Քսիլոլ

Քսիլոլ
Քիմիական բանաձև	C₈H₁₀
Քիմիական հատկություններ
Դասակարգում
CAS համար	1330-20-7
EINECS համար	215-535-7
ЕС	215-535-7
	Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Քսիլոլ (դիմեթիլբենզոլ) C₆H₄(СН₃)₂՝ դասվում է արոմատիկ ածխաջրածինների շարքին։

Հատկություններ խմբագրել

Քսիլոլը անգույն, բնորոշ սուր հոտով հեղուկ է։ Գործնականում չի լուծվում ջրում, լուծվում է օրգանական լուծիչներում։ Ցուցաբերում է արոմատիկ միացությունների հատկություններ, հեշտությամբ քլորացվում է, փոխազդում է ալկալիների, սուլֆիտների, նիտրիտների հետ։

Իզոմերիա խմբագրել

Ունի երեք իզոմերներ․ օրթո-, մետա- և պարա-քսիլոլ

	Հալման ջերմաստիճանը	Եռման ջերմաստիճանը	Խտությունը 20 °C-ում
Օրթօ-քսիլոլ	-25,2 °C^[1]	144.4 °C^[2]	0.8802գ/սմ³
Մետա-քսիլոլ	-47,8 °C	139.1 °C	0.8642գ/սմ³
Պարա-քսիլոլ	13,26 °C	138.3 °C	0.8611գ/սմ³

օրթո-,մետա-, պարա- քսիլոլներ։

օրթո-քսիլոլ	մետա-քսիլոլ	պարա-քսիլոլ

Ստացում խմբագրել

Արդյունաբերության մեջ դիմեթիլբենզոլ ստանում են ածխի կոքսացման կամ բենզինի կատալիտիկ թորուման ճանապարհով։

Կիրառում խմբագրել

Քսիլոլն օգտագործվում է որպես ներկերի, լաքերի, մածուկների և այլ նյութերի լուծիչ։ Մեծ կիրառություն ունի նաև ներկանյութերի սինթեզման համար։ Պարա-քսիլոլն օգտագործվում է որպես հումք տերեֆտալիկ թթվի սինթեզի համար, որի արդյունքում չմշակված հումք ստացվում է պոլիէթիլենտերեֆտալատը։ Որպես լուծիչ օգտագործվող քսիլոլների մաքրումը նման է տոլուոլի մաքրմանը այն տարբերությամբ, որ դրանք ջրի հետ ազեոտրոպիկ խառնուրդ չեն առաջացնում և եռում են ավելի բարձր ջերմաստիճանում։ Այսպիսով դրանք կարելի է մաքրել նաև պարզ թորման միջոցով։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քսիլոլ» հոդվածին։

[1] 1,2-диметилбензол Мини-справочник по химическим веществам

[2] 1,2-диметилбензол Гордон А., Форд Р. Спутник химика.//Перевод на русский язык Розенберга Е. Л., Коппель С. И. Москва: Мир, 1976. — 544 с.

[1]

[2]