Վիքիպեդիա

Վիլմոշ Ժիգմոնդ

Վիլմոշ Ժիգմոնդ (հունգ.՝ Zsigmond Vilmos, 16 հունիսի, 1930, Սեգեդ – 1 հունվարի, 2016, Բիգ Սուր), հունգարացի և ամերիկացի կինոօպերատոր։ Կինեմատոգրաֆիստների ամերիկյան միության անդամ, արժանացել է ազգային ու միջազգային բազմաթիվ մրցանակների, այդ թվում՝ «Օսկարի»։ 2003 թվականին Կինեմատոգրաֆիստների միջազգային գիլդիայի կողմից անցկացված հարցման արդյունքում ճանաչվել է պատմության տասը ամենաազդեցիկ կինեմատոգրաֆիստներից մեկը[7]։

Վիլմոշ Ժիգմոնդ
Ծննդյան թիվ՝հունիսի 16, 1930(1930-06-16)[1][2][3][…]
Ծննդավայր՝Սեգեդ, Հունգարիա[4]
Վախճանի թիվ՝հունվարի 1, 2016(2016-01-01)[5][1][2][…] (85 տարեկան)
Վախճանի վայր՝Բիգ Սյուր, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[6]
Ազգություն՝հունգար
Քաղաքացիություն՝ Հունգարիա
 ԱՄՆ
Մասնագիտություն՝օպերատոր-բեմադրիչ և կինոպրոդյուսեր
Կարիերա՝1955-2015
Պարգևներ՝
IMDb։ID 0005936

Կենսագրություն

խմբագրել

Վիլմոշ Ժիգմոնդը ծնվել է 1930 թվականի հունիսի 16-ին Հունգարիայի Սեգեդ քաղաքում, Բոժենա (օրիորդական ազգանունը՝ Իլիչման) և Վիլմոնշ Ժիգմոնդների ընտանիքում։ Հայրը եղել է հայտնի ֆուտբոլիստ և մարզիչ[8][9]։

Վիլմոշ Ժիգմոնդը սովորել է Բուդապեշտի Դրամայի և կինոյի ակադեմիայում[10][11], ստացել է մագիստրոսի կոչում կինեմատոգրաֆիայի բնագավառում[8]։ Հինգ տարի Վիլմոշ Ժիգմոնդն աշխատել է Բուդապեշտի գեղարվեստական ֆիլմերի ստուդիայում որպես կինոօպերատոր։ Իր ընկերոջ ու համակուրսեցու՝ Լասլո Կովաչի հետ նա նկարահանել է 1956 թվականի Հունգարական հեղափոխության ընթացքում Բուդապեշտում տեղի ունեցած դեպքերն (ավելի քան 9000 մետր ժապավենի վրա)[8]։ Կարճ ժամանակ անց նա փախել է Ավստրիա[8]։ 1956 թվականին նկարահանված այդ նյութերի հիման վրա 2008 թվականին ստեղծվել է «Ենթագրեր պետք չեն․ Լասլո և Վիլմոշ» (անգլ.՝ No Subtitles Necessary: Laszlo & Vilmos) վավերագրական ֆիլմը[12][13][14][15]։

1962 թվականին Վիլմոշ Ժիգմոնդն ստացեկ է ԱՄՆ քաղաքացիություն[9]։ Նա բնակություն է հաստատել Լոս Անջելեսում և աշխատել լուսանկարչական լաբորատորիաներում։ 1960-ական թվականներին նա աշխատել է փոքր բյուջե ունեցող մի շարք ֆիլմերի վրա՝ փորձելով իր տեղը գրավել կինոարտադրությունում[8]։ Այդ ժամանակ նա օգտագործել է Վիլյամ Ժիգմոնդ անունը։ Առաջին ֆիլմը, որի վրա նա աշխատել է ԱՄՆ-ում, եղել է «Սադիստը» կինոնկարը։

Վիլմոշ Ժիգմոնդը ճանաչում է ձեռք բերել 1970-ական թվականներին՝ Ռոբերտ Ալտմենի «Մաքքեյբն ու միսիս Միլլերը» ֆիլմը նկարահանելուց հետո։ Հետագայում հաջողություն են ունեցել Ալտմենի «Երկար հրաժեշտ»[8], Ջոն Բուրմենի «Ազատում» և Սթիվեն Սփիլբերգի «Շուգարլանդի ճեպընթացը» և «Երրորդ մակարդակի մոտ կապեր» ֆիլմերը, որոնցից վերջինի համար Ժիգմոնդն արժանացել է «Օսկարի» օպերատորական լավագույն աշխատանք անվանակարգում։

2012 թվականին Վիլմոշ Ժիգմոնդը Յուրի Նեյմանի հետ Լոս Անջելեսում հիմնադրել է Կինեմատոգրաֆիայի գլոբալ ինստիտուտը[16]։

Վիլմոշ Ժիգմոնդը մահացել է 2016 թվականի հունվարի 1-ին Բիգ Սուրում (Կալիֆոռնիա), 85 տարեկան հասակում[17]։

Ընտրյալ ֆիլմագրություն

խմբագրել
  • The Sadist / Սադիստը (1963, Ջեյմս Լենդիս)
  • The Incredibly Strange Creatures Who Stopped Living and Became Mixed-Up Zombies (1964, Ռեյ Դենիս Ստիկլեր)
  • The Name of the Game Is Kill (1968, Գունար Հելստրյոմ)
  • Horror of the Blood Monsters (1970, Էլ Ադամսոն)
  • Five Bloody Graves (1970, Էլ Ադամսոն)
  • McCabe & Mrs. Miller / Մաքքեյբն ու միսիս Միլլերը (1971, Ռոբերտ Օլտմեն)
  • The Hired Hand (1971, Փիթեր Ֆոնդա)
  • Blood of Ghastly Horror (1972, Էլ Ադամսոն)
  • Images/ Կերպարներ (1972, Ռոբերտ Օլտմեն)
  • Deliverance / Ազատում (1972, Ջոն Բուրմեն)
  • The Long Goodbye / Երկար հրաժեշտ (1973, Ռոբերտ Օլտմեն)
  • Scarecrow/ Խրտվիլակ (1973, Ջերի Շատցբերգ)
  • Cinderella Liberty (1973, Մարկ Ռայդել)
  • The Sugarland Express/ Շուգարլանդի ճեպընթացը (1974, Սթիվեն Սփիլբերգ)
  • Sweet Revenge (1976, Ջերի Շատցբերգ)
  • Obsession (1976, Բրայան դե Պալմա)
  • Close Encounters of the Third Kind/ Երրորդ մակարդակի մոտ կապեր (1977, Սթիվեն Սփիլբերգ, «Օսկար» մրցանակ, BAFTA-ի անվանակարգ)
  • The Deer Hunter/ Եղնիկների որսորդը (1978, Մայքլ Չիմինո, «Օսկարի» անվանակարգ, BAFTA մրցանակ)
  • The Rose (1979, Մարկ Ռայդել)
  • Heaven’s Gate/ Դրախտի դարպասներ (1980, Մայքլ Չիմինո)
  • Blow Out/ Պատռվածք (1981, Բրայան դե Պալմա)
  • The River/ Գետը (1984, Մարկ Ռայդել, «Օսկարի» անվանակարգ)
  • The Witches of Eastwick/ Իստվիկի կախարդուհիները (1987, Ջորջ Միլլեր)
  • Fat Man and Little Boy/ Գեր մարդն ու փոքր տղան (1989, Ռոլան Ժոֆե)
  • The Two Jakes (1990, Ջեք Նիկոլսոն)
  • The Bonfire of the Vanities (1990, Բրայան դե Պալմա)
  • Stalin (1992, Այվեն Պասեր, «Էմմի»)
  • Sliver/ Տաշեղ (1993, Ֆիլիպ Նոյս)
  • Maverick/ Մեվերիկ (1994, Ռիչարդ Դոներ)
  • The Crossing Guard/ Հսկիչ Խաչմերուկում (1995, Շոն Փեն)
  • Assassins/ Վարձու մարդասպաններ (1995, Ռիչարդ Դոներ)
  • The Ghost and the Darkness/ Ուրվականն ու Մթությունը (1996, Սթիվեն Հոփքինս)
  • Ljuset håller mig sällsk (2000, Կառլ Գուստավ Նյուկվիստ, վավերագրական ֆիլմ Սվեն Նյուկվիստի մասին)
  • Bánk bán (2001, Չաբա Կաել, Լոձի կինոփառատոնի մրցանակ)
  • Jersey Girl/ Աղջիկը Ջերսիից (2004, Քևին Սմիթ)
  • Melinda and Melinda/ Մելինդան ու Մելինդան (2004, Վուդի Ալեն)
  • The Black Dahlia/ Սև խոլորձը (2006, Բրայան դե Պալմա, ներկայացվել է «Օսկարի» օպերատորի լավագույն աշխատանքի համար)
  • Cassandra’s Dream/ Կասանդրայի երազանքը (2007, Վուդի Ալեն)
  • King Shot (2009, Ալեխանդրո Խոդորովսկի)
  • You Will Meet a Tall Dark Stranger / Դու կհանդիպես խորհրդավոր անծանոթուհու (2010, Վուդի Ալլեն)

Մրցանակներ

խմբագրել
  • Օսկար, 1977, Երրորդ մակարդակի մոտ կապեր
  • BAFTA մրցանակ օպերատորական լավագույն աշխատանքի համար, 1978, Եղնիկների որսորդը
  • Կինոքննադատների ազգային միության մրցանակ օպերատորական լավագույն աշխատանքի համար, 1973, Երկար հրաժեշտ
  • Էմմի, 1993, Ստալին
  • Մրցանակ կյանքում ունեցած ձեռքբերումների համար (անգլ.՝ Lifetime Achievement Award), 1999, Կինեմատոգրաֆիստների ամերիկյան միություն
  • Մրցանակ կյանքում ունեցած ձեռքբերումների համար, 2010, Մանակի եղբայրների կինոփառատոն
  • Մրցանակ կյանքում ունեցած ձեռքբերումների համար, 2014, Կաննի կինոփառատոն

Անվանակարգեր

խմբագրել
  • BAFTA, 1971, Մաքքեյբն ու միսիս Միլլերը
  • BAFTA, 1977, Երրորդ մակարդակի մոտ կապեր
  • Օսկար, 1978, Եղնիկների որսորդը
  • Օսկար, 1984, Գետը
  • Էմմի, 2002, The Mists of Avalon
  • Օսկար, 2006, Սև խոլորձը

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 filmportal.de — 2005.
  3. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #128800003 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ http://www.premiere.fr/Cinema/News-Cinema/Vilmos-Zsigmond-le-directeur-de-la-photographie-de-Rencontres-du-troisieme-type
  6. ↑ 'Deer Hunter,' 'Close Encounters' Cinematographer Dies at 85 — 2016.
  7. ↑ "Top 10 Most Influential Cinematographers Voted on by Camera Guild," October 16, 2003. Արխիվացված Հունվար 9, 2014 Wayback Machine Retrieved January 28, 2011.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Schaefer, Dennis; Larry Salvato (1986). «Vilmos Zsigmond». Masters of Light: Conversations with Contemporary Cinematographers. University of California Press. էջ 311. ISBN 978-0-520-05336-6.
  9. ↑ 9,0 9,1 Vilmos Zsigmond Biography (1930-)
  10. ↑ «Vilmos Zsigmond». The New York Times. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
  11. ↑ «Vilmos Zsigmond». MSN. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 22-ին. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
  12. ↑ «Ենթագրեր պետք չեն․ Լասլո և Վիլմոշ» ֆիլմի պաշտոնական կայքը
  13. ↑ Seitz, Matt Zoller. The New York Times, Television Section, November 13, 2009. Accessed: August 15, 2013.
  14. ↑ Ենթագրեր պետք չեն․ Լասլո և Վիլմոշ(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
  15. ↑ «Ենթագրեր պետք չեն․ Լասլո և Վիլմոշ»(անգլ.) ֆիլմը Allmovie կայքում:
  16. ↑ «CreativeCOW». Library.creativecow.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 4-ին.
  17. ↑ Carmel Dagan. «'Close Encounters' Cinematographer Vilmos Zsigmond Dead at 85». Variety. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 4-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիլմոշ Ժիգմոնդ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վիլմոշ_Ժիգմոնդ&oldid=9767785» էջից