Տաք ձյուն
Տաք ձյուն (ռուս.՝ «Горячий снег»), Յուրի Բոնդարևի 1970 թվականի վեպը[1], որի գործողությունները տեղի են ունենում Ստալինգրադի մոտ 1942 թվականի դեկտեմբերին։ Ստեղծագործության հիմքում ընկած են իրական պատմական իրադարձություններ՝ ֆելդմարշալ Մանշթայնի գերմանական «Դոն» բանակային խմբի փորձը՝ շրջափակումից ազատել Ստալինգրադի տակ շրջափակված Պաուլյուսի 6-րդ բանակը։ Վեպում նկարագրված ճակատամարտը որոշել է Ստալինգրադի ճակատամարտի արդյունքը։ Ռեժիսոր Գաբրիել Եղիազարովը վեպի հիման վրա բեմադրել է համանուն ֆիլմը[2]։
| Տաք ձյուն ռուս.՝ Горячий снег | |
|---|---|
| Տեսակ | գրավոր աշխատություն |
| Ժանր | վեպ |
| Հեղինակ | Յուրի Բոնդարև |
| Բնագիր լեզու | ռուսերեն |
| Գրվել է | 1965 |
Սյուժե խմբագրել
Հրամանատար, լեյտենանտ Դրոզդովսկու մարտկոցի հրամանատարությամբ (դասակների հրամանատարներ են հրետանային ուսումնարանի համակուրսեցիներ՝ լեյտենանտ Կուզնեցովը և Դավլաթյանը) երկու հրետանային դասակներին, որոնք որպես հակատանկային ուժեղացում հանձնվել են մայոր Չերեպանովի հրաձգային գնդին և Խոխլովի առանձին տանկային գնդին (որպես պահեստազոր), պետք է կատարեն հրամանատարի հրամանը՝ ամրանալ Միշկովա գետի սահմանին, որպեսզի զսպեն Մանշթայնի գերմանական տանկային ստորաբաժանումների հարձակումը, որոնք շարժվում են դեպի Ստալինգրադի մոտ շրջափակված Պաուլյուսի բանակը (57-րդ տանկային կորպուսի չորս դիվիզիաներով, այդ թվում՝ երկու տանկային՝ 400-450 գերմանական տանկերով)։ Բանակի հրետանու պետ գեներալ Լոմիձեի ողջ հրետանին, բացառությամբ բանակայինի, հրամանատարի հրամանով փոխանցվում է հետևակի՝ գերմանական տանկերի հարձակումը հետ մղելու համար։
Կռվից հետո Կուզնեցովի դասակից մնացել է երեք մարդ՝ չհաշված նրան, և մեկ հրանոթ։ Մարտիկներն հետ են մղում Վերմախտի տանկերի հարձակումը ավելի քան մեկ օր։ Նրանք հայտնվում են շրջափակման մեջ, մնում են ընդամենը 7 արկերով, որոնք հաջողվել է գտնել տանկի ճզմախ երկրորդ թնդանոթի մոտ։ Բայց հրետանավորները կարողանում են դիմանալ մինչև այն պահը, երբ խորհրդային զորքերն անցնում են հակահարձակման և հետ շպրտում գերմանացիներին։
Ճակատամարտի ֆոնին բացահայտվում են երկու լեյտենանտների միջև բարդ հարաբերությունները, որոնք բնավորությամբ բոլորովին տարբեր մարդիկ են։ Լեյտենանտ Դրոզդովսկին երազում է սխրանքներ կատարել, ցանկանում է հերոս դառնալ։ Սակայն, որպես հետևանք, ճակատամարտի հերոս վիճակված է դառնալ ոչ թե նրան, այլ Կուզնեցովին։
Միաժամանակ ներկայացվում է այն մարդկանց մասին, որոնք անմիջականորեն չեն մասնակցել ճակատամարտին, բայց անմիջական կապ ունեն նրա հետ՝ բանակի հրամանատար գեներալ Բեսոնովի, գնդապետ կոմիսար Վեսնինի, որը հոգով ցավում է իր ենթակաների համար, դեռևս վերջերս գումարտակի նախկին հրամանատար դիվիզիայի հրամանատար գնդապետ Դեևի, հակահետախուզության պետ գնդապետ Օսինեի մասին։ «Տարբեր աշխարհների» մարդիկ՝ կադրային զինվորականներ ու քաղաքական կոմիսար, հայտնվում են մի լծի մեջ, որոնց միավորում է ճակատամարտի ելքի ընդհանուր պատասխանատվությանը։
Փաստեր խմբագրել
2013 թվականին վեպը ներառվել է «100 գիրք» ցանկում, որոնք աշակերտներին առաջարկել է ՌԴ կրթության և գիտության նախարարությունը՝ ինքնուրույն ընթերցելու համար։