Վիկտոր Օրտա
Վիկտոր Օրտա (ֆր.՝ Victor Horta, հունվարի 6, 1861[1][2][3][…] կամ մարտի 6, 1861[4], Գենտ[1] - սեպտեմբերի 8, 1947[1][3][5][…] կամ սեպտեմբերի 9, 1947[4], Բրյուսել, Բելգիա[1] ) բելգիացի ճարտարապետ, ճարտարապետության մեջ մոդեռնի (Art Nouveau) հիմնադիրներից: Օրտայի աշխատանքներից՝ 4 բրյուսելյան տներ, ընդգրկված են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում:
Վիկտոր Օրտա հոլ.՝ Victor Horta | |
---|---|
![]() | |
Ծնվել է | հունվարի 6, 1861[1][2][3][…] կամ մարտի 6, 1861[4] |
Ծննդավայր | Գենտ[1] |
Մահացել է | սեպտեմբերի 8, 1947[1][3][5][…] (86 տարեկան) կամ սեպտեմբերի 9, 1947[4] (86 տարեկան) |
Մահվան վայր | Բրյուսել, Բելգիա[1] |
Գերեզման | Cim D'Ix |
Քաղաքացիություն | ![]() |
Մայրենի լեզու | հոլանդերեն |
Կրթություն | Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա |
Երկեր | Hôtel Tassel?, Hôtel Solvay?, Hôtel van Eetvelde?, Horta Museum?, Centre for Fine Arts of Brussels? և Maison du Peuple? |
Մասնագիտություն | ճարտարապետ, դիզայներ և քաղաքաշինարար |
Պարգևներ և մրցանակներ | Թագի շքանշանի ասպետ |
Ստորագրություն![]() | |
Victor Horta Վիքիպահեստում |
ԿենսագրությունԽմբագրել
Վիկտոր Օրտան ծնվել և մեծացել է Գենտում, պատանեկության ժամանակ գնացել է Փարիզ, աշխատել է որպես դեկորատոր, անցել է կիրառական տեխնոլոգիաների և գործերի պրակտիկա: 1880 թվականին հոր մահից հետո վերադարձել է Բելգիա, և սովորել բրյուսելյան Արվեստի Ակադեմիայում: Ալֆոնս Բալան՝ Լեոպոլդ 2-րդ թագավորի ճարտարապետը, Օրտային վերցրեց թագավորական պալատի հովանու տակ, որի շնորհիվ նա պողպատյա հիմնակմախքներով աշխատելու փորձ ձեռք բերեց: 1885 թվականի Օրտան իր գործունեությունը սկսեց եռամասային տների կառուցումով, այնուհետև նախընտրեց աշխատել հասարակական շենքերում: 1888 թվականին ընդգրկվեց Բելգիայի արևելյան հայտնի մասսոնական ժողովարան՝ «Բարեգործական ընկերություն»[7]: Նոր արվեստի առաջին ցուցադրության ազդեցության տակ 1892 թվականին Օրտան մոդեռնի նկարիչների գրաֆիկը փոխանցեց քարի վրա, կառուցելով պրոֆեսոր Էմիլյա Տասսելյայի տունը: Տասելյայի տունը (1893 թ.) համարվում է մոդեռնի ոճով կառուցված աշխարհում առաջին կառույցը: Լինելով փառքի գագաթնակետին՝ Օրտան կառուցեց Օտրիկի տունը՝ Սխարբեկում, վան Էտվելդի բրյուսելյան տունը, և իր սեփականը՝ Օրտայի թանգարանը: Պողպատյա հիմնակմախքներ օգտագործելով և հին արվեստի շինծու գծերը ատիճանաբար ավելի ռացիոնալով փոխարինելով՝ Օրտան կառուցում է Ազգային տունը (1897 թ. հանձնվեց 1850 թ.):
Գերմանացիների կողմից Բելգիան օկուպացնելու ընթացքում Օրտան ապրել է Մեծ Բրիտանիայում և ԱՄՆ-ում: Վերադառնալով Բրյուել՝ նա շարունակեց իր ակտիվ գործունեությունը, Բրյուսելում կառուցեց Արվեստի պալատ, Տուրնում ՝գեղեցիկ արվեստների թանգարան:
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ցանկԽմբագրել
- Տասսել հյուրանոց
- Սոլվե հյուրանոց
- Վան-Էտվելդե հյուրանոց
- Օրտայի արվեստանոց
ԳրականությունԽմբագրել
- Aubry Françoise, Vandenbreeden Jos (1996)։ Horta — Art Nouveau to Modernism։ Ghent: Ludion Press։ ISBN 0810963337
- Cuito Aurora (2003)։ Victor Horta։ New York: Te Neues Publishing Company։ ISBN 3823855425
- Dernie David (1995)։ Victor Horta։ Chichester: John Wiley & Sons։ ISBN 1854904183
- Paul Aron, Françoise Dierkens, Michel Draguet, Michel Stockhem, sous la direction de Philippe Roberts-Jones, Bruxelles fin de siècle, Flammarion, 1994
- Franco Borsi, Victor Horta, Éditions Marc Vokar, 1970
- Franco Borsi, Bruxelles, capitale de l’Art nouveau, Éditions Marc Vokar, 1971
- Franco Borsi, Paolo Portoghesi, Victor Horta, Éditions Marc Vokar, 1977
- Maurice Culot, Anne-Marie Pirlot, Art Nouveau, Bruxelles, AAM, 2005
- A. Czerwonogora, M. Franckson, Michèle Goslar, D. Mélotte, R. Potvliege, Du côté de Brugmann, un hôpital dans son siècle, sous la direction de Daniel Désir, Bruxelles, Éditions Ercée a.s.b.l., 2006, ISBN 2-87145-009-9 S 469
- Michèle Goslar, Victor Horta, architecte de l’hôpital Brugmann, Bruxelles, Académie royale de Belgique, 2005
- Michèle Goslar, Des amis qui firent Horta — Franc-maçonnerie et Beaux-Arts, dans, La Pensée et les Hommes, Bruxelles, n°62-63.
- Michèle Goslar, «Victor Horta (1861—1947). L’homme. L’architecte. L’Art Nouveau», Fonds Mercator, 2012, 564 p., 600 illustr., sous étui.
ԾանոթագրությունԽմբագրել
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Володина Т. И. Орта Виктор // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2,0 2,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Victor Horta
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Find a Grave — 1995.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ LIBRIS — 2012.
- ↑ Michèle Goslar, Des amis qui firent Horta — Franc-maçonnerie et Beaux-Arts, dans, La Pensée et les Hommes, Bruxelles, n°62-63.
Արտաքին հղումներԽմբագրել
- Œuvres de l’architecte reprises à l’inventaire du patrimoine architectural de la Région de Bruxelles-Capitale
- Descriptif UNESCO
- Виктор Орта. Стиль "Модерн".