Վերածննդի ճարտարապետություն

Վերածննդի ճարտարապետությունը դիմել է անտիկ հունա-հռոմեական շինարարական արվեստի գեղագիտական հիմունքներին, հնարքներին և ձևերին։ Նրանում առաջնակարգ տեղ են գրավել աշխարհիկ կառույցները՝ հասարակական շենքերը, պալատները, քաղաքային տները։ Ճարտարապետության մեջ Վերածննդի ոճի հաստատմանը մեծապես նպաստել են Լ. Բ. Ալբերտիի, Ջ. դա Վինյոլայի, Ա. Պալլադիոյի տեսական տրակտատները[1][2]։

Սուրբ Պետրոսի տաճարը
Հռոմ

Ժամանակագրություն խմբագրել

 
Սանտա Մարիա դել Ֆիորե
Ֆլորենցիա

Սովորաբար իտալական Վերածնունդը բաժանվում է երեք շրջանի։ Ի տարբերություն գեղանկարչության և քանդակագործության, որոնց զարգացումը համընկնավ 14-րդ դարի կեսերին, Վերածննդի ճարտարապետությունը, կապված 14-րդ դարի տնտեսական ճգնաժամի հետ, սկսեց իր վերելքը 15-րդ դարի սկզբին։

Վերածննդի Ճարտարապետության երեք շրջանները.

  • Վաղ Վերածնունդ կամ կվատրոչենտո - մոտավորապես համընկնում է 15-րդ դարի հետ[3] and sometimes Early Renaissance[4][5]
  • Բարձր Վերածնունդ - 16-րդ դարի առաջին քառորդ[6]
  • Ուշ Վերածնունդ կամ մաներիզմ - մոտավորապես 1520 - 1600 թվականներ[7]

Տերմիններ խմբագրել

Վերածննդի տարբեր դարեր անվանվում են ըստ իտալական թվերի։

  • դուչենտո 1200- ականներ (իտալ. ducento (երկու հարյուր) պրոտոռենեսանսի սկիզբը։
  • տրիչենտո 1300- ականներ (իտալ. trecento (երեք հարյուր) բուն պրոտոռենեսանսը
  • կվատրոչենտո 1400- ականներ (իտալ. quattrocento[3] (չորս հարյուր) Վաղ Վերածնունդ[4], Բարձր Վերածնունդ
  • չինկվեչենտո 1500- ականներ (իտալ. cinquecento (հինգ հարյուր) Բարձր Վերածննդի վերջը, Ուշ Վերածնունդ

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Дворжак М. История итальянского искусства в эпоху Возрождения. — В 2-х т. — М.: Искусство, 1978
  2. Маркузон В. Ф. Античные элементы в архитектуре итальянского Возрождения // Культура эпохи Возрождения: Сборник статей. — Л.: Наука. — С.54
  3. 3,0 3,1 The Italian translates literally to "fourteen-hundred" and coincides with the English "fifteenth century".
  4. 4,0 4,1 The Early Renaissance in architecture is most applicable to developments in Venice, where there was a more fluid development between medieval and Renaissance styles than in Florence. See: John McAndrew Venetian Architecture of the Early Renaissance (Cambridge: The MIT Press, 1980).
  5. Howard Saalman. Filippo Brunelleschi: The Buildings. (London: Zwemmer, 1993).
  6. Arnaldo Bruschi. Bramante (London: Thames and Hudson, 1977).
  7. }Mark Jarzombek, «Pilaster Play» (PDF), Thresholds, 28 (Winter 2005): 34–41, Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 26 October 2012-ին, Վերցված է 27 December 2010-ին

Արտաքին հղումներ խմբագրել