Տրիստան Տցարա

ֆրանսիացի գրող

Տրիստան Տցարա (ինչպես նաև Տզարա, ֆր.՝ Tristan Tzara, իսկական անուն ազգանունը Սամի Սամուել Ռոզենշտոկ, ապրիլի 16, 1896(1896-04-16)[1][2][3][…], Moinești, Բակեու, Ռումինիայի թագավորություն[4] և Բակեու, Ռումինիայի թագավորություն[5] - դեկտեմբերի 24, 1963(1963-12-24)[4][6], Փարիզի 7-րդ շրջան, Փարիզ, Ֆրանսիա[4] և Փարիզ, Ֆրանսիա[5]), հրեական ծագմամբ ռումինական և ֆրանսիական բանաստեղծ։

Տրիստան Տցարա
ֆր.՝ Tristan Tzara
Ծննդյան անունֆր.՝ Samuel Rosenstock
Ծնվել էապրիլի 16, 1896(1896-04-16)[1][2][3][…]
ԾննդավայրMoinești, Բակեու, Ռումինիայի թագավորություն[4] կամ Բակեու, Ռումինիայի թագավորություն[5]
Վախճանվել էդեկտեմբերի 24, 1963(1963-12-24)[4][6] (67 տարեկան)
Վախճանի վայրՓարիզի 7-րդ շրջան, Փարիզ, Ֆրանսիա[4] կամ Փարիզ, Ֆրանսիա[5]
ԳերեզմանՄոնպարնաս գերեզմանատուն
Մասնագիտությունարվեստի կոլեկցիոներ, բանաստեղծ, գրող, դիվանագետ, կինոռեժիսոր, թարգմանիչ, դրամատուրգ, ակնարկագիր, կոմպոզիտոր, performance artist, գրական քննադատ, Ֆրանսիական դիմադրության մարտիկ, գծանկարիչ, լուսանկարիչ և ակտիվիստ
Լեզուֆրանսերեն
Քաղաքացիություն Ռումինիա և  Ֆրանսիա
Ժանրերպոեզիա և պամֆլետ
Գրական ուղղություններդադաիզմ և սյուրռեալիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներHandkerchief of Clouds?
ԿուսակցությունՖրանսիայի կոմունիստական կուսակցություն[7]
ԱմուսինԳրետա Կնուտսոն
ԶավակներՔրիստոֆ Տցարա
Изображение автографа
 Tristan Tzara Վիքիպահեստում

Կյանքի և ստեղծագործական ուղին

խմբագրել

Դադաիզմի հիմնադիրը։ «Simbolul» ամսագրի ստեղծողներից մեկը։

1936 թվականին ընդունվել է Ֆրանսիական կոմունիստների կուսակցություն։ Մասնակցել է Դիմադրության շարժմանը։ 1956 թվականին դուրս է եկել ՖԿՊ-ի շարքերից՝ ի նշան Հունգարական հեղափոխության դեմ ուղղված բողոքի։ Թաղված է Մոնփարնասի գերեզմանատանը՝ Փարիզում։

Ստեղծագործությունները

խմբագրել

Ռումիներեն լեզվով հեղինակի բանաստեղծությունների ժողովածուները․

  • «Տրիստան Տցարի առաջին ստեղծագործությունները կամ Ինսուրեկցիան Ցյուրիխում» (1934)[8]

Ֆրանսերեն լեզվով հեղինակի բանաստեղծությունների ժողովածուները․

  • «Մոտավոր մարդ» (1931)
  • «Մարտնչած կեսօրները» (1939)
  • «Զրուցել մենության մեջ» (1950)
  • «Ներքին պատկեր» (1953)
  • «Թույլատրված պտուղ» (1956)

Տրիստան Ցարան հայերեն

խմբագրել

Ռուսերեն լեզվով հրապարակումները

խմբագրել
  • Песенка дада. Смерть Гийома Аполлинера / Пер. А. Парина // Западноевропейская поэзия XX века. — М.: Художественная литература, 1977. — С. 604—606.
  • [Стихи] / Семь веков французской поэзии в русских переводах. — СПб: Евразия, 1999. — С. 589—591.
  • Тристан Тцара. Стихи. Пер. В. Парнаха // Парнах В. Жирафовидный истукан. — М.: «Пятая страна», «Гилея», 2000. — С. 101—104. — ISBN 5-901250-01-X.
  • Поэзия французского сюрреализма. — СПб: Амфора, 2003. — С. 79-100.

Գրականություն բանաստեղծի մասին

խմբագրել
  • Soupault Ph. Tristan Tzara. — Paris: Europe etc., 1975.
  • Girault J., Lecherbonnier B. Tristan Tzara, le surréalisme et l’internationale poétique. — Paris: Harmattan, 2000.
  • Buot F. Tristan Tzara: l’homme qui inventa la révolution dada. — Paris: Grasset, 2002.
  • Nicaise Chr. Tristan Tzara, les livres. — Rouen: Instant perpétuel, 2005.
  • Béhar H. Tristan Tzara. — Paris: Oxus, 2005.
  • Forcer St. Modernist song: the poetry of Tristan Tzara. — Leeds: Legenda, 2006.
  • Сануйе М. Дада в Париже. — М.: Ладомир, 1999. — 638 с — ISBN 5-86218-345-0.
  • Парнах В. Жирафовидный истукан: 50 стихотворений, переводы, очерки, статьи, заметки. — М.: «Пятая страна», «Гилея», 2000. — 222 с — ISBN 5-901250-01-X.

Ծանոթագրություններ

խմբագրել

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տրիստան Տցարա» հոդվածին։