Քաղաքային դումայի շենք (Դոնի Ռոստով)

Քաղաքային դումայի շենք (Քաղաքային տուն) (ռուս.՝ Здание городской думы, Городской дом), շենք Ռուսաստանի Դոնի Ռոստով քաղաքում, որը կառուցվել է 1899 թվականին ճարտարապետ Ա. Ն. Պոմերանցևի նախագծով։ Քաղաքի գլխավոր ճարտարապետական արժեքներից մեկն է[1]։ Սկզբնապես շենքում տեղակայված էին քաղաքային դուման և վարչությունը։ Խորհրդային տարիներին շենքում գտնվել է ԽՄԿԿ մարզային կոմիտեն[2]։ Ներկայում շենքը զբաղեցնում են Դոնի Ռոստովի քաղաքապետարանը և քաղաքային դուման։ Քաղաքային դումայի շենքն ունի դաշնային նշանակության ճարտարապետության հուշարձանի կարգավիճակ[3]։

Քաղաքային դումայի շենք
Տեսակքաղաքապետարան
Երկիր Ռուսաստան
ՏեղագրությունԴոնի Ռոստով և Բոլշայա Սադովայա փողոց (Դոնի Ռոստով)
Ճարտարապետական ոճէկլեկտիզմ և էկլեկտիկ ճարտարապետություն
Հիմնադրված է1899
Ժառանգության կարգավիճակՌուսաստանի դաշնային մշակութային ժառանգության օբյեկտ
Քարտեզ
Քարտեզ

Պատմություն խմբագրել

 
Քաղաքային տունը 1902 թվականին

1890-ական թվականների կեսերին Դոնի Ռոստովի վարչակազմը որոշում է ընդունել քաղաքային դումայի շենքի շինարարության մասին (նախկինում պետդուման գործել է Մաքսիմովի տանը)[4]։ Նախագիծը մշակելու համար հրավիրվել է անվանի ճարտարապետ Ալեքսանդր Նիկանորովիչ Պոմերանցևը, որը քաղաքում արդեն կառուցել էր մի քանի շենք։ Շենքի նախագծի վերջնական տարբերակը հաստատվել է քաղաքային վարչության կողմից 1896 թվականի վերջում։ 1897 թվականին սկսվել է քաղաքային տան շինարարությունը։ 1899 թվականին շենքը կառուցվել է և օծվել[5]։

Ճարտարապետ Պոմերանցևի հաշվարկներով շինարարությունը պետք է արժենար 586 176 ռուբլի, 16 կոպեկ։ Սակայն դումայում համարեցին, որ այդ գումարը չափազանց մեծ է, և այն անհրաժեշտ է կրճատել։ Դումայի ֆինանսական հանձնաժողովը հաստատեց վերջնական գումարը՝ 513 627 ռուբլի[5]։ Սակայն շինարարության ընթացքում նախահաշիվը էապես գերազանցվեց և կազմեց ավելի քան 600 հազար ռուբլի։

Շենքի առաջին հարկը հանձնվել է վարձակալությամբ որպես առևտրային տարածքներ։ Այնտեղ վաճառվել են կտորեղեն, հեծանիվներ, գրամոֆոններ, պատի պաստառներ, մարմարե իրեր, օպտիկական պարագաներ, զենք, հրուշակեղեն[5]։ Երկրորդ, երրորդ և չորրորդ հարկերը զբաղեցրել են քաղաքային դուման և քաղաքային վարչությունը[4]։ Քաղաքային դուման բաց էր այցելությունների համար։ Նիստերի դահլիճում հանրությանը հատկացվում էր 200 տեղ օթյակում և 40 տեղ՝ պարտերում պատնեշի հետևում։ Ավելի ուշ այդ պատնեշի հետևում տեղադրվեց սեղան մամուլի համար[5]։

1922 թվականին քաղաքային դումայի շենքում հրդեհ է բռնկվել, ինչի հետևանքով կորսվել են անկյունային գմբեթները։ Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին շենքը ենթարկվել է ավելի լուրջ ավերածությունների, սակայն ավարտից հետո արագ վերականգնվել է[4]։ Շենքում տեղավորված էր ԽՄԿԿ մարզային կոմիտեն։

Ճարտարապետություն և ձևավորում խմբագրել

Քաղաքային տունը Պոմերանցևը կառուցել է էկլեկտիզմի ոգով[4]։ Շենքին թաղամասի լուծում է տրված. նրա հատակագիծն ուղղանկյունաձև է, ունի ներքին բակ։ Պոմերանցևի նախագծերից մեկի համաձայն՝ ներքին բակը պետք է ծածկվեր վրանով, որը պետք է դառնար շենքի ծավալի ճարտարապետական շեշտադրումը։ Նման որոշում Պոմերանցևն օգտագործել է ավելի վաղ Մոսկվայի Վերին առևտրային շարքերի շինարարության ժամանակ[6]։

Շենքն ունի չորս հարկ։ Համաչափ ճակատն ունի հարկային բաժանում, որն ընդգծվում է տարբեր ձևերի և չափսերի պատուհաններով[6]։ Առաջին հարկը զարդարված է կոպտատաշ քարով, քիվը զարդարված է դեկորատիվ ատամնիկներով[4]։ Ճարտարապետը օգտագործել է ճակատի ելուստավորումը էրկերներով։ Շենքի կլորացրած անկյունների վրա կառուցված են բարձր գմբեթներ։ Շենքն առատորեն դեկորացված է բարոկկո ոճի ծեփվածքներով։ Ձևավորման մեջ առկա են վահանազարդեր, մեդալիոններ, բուսական և մարդակերպ տարրեր[6]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Ростов-на-Дону // Словарь современных географических названий. — Екатеринбург: У-Фактория. Под общей редакцией акад. В. М. Котлякова. 2006.
  2. «Ростов-на-Дону». km.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 25-ին.
  3. Объект культурного наследия № 6110007000 // Реестр объектов культурного наследия Викигида. Проверено 2013-07-25
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Кукушин B. C. Эклектика // История архитектуры Нижнего Дона и Приазовья. — Ростов-на-Дону: ГинГО, 1995. — 275 с. — ISBN 5-88616-027-2
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Швецов С. Д. На высоком донском берегу: Очерки из прошлого Ростова. — Ростов, 1982. — С. 44—47.
  6. 6,0 6,1 6,2 Есаулов Г. В., Черницына В. А. Архитектурная летопись Ростова-на-Дону. — 2-е. — Ростов-на-Дону, 2002. — С. 133—134. — ISBN 5-8456-0489-3

Արտաքին հղումներ խմբագրել