Վիկտոր Օրտա
Վիկտոր Օրտա (ֆր.՝ Victor Horta, հունվարի 6, 1861[1][2][3][…], Գենտ, Բելգիա[1][4] - սեպտեմբերի 8, 1947[1][3][5][…], Բրյուսել, Բելգիա[1][4] ), բելգիացի ճարտարապետ, ճարտարապետության մեջ մոդեռնի (Art Nouveau) հիմնադիրներից։ Օրտայի աշխատանքներից՝ 4 բրյուսելյան տներ, ընդգրկված են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում։
| Վիկտոր Օրտա հոլ.՝ Victor Petrus Horta | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնվել է | հունվարի 6, 1861[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Գենտ, Բելգիա[1][4] |
| Մահացել է | սեպտեմբերի 8, 1947[1][3][5][…] (86 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Բրյուսել, Բելգիա[1][4] |
| Գերեզման | Ixelles Cemetery |
| Քաղաքացիություն |  Բելգիա |
| Մայրենի լեզու | ֆրանսերեն |
| Կրթություն | Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա |
| Երկեր | Hôtel Tassel?, Hôtel Solvay?, Hôtel van Eetvelde?, House & Atelier Horta?, Palace of Fine Arts? և Maison du Peuple? |
| Մասնագիտություն | ճարտարապետ, դիզայներ, քաղաքաշինարար, ուսուցիչ և general contractor |
| Ամուսին | Pauline Heyse? և Julia Carlsson? |
| Ծնողներ | հայր՝ Pierre Horta?, մայր՝ Henriette Coppieters? |
| Պարգևներ և մրցանակներ |  |
| Երեխաներ | Marguerite Horta? և Simonne Horta? |
Ստորագրություն | |
 Victor Horta Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրելՎիկտոր Օրտան ծնվել և մեծացել է Գենտում, պատանեկության ժամանակ գնացել է Փարիզ, աշխատել է որպես դեկորատոր, անցել է կիրառական տեխնոլոգիաների և գործերի պրակտիկա։ 1880 թվականին հոր մահից հետո վերադարձել է Բելգիա, և սովորել բրյուսելյան Արվեստի Ակադեմիայում։ Ալֆոնս Բալան՝ Լեոպոլդ 2-րդ թագավորի ճարտարապետը, Օրտային վերցրեց թագավորական պալատի հովանու տակ, որի շնորհիվ նա պողպատյա հիմնակմախքներով աշխատելու փորձ ձեռք բերեց։ 1885 թվականի Օրտան իր գործունեությունը սկսեց եռամասային տների կառուցումով, այնուհետև նախընտրեց աշխատել հասարակական շենքերում։ 1888 թվականին ընդգրկվեց Բելգիայի արևելյան հայտնի մասսոնական ժողովարան՝ «Բարեգործական ընկերություն»[6]։ Նոր արվեստի առաջին ցուցադրության ազդեցության տակ 1892 թվականին Օրտան մոդեռնի նկարիչների գրաֆիկը փոխանցեց քարի վրա, կառուցելով պրոֆեսոր Էմիլյա Տասսելյայի տունը։ Տասելյայի տունը (1893 թ.) համարվում է մոդեռնի ոճով կառուցված աշխարհում առաջին կառույցը։ Լինելով փառքի գագաթնակետին՝ Օրտան կառուցեց Օտրիկի տունը՝ Սխարբեկում, վան Էտվելդի բրյուսելյան տունը, և իր սեփականը՝ Օրտայի թանգարանը։ Պողպատյա հիմնակմախքներ օգտագործելով և հին արվեստի շինծու գծերը ատիճանաբար ավելի ռացիոնալով փոխարինելով՝ Օրտան կառուցում է Ազգային տունը (1897 թ. հանձնվեց 1850 թ.):
Գերմանացիների կողմից Բելգիան օկուպացնելու ընթացքում Օրտան ապրել է Մեծ Բրիտանիայում և ԱՄՆ-ում։ Վերադառնալով Բրյուել՝ նա շարունակեց իր ակտիվ գործունեությունը, Բրյուսելում կառուցեց Արվեստի պալատ, Տուրնում ՝գեղեցիկ արվեստների թանգարան։
- Տասսել հյուրանոց
- Սոլվե հյուրանոց
- Վան-Էտվելդե հյուրանոց
- Օրտայի արվեստանոց
Գրականություն
խմբագրել- Aubry, Françoise; Vandenbreeden, Jos (1996). Horta — Art Nouveau to Modernism. Ghent: Ludion Press. ISBN 0810963337.
- Cuito, Aurora (2003). Victor Horta. New York: Te Neues Publishing Company. ISBN 3823855425.
- Dernie, David (1995). Victor Horta. Chichester: John Wiley & Sons. ISBN 1854904183.
- Paul Aron, Françoise Dierkens, Michel Draguet, Michel Stockhem, sous la direction de Philippe Roberts-Jones, Bruxelles fin de siècle, Flammarion, 1994
- Franco Borsi, Victor Horta, Éditions Marc Vokar, 1970
- Franco Borsi, Bruxelles, capitale de l’Art nouveau, Éditions Marc Vokar, 1971
- Franco Borsi, Paolo Portoghesi, Victor Horta, Éditions Marc Vokar, 1977
- Maurice Culot, Anne-Marie Pirlot, Art Nouveau, Bruxelles, AAM, 2005
- A. Czerwonogora, M. Franckson, Michèle Goslar, D. Mélotte, R. Potvliege, Du côté de Brugmann, un hôpital dans son siècle, sous la direction de Daniel Désir, Bruxelles, Éditions Ercée a.s.b.l., 2006, ISBN 2-87145-009-9 S 469
- Michèle Goslar, Victor Horta, architecte de l’hôpital Brugmann, Bruxelles, Académie royale de Belgique, 2005
- Michèle Goslar, Des amis qui firent Horta — Franc-maçonnerie et Beaux-Arts, dans, La Pensée et les Hommes, Bruxelles, n°62-63.
- Michèle Goslar, «Victor Horta (1861—1947). L’homme. L’architecte. L’Art Nouveau», Fonds Mercator, 2012, 564 p., 600 illustr., sous étui.
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Володина Т. И. Орта Виктор // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2,0 2,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Victor Horta (նիդերլ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 https://www.odis.be/lnk/PS_73129
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ Michèle Goslar, Des amis qui firent Horta — Franc-maçonnerie et Beaux-Arts, dans, La Pensée et les Hommes, Bruxelles, n°62-63.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Œuvres de l’architecte reprises à l’inventaire du patrimoine architectural de la Région de Bruxelles-Capitale
- Descriptif UNESCO
- Виктор Орта. Стиль "Модерн".
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիկտոր Օրտա» հոդվածին։ |