբիումԹուլիումԻտերբիումԼուտեցիումՀաֆնիումՏանտալՎոլֆրամՌենիումՕսմիումԻրիդիումՊլատինՈսկիՍնդիկԹալիումԿապարԲիսմութՊոլոնիումԱստատՌադոնՖրանցիումՌադիումԱկտինիումԹորիումՊրոտակտինիումՈւրանՆեպտունիումՊլուտոնիումԱմերիցիումԿյուրիումԲերկլիումԿալիֆորնիումԷյնշտեյնիումՖերմիումՄենդելեևիումՆոբելիումԼոուրենսիումՌեզերֆորդիումԴուբնիումՍիբորգիումԲորիումՀասիումՄայտներիումԴարմշտադտիումՌենտգենիումԿոպեռնիցիումՆիհոնիումՖլերովիումՄոսկովիումԼիվերմորիումԹենեսսինՕգանեսոն
Քիմիական տարրերի պարբերական համակարգ
118Og
Ատոմի հատկություններ
Անվանում, սիմվոլ, կարգաթիվՕգանեսոն / Oganesson, Og, 118
Խումբ, պարբերություն, բլոկ18, 7,
Ատոմային զանգված
(մոլային զանգված)
294,214 զ. ա. մ. (գ/մոլ)
Էլեկտրոնային կոնֆիգուրացիա[Rn] 5f14 6d10 7s2 7p6
Քիմիական հատկություններ
Կովալենտ շառավիղ230 պմ
Վան-դեր-Վալսի շառավիղ...
Պարզ նյութի թերմոդինամիկական հատկություններ
Հալման ջերմաստիճան23,5 Կ
Եռման ջերմաստիճան350±30 K, 80±30 °C
Գոլորշիացման տեսակարար ջերմունակություն19,4 կՋ/մոլ
Մոլային ծավալ7.1 սմ³/մոլ
CAS համարCAS գրանցման համար?
118
Օգանեսոն
(294)
5f146d107s27p6

Արհեստականորեն սինթեզված ռադիոակտիվ տարրը բնության մեջ չի հանդիպում։ Օգանեսոնի միջուկի սինթեզը առաջին անգամ կատարվել է 2002 և 2005 թվականներին Միջուկային հետազոտությունների միացյալ ինստիտուտում (Դուբնայում)[2]։ Լիվերմորսկի ազգային լաբորատորիայի համագործակցությամբ։ Այդ փորձերի արդյունքները հրատարակվել են 2006 թվականին[3]: 2016 թվականի նոյեմբերի 28-ին ժամանակավոր համակարգային անվանումը «ունունոկտիում»-ը և ժամանակավոր նշանակումը՝ Uuo տարրի բացահայտման հաստատումից հետո փոխվեց հիմնական անունով՝ Օգանեսոն և նշանակումը՝ Og (ակադեմիկոս Յուրի Ցոլակի Հովհաննիսյանի պատվին), առաջարկված հայտնագործողների և հաստատված IUPAC-ի կողմից[4]։

Տարրը իներտ գազ է, սակայն դրա ֆիզիկական, հնարավոր է նաև քիմիական հատկությունները, այդ խմբին պատկանող այլ տարրերից խիստ տարբերվում են։ Օգանեսոնը եզրափակում է Մենդելեևի աղյուսակի յոթերորդ պարբերությունը, չնայած որ դրա հայտնագործման պահին դեռ լրացված չէր աղյուսակի 117-րդ վանդակը (տենեսինը)։

Ստեղծում խմբագրել

 

Օգանեսոնը ստացվել է հետևյալ միջուկային ռեակցիայի արդյունքում.

 

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել