Սպարտայի հնագիտական թանգարան
Սպարտայի հնագիտական թանգարան (հուն․՝ Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης), հնագիտական թանգարան Սպարտայում՝ Լակոնիայում՝ Հունաստանում, որտեղ պահպանվում է հազարավոր արտեֆակտներ Սպարտայի հնագույն ակրոպոլիսից և Լակոնիա մունիցիպալիտետի մնացած մասից։ Սա Հունաստանի հնագույն թանգարաններից մեկն է[1]։ Ինչպես հաղորդվում է․ «սա առաջին հունական թանգարանն է՝ կառուցված գավառաքաղաքում» (1874–76 թվականներ)[2]։ Կառուցվել է ճարտարապետ Գ․ Կացարոսի հատակագծով[3]։
Սպարտայի հնագիտական թանգարան | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | հնագիտական թանգարան |
| Երկիր |  Հունաստան |
| Տեղագրություն | Սպարտայի Մունիցիպալիտետ |
| Վայր | Սպարտա |
| Հասցե | 71, Osiou Nikonos St. |
| Կայք | odysseus.culture.gr/h/1/eh155.jsp?obj_id=3305 |
 | |
 | |
Հավաքածուի առարկաները թվագրվում են նոր քարի դարից մինչև ուշ հռոմեական շրջանով։ Կա 500 մ² ընդհանուր մակերեսով յոթ սենյակ, որոնք ցուցադրում են հավաքածուի փոքր մասը։
Պատմություն խմբագրել
Սպարտայի հնությունների առաջին պատմական ուսումնասիրությունները սկսվում են 1720-ական թվականների վերջերից, երբ Միշել Ֆոուրմոնթը ճամփորդում էր Հունաստանում՝ ուսումնասիրելով հին գրությունները, բայց հնագիտական պեղումներ չեն անցկացվել։ Առաջին պեղումները անցկացրել է Լուի Ռոսը (1806–1859 թվականներ)․ նա ուսումնասիրել է փլատակները և որոշ գերեզմաններ։ Որոշ գտածոներ, որոնք սկզբնական շրջանում հավաքվել են Սուրբ Պենտելեմոնի մատուռում, տեղափոխվել են քաղաքային ռատուշա, որտեղ վնասվել են հրդեհի ժամանակ։ 1872 թվականին հնագիտական միությունը ուղարկել է հնագետ Պանագիոտիս Ստամատակիսին․ հայտնաբերված բազմաթիվ գտածոներ ցրվել են քաղաքի մասնավոր տներում և ամբողջ տարածաշրջանում։ Երկու տարվա ընթացքում դպրոցի բակում ձևավորված հավաքածուն համալրվել է և այնտեղից փոխանցվել հնագիտական թանգարանի նորակառույց շենքին[4]։
Սպարտայի հնագիտական թանգարանը ստեղծվել է 1875 թվականին և գտնվում է նեոդասական շինությունում՝ կառուցված ճարտարապետ Գ․ Կացարիսի հատակագծով։ Բացումից տարիներ անց այն զգալիորեն լքվել է, և նրա ցուցանմուշների մեծ մասը ներկայումս պահվում են պահեստներում[1]։
2020 թվականի հունիսին Հունաստանի մշակույթի և սպորտի նախարար Լինա Մենդոնին հավանություն է տվել քաղաքի նոր հնագիտական թանգարանի կառուցման և գոյություն ունեցող թանգարանի վերակառուցման ծրագրերին[1]։ Այս նախաձեռնությունը ներառում էր Ստավրոս Նիարհոսի հիմնադրամի կողմից նշանակալի ֆինանսավորում և առաջխաղացում[1]։
Հավաքածու խմբագրել
Թանգարանում պահվում են Լակոնիա պրեֆեկտուրայի շրջանում պեղեմնումների գտածոներ, այն պայմանով, որ դրանք չեն ցուցադրվում Գիտիոնի կամ Նեապոլի ազգային հնագիտական թանգարանի հավաքածուներում։
Շենքի յոթ սենյակներում կան հետևյալ սրահները․
- I սրահ՝ հռոմեական ժամանակաշրջանի ստելաներ
- II սրահ՝ գտածոներ Արտեմիս Օրտիայի սրբավայրից
- III սրահ՝ հռոմեական դարաշրջանի մոնումենտալ քանդակ և դիմանկարչություն
- IV սրահ՝ նախապատմական գտածոներ ողջ Լակոնիայից
- V սրահ՝ հռոմեական խճանկարներ
- VI սրահ՝ Ապոլոնի տաճարի ճարտարապետական մասերը Ամիկլներում, որոնք հավաքածուի ավելի մեծ բաժին են կազմում
- VII սրահ՝ լակոնիական քանդակներ և դրանց մասեր[5]։
Ցուցանմուշներ խմբագրել
Թանգարանի աջ կողմում՝ առաջին սրահում, գտնվում են արխայիկ արձանագրություններ և սյուներ։ Երկրորդ սրահում ցուցադրված են ռելիեֆային աշխատանքների նմուշներ, որոնք վերաբերում են արխայիկ և հռոմեական շրջանին։ Երրորդ սրահում ցուցադրված են տարբեր գտածոներ՝ միկենյան գործիքներ և սպասք, Աթենասի բրոնզե արձանիկը, որը թվագրվում է մոտ մ․թ․ա․ 450 թվականով, նաև մ․թ․ա․ 5-րդ դարի սպարտացի հոպլիթի կիսանդրին, որը, ինչպես կարծում են, պատկերում է Լեոնիդ թագավորին։
Թանգարանի ձախ մասում՝ առաջին սենյակում, այցելուն հնարավորություն ունի տեսնելու հին հունական քրմերի փոքր զոհաբերությունները Արտեմիսի, Մենելաոսի և Ամբուրգի սրբավայրերից կավե և բրոնզե իրերը։ Հատուկ հետաքրքրություն են իրեիցից ներկայացնում կավե դիմակները Արտեմիսի սրբավայրից, որոնք 7-6-րդ դարերի լակոնական մշակույթի կարևոր նմուշներ են։ Դա փայտե կամ կաշվե իրերի իմիտացիա է, որոնք կրում էին սուրբ վայրերում կրոնական պարերին մասնակցողները։
Վերջապես, երկրորդ սրահում ցուցադրված են հելլենիստական և հռոմեական ժամանակաշրջանների գտածոներ, նաև գտածոներ Ալեպոտիրիպ անձավից։
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Այսպես կոչված, Լեոնիդի կիսանդրին թանգարանի հավաքածուից (մ․թ․ա․ 5-րդ դար) -
Ստելա, Սպարտա -
Ռելիեֆ -
Ռելիեֆ Հերակիից -
Եվրոպայի առևանգումը Զևսի կողմից -
Ռելիեֆ -
Տրիրեմայի մանրանկարչական պատկերը -
Սպարտական խճանկար
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Anastasiou, Stavros (2020 թ․ հուլիսի 15). «New Archaeological Museum Approved for Ancient City of Sparta». Greek Reporter. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 16-ին.
- ↑ Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης στο cities.gr Արխիվացված 2012-11-03 Wayback Machine, ανάκτηση 02092012
- ↑ Σπηλιοπούλου Δ. "Στις όχθες του Ευρώτα" στο Αρχαιολογία και Τέχνες, τ. 117, 117-120.
- ↑ Χάινριχ Ντρέσσελ (1845 - 1920), Άρτουρ Μιλχόφερ (1852-1903) (1877). Deutsches Archäologisches Institut (ed.). Die Antiken Kunstwerke aus Sparta und Umgebung, στο Mitteilungen des Deutschen Archäologischen Instituts, Athenische Abteilung. Berlin: Gebr. Mann. էջեր 293-295. Վերցված է 2 Σεπτεμβρίου 2012-ին.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) - ↑ «Θέμος Aθανάσιος, Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης: Περιγραφή, στο Οδυσσεύς». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 4-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Marcus Niebuhr Tod; Alan John Bayard Wace (1906). A catalogue of the Sparta Museum. Oxford: Clarendon Press. էջեր 1-249. Վերցված է 24 Φεβρουαρίου 2011-ին.