Վիկտոր Օրտա

Վիկտոր Օրտա; հոլ.՝ Victor Horta
Ծնվել է	հունվարի 6, 1861 կամ մարտի 6, 1861
Ծննդավայր	Գենտ, Բելգիա
Մահացել է	սեպտեմբերի 8, 1947 (86 տարեկանում) կամ սեպտեմբերի 9, 1947 (86 տարեկանում)
Մահվան վայր	Բրյուսել, Բելգիա
Քաղաքացիություն	Բելգիա
Մայրենի լեզու	հոլանդերեն
Կրթություն	Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա
Երկեր	Hôtel Tassel?, Hôtel Solvay? և Hôtel van Eetvelde?
Մասնագիտություն	ճարտարապետ, դիզայներ և քաղաքաշինարար
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Թագի շքանշանի ասպետ
	Ստորագրություն;
	Victor Horta Վիքիպահեստում

Վիկտոր Օրտա (ֆր.՝ Victor Horta, հունվարի 6, 1861(1861-01-06)^[1]^[2]^[3]^[4]^[5]^[6]^[7] կամ մարտի 6, 1861(1861-03-06)^[8], Գենտ, Բելգիա^[1] - սեպտեմբերի 8, 1947(1947-09-08)^[1]^[3]^[4]^[5]^[6] կամ սեպտեմբերի 9, 1947(1947-09-09)^[8], Բրյուսել, Բելգիա^[1] ) բելգիացի ճարտարապետ, ճարտարապետության մեջ մոդեռնի (Art Nouveau) հիմնադիրներից: Օրտայի աշխատանքներից՝ 4 բրյուսելյան տներ, ընդգրկված են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում:

ԿենսագրությունԽմբագրել

Վիկտոր Օրտան ծնվել և մեծացել է Գենտում, պատանեկության ժամանակ գնացել է Փարիզ, աշխատել է որպես դեկորատոր, անցել է կիրառական տեխնոլոգիաների և գործերի պրակտիկա: 1880 թվականին հոր մահից հետո վերադարձել է Բելգիա, և սովորել բրյուսելյան Արվեստի Ակադեմիայում: Ալֆոնս Բալան՝ Լեոպոլդ 2-րդ թագավորի ճարտարապետը, Օրտային վերցրեց թագավորական պալատի հովանու տակ, որի շնորհիվ նա պողպատյա հիմնակմախքներով աշխատելու փորձ ձեռք բերեց: 1885 թվականի Օրտան իր գործունեությունը սկսեց եռամասային տների կառուցումով, այնուհետև նախընտրեց աշխատել հասարակական շենքերում: 1888 թվականին ընդգրկվեց Բելգիայի արևելյան հայտնի մասսոնական ժողովարան՝ «Բարեգործական ընկերություն»^[10]: Նոր արվեստի առաջին ցուցադրության ազդեցության տակ 1892 թվականին Օրտան մոդեռնի նկարիչների գրաֆիկը փոխանցեց քարի վրա, կառուցելով պրոֆեսոր Էմիլյա Տասսելյայի տունը: Տասելյայի տունը (1893 թ.) համարվում է մոդեռնի ոճով կառուցված աշխարհում առաջին կառույցը: Լինելով փառքի գագաթնակետին՝ Օրտան կառուցեց Օտրիկի տունը՝ Սխարբեկում, վան Էտվելդի բրյուսելյան տունը, և իր սեփականը՝ Օրտայի թանգարանը: Պողպատյա հիմնակմախքներ օգտագործելով և հին արվեստի շինծու գծերը ատիճանաբար ավելի ռացիոնալով փոխարինելով՝ Օրտան կառուցում է Ազգային տունը (1897 թ. հանձնվեց 1850 թ.):

Գերմանացիների կողմից Բելգիան օկուպացնելու ընթացքում Օրտան ապրել է Մեծ Բրիտանիայում և ԱՄՆ-ում: Վերադառնալով Բրյուել՝ նա շարունակեց իր ակտիվ գործունեությունը, Բրյուսելում կառուցեց Արվեստի պալատ, Տուրնում ՝գեղեցիկ արվեստների թանգարան:

ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ցանկԽմբագրել

Տասսել հյուրանոցի աստիճանը. Բրյուսել

Տասսել հյուրանոց

Սոլվե հյուրանոց

Վան-Էտվելդե հյուրանոց

Օրտայի արվեստանոց

ԳրականությունԽմբագրել

Aubry Françoise, Vandenbreeden Jos (1996)։ Horta — Art Nouveau to Modernism։ Ghent: Ludion Press։ ISBN 0810963337

Cuito Aurora (2003)։ Victor Horta։ New York: Te Neues Publishing Company։ ISBN 3823855425
Dernie David (1995)։ Victor Horta։ Chichester: John Wiley & Sons։ ISBN 1854904183
Paul Aron, Françoise Dierkens, Michel Draguet, Michel Stockhem, sous la direction de Philippe Roberts-Jones, Bruxelles fin de siècle, Flammarion, 1994
Franco Borsi, Victor Horta, Éditions Marc Vokar, 1970
Franco Borsi, Bruxelles, capitale de l’Art nouveau, Éditions Marc Vokar, 1971
Franco Borsi, Paolo Portoghesi, Victor Horta, Éditions Marc Vokar, 1977
Maurice Culot, Anne-Marie Pirlot, Art Nouveau, Bruxelles, AAM, 2005
A. Czerwonogora, M. Franckson, Michèle Goslar, D. Mélotte, R. Potvliege, Du côté de Brugmann, un hôpital dans son siècle, sous la direction de Daniel Désir, Bruxelles, Éditions Ercée a.s.b.l., 2006, ISBN 2-87145-009-9 S 469
Michèle Goslar, Victor Horta, architecte de l’hôpital Brugmann, Bruxelles, Académie royale de Belgique, 2005
Michèle Goslar, Des amis qui firent Horta — Franc-maçonnerie et Beaux-Arts, dans, La Pensée et les Hommes, Bruxelles, n°62-63.
Michèle Goslar, «Victor Horta (1861—1947). L’homme. L’architecte. L’Art Nouveau», Fonds Mercator, 2012, 564 p., 600 illustr., sous étui.

ԾանոթագրությունԽմբագրել

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Володина Т. И. Орта Виктор // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18011715"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Victor Horta
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 Biographie Nationale de Belgique / Académie royale des sciences, des lettres et des beaux-arts de Belgique — Bruxelles: 1866.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q239"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q337580"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2728291"></a>
↑ ^7,0 ^7,1 Structurae — Ratingen.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3791"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1061861"></a>
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 Find A Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
↑ LIBRIS — 2012.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125"></a>
↑ Michèle Goslar, Des amis qui firent Horta — Franc-maçonnerie et Beaux-Arts, dans, La Pensée et les Hommes, Bruxelles, n°62-63.

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Œuvres de l’architecte reprises à l’inventaire du patrimoine architectural de la Région de Bruxelles-Capitale
Descriptif UNESCO
Виктор Орта. Стиль "Модерн".

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189_citetype_Q17537576"_data-entity-id="Q17378135"><i_class="wef_low_priority_links">[[:d:Q18011715|Володина_Т._И.]]</i>_Орта_Виктор_//_[[:d:Q17378135|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:Ալեքսանդր_Պրոխորով|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохоров]]_—_3-е_изд._—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:Սովետսկայա_էնցիկլոպեդիա_(հրատարակչություն)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18011715"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a></div>-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Володина Т. И. Орта Виктор // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18011715"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q19938912">[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12074934n_data.bnf.fr]:_տվյալների_բաց_շտեմարան<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36570165"_data-entity-id="Q17299517">[http://explore.rkd.nl/en/explore/artists/39878_Victor_Horta]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Victor Horta
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q5375741">[http://global.britannica.com/biography/Victor-Baron-Horta_Encyclopædia_Britannica]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q35127_citetype_Q36524_citetype_Q194166"_data-entity-id="Q29861311">SNAC<span_class="wef_low_priority_links">_—_2010.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1787111"_data-entity-id="Q2728291">[[:fr:s:Biographie_nationale_de_Belgique|Biographie_Nationale_de_Belgique]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:fr:Académie_royale_des_sciences,_des_lettres_et_des_beaux-arts_de_Belgique|Académie_royale_des_sciences,_des_lettres_et_des_beaux-arts_de_Belgique]]_—_[[:Բրյուսել|Bruxelles]]:_1866.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q239"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q337580"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2728291"></a></div>-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 Biographie Nationale de Belgique / Académie royale des sciences, des lettres et des beaux-arts de Belgique — Bruxelles: 1866.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q239"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q337580"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2728291"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q1061861">Structurae<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:en:Ratingen|Ratingen]].</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3791"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1061861"></a></div>-7] 7,0 ^7,1 Structurae — Ratingen.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3791"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1061861"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q5535082_citetype_Q33270056_citetype_Q43229"_data-entity-id="Q63056">[http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=5887_Find_A_Grave]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1995._—_ed._size:_165000000</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a></div>-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 Find A Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q856638"_data-entity-id="Q1798125">[https://libris.kb.se/katalogisering/wt79b2df489b5tf_LIBRIS]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2012.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125"></a></div>-9] LIBRIS — 2012.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125"></a>

[10] Michèle Goslar, Des amis qui firent Horta — Franc-maçonnerie et Beaux-Arts, dans, La Pensée et les Hommes, Bruxelles, n°62-63.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Վիկտոր Օրտա հոլ.՝ Victor Horta

Ծնվել է	հունվարի 6, 1861(1861-01-06)^[1]^[2]^[3]^[4]^[5]^[6]^[7] կամ մարտի 6, 1861(1861-03-06)^[8]
Ծննդավայր	Գենտ, Բելգիա^[1]
Մահացել է	սեպտեմբերի 8, 1947(1947-09-08)^[1]^[3]^[4]^[5]^[6] (86 տարեկանում) կամ սեպտեմբերի 9, 1947(1947-09-09)^[8] (86 տարեկանում)
Մահվան վայր	Բրյուսել, Բելգիա^[1]
Քաղաքացիություն	Բելգիա^[9]
Մայրենի լեզու	հոլանդերեն
Կրթություն	Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա
Երկեր	Hôtel Tassel?, Hôtel Solvay? և Hôtel van Eetvelde?
Մասնագիտություն	ճարտարապետ, դիզայներ և քաղաքաշինարար
Պարգևներ և մրցանակներ	Թագի շքանշանի ասպետ
Ստորագրություն
Victor Horta Վիքիպահեստում