Վիքիպեդիա

Քեթլին Լիթելթոն

Մերի Քեթլին Լիթելթոն (ի ծնե` Քլայվ անգլ.՝ Mary Kathleen Lyttelton, փետրվարի 27, 1856(1856-02-27), Բելգրավիա - հունվարի 12, 1907(1907-01-12)), բրիտանացի ակտիվիստ, խմբագիր և գրող։ Իր կյանքի մեծ մասը նվիրաբերել է կանանց ընտրության իրավունքի համար պայքարին և ընդհանրապես՝ կանանց կյանքի բարելավմանը[4]։

Քեթլին Լիթելթոն
Ծնվել էփետրվարի 27, 1856(1856-02-27)
Բելգրավիա
Մահացել էհունվարի 12, 1907(1907-01-12) (50 տարեկան)
Քաղաքացիություն Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Մասնագիտությունակտիվիստ, գրող, խմբագիր և սուֆրաժիստ
Պաշտոն(ներ)կանանց իրավունքների պաշտպան
Ամուսին(ներ)Arthur Lyttelton?[1][2]
Երեխա(ներ)Margaret Lucy Lyttelton?[3], Archer Geoffrey Lyttelton?[3] և Stephen Clive Lyttelton?[3]
ՀայրGeorge Clive?[3]
ՄայրAnn Farquhar?[3]
 Kathleen Lyttelton Վիքիպահեստում

Քեմբրիջում 11 տարի մնալուց հետո՝ լինելով Սելվին քոլեջի առաջին մագիստրոս Արթուր Լիթելթոնի կինը, նա կենտրոնացել էր իր գրավոր և կանանց կոմիտեի աշխատանքների վրա։ 1901 թվականին Կանայք և իրենց աշխատանքը նա պնդում է, որ կանանց կրթությունը «կարևոր է նրանց ճշմարիտ առաջընթացի համար», իսկ ընտրություններին մասնակցելու իրավունքը`այդ կրթության անհրաժեշտ մասը։

Վաղ կյանք խմբագրել

Մերի Քեթլին Քլայվը ծնվել է 1856 թվականի փետրվարի 27-ին[5]։ Հայրը դատավոր և լիբերալ քաղաքական գործիչ Ջորջ Քլայվն էր, իսկ մորը անունը Աննա Սիբելլա Մարթա Ֆարքուհար էր[4][6]։

Չնայած սկզբում հոր հետ ունեցած տարաձայնություններին՝ 1880 թվականին նա ամուսնանում է Արթուր Լիթելթոնի հետ[7], որը Օքսֆորդի համալսարանի Քեբլ քոլեջի դասախոս էր[8]։ Ամուսնության ընթացքում զույգը ունեցել է երեք երեխա․ Մարգարետ Լյուսի (1882),[7] Արխեր Ջոոֆֆրեյ (1884)[7] և Սթեֆեն Քլայվ (1887)[7][6]։

Քեմբրիջ խմբագրել

1882 թվականին Քեթլինն ու Արթուրը բնակություն են հաստատել Քեմբրիջի համալսարանում նոր հիմնադրված Սելվին քոլեջում, որտեղ Արթուրը նշանակվել է վարպետի պաշտոնին։ Երբ նրանք տեղափոխվեցին այստեղ, քոլեջը դեռևս շինություն էր և միայն արևմտյան ճակատն էր ավարտված։ Սկզբում՝ մինչ Վարպետների բնակարանի կառուցումը, նրանք բնակվում էին ուսանողների համար նախատեսված հանրակացարանում[7]։ Քեթլինը 1884 թվականին Միլիսենց Ֆավսեթի հետ համատեղ հիմնադրել է Քեմբրիջի Կանանց ընտրական իրավունքի ասոցացիան,[7] և Ֆավսեթը նրանք քաջալերում էր միանալ Կանանց ընտրական իրավունքի Կենտրոնական հասարակության գործադիր մարմնին[9]։ Նա նաև ակտիվ էր Քեմբրիջի կանանց ապաստարաններում՝ ցուցաբերելով բարոյական և սոցիալական օգնություն[9]։

1890 թվականին իր մտերիմ ընկեր Լուիզ Քրեիգթոնի հետ Քեթլինը հիմնել է Քեմբրիջի «Ladies Dining Society» խումբը, որի անդամները հավատում էին կանանց կրթություն ստանալու կարևորությանը, և ովքեր ակտիվորեն քարոզարշավ են կազմակերպել՝ համալսարանում կանանց աստիճան շնորհելու համար։ Անդամներից շատերը աջակցում էին նաև կանանց ընտրական իրավունք ձեռք բերելուն։ Անդամների թվում էին՝ Քարոլին Ջոբբը, Էլեանոր Սիդգվիքը և Մերի Փալեյ Մարշելլը[9]։

Սելվինում անցկացրած տարիների ընթացքում Լիթելթոնները օգնել են Երաժշտական հասարակության քոլեջի զարգացմանը[7]։

Լանքշայր խմբագրել

Սելվինում 11 տարի անցկացնելուց հետո ընտանիքը տեղափոխվում է Քեմբրիջ, որտեղ Արթուրը զբաղեցնում է Լանկշայրի Էկկլես ծխական եկեղեցու վիկարիոսի պաշտոնը։ 1895 թվականին Արթուրի հետ համագործակցելով Քեթլինը հիմնադրել էր և հետագայում դարձել էր Մանչեսթերի և Սալֆորդի Կանանց արհմիության գործադիր կոմիտեի նախագահ, որի նպատակն էր ուսումնասիրել աշխատանքային պայմանները և ցածր վարձատրվող աշխատողներին ընդգրկել միությունների մեջ։ Խորհրդի անդամների թվում էին Քրիստաբել Պանխուրստը և ՍՓ Սքոթը[9]։

1896 թվականին Մանչեսթերի Տնային տնտեսության դպրոցի կողմից հրատարակվել է Քեթլինի «Մանկական տնային տնտեսության դպրոցի մանդատը» վերնագրով դասախոսությունների շարքը[10][9]։

Մահ խմբագրել

Քեթլինը մահացել է 1907 թվականի հունվարի 12-ին՝ 50 տարեկան հասակում՝ Քլայվների ընտանեկան նստավայրում, որը գտնվում էր Հիրֆորդշիրում[8]։ The Times-ում տեղ գտած իր մահախոսականի մեջ ոչ մի անդրադարձ չէր կատարվում ընտրական իրավունքին և նրա կողմից ծավալած գործունեությանը, այնինչ այն կենտրոնանում էր նրա գիտական թարգմանիչ լինելու վրա։ Այս մասով նշվում է՝ «գրականության ոլորտի նշանակավոր ուսանող» և «ջանասեր քննադատ»[8][11]։ Մահախոսականներ կան նաև The Englishwoman's Review-ում[12] և The Guardian[11]։

Աշխատություններ խմբագրել

  • 1886: Բնության և աստվածաշնչի թարգմանիչ․ Դասախոսություններ մոզաիկ պատմության վերաբերյալ, Ֆրեզ Հենրիխ Ռյուշ, Բնական գիտության առնչությամբ[13]
  • 1893: Վերածնված լեգենդներ։ Ժամանակակից Tannhäuser: Կամուրջը[14]
  • 1896: Ընդհանուր զգացում տնային տնտեսուհիների համար։ Դասախոսությունների դասընթաց ... Աղջիկների կյանքը դպրոցը լքելուց հետո.[10]
  • 1901: Կանայք և նրանց աշխատանքը.[15][16]
  • 1904: Preface to Modern Poets of Faith Doubt & Paganism, and other essays[17]
  • 1907: The Spiritual Guide which disentangles the Soul, Միգել Մոլինոսի կողմից[18]

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
  2. ↑ Kindred Britain
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Lundy D. R. The Peerage
  4. ↑ 4,0 4,1 Kelly, 2004
  5. ↑ Gravestone of Kathleen and her husband Arthur Lyttelton, church of St John the Baptist, Hagley, Worcestershire. See Commons:File:Hagley, St John the Baptist - Lyttelton plot, row 2 grave 6 - photo 1.JPG.
  6. ↑ 6,0 6,1 Mosley, Charles, ed. (2003). Burke's Peerage, Baronetage & Knightage. Vol. 1 (107th ed.). Wilmington, Delaware: Burke's Peerage (Genealogical Books) Ltd. էջ 839.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 Chothia, 2018, էջ 60
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 «Obituary». The Times. 1907 թ․ հունվարի 15. էջ 9. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Chothia, 2018, էջ 61
  10. ↑ 10,0 10,1 «British Library Item details». primocat.bl.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 Chothia, 2018, էջ 62
  12. ↑ Murray, Janet Horowitz; Stark, Myra (eds.). Sorrowful News. The Death of Mrs. Arthur Lyttelton. Routlage. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 27-ին. {{cite book}}: |work= ignored (օգնություն) [Reprinted articles]
  13. ↑ «British Library Item details». primocat.bl.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  14. ↑ «British Library Item details». primocat.bl.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  15. ↑ «British Library Item details». primocat.bl.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  16. ↑ Lyttelton, The Hon Mrs Arthur (1901). Women and their Work. London: Methuen & Co. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  17. ↑ «British Library Item details». primocat.bl.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  18. ↑ «British Library Item details». primocat.bl.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 27-ին.

Մատենագիտություն խմբագրել

  • Kelly, Serena (2004 թ․ սեպտեմբերի 23). «Lyttelton [née Clive], Mary Kathleen (1856–1907)». Oxford Dictionary of National Biography. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 11-ին.
  • Chothia, Jean (2018). «Feature Articles by Fellows: Kathleen Lyttelton (1856-1907)». Selwyn College Calendar, vol 125, 2017-2018. Selwyn College Cambridge. էջեր 60–62.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քեթլին Լիթելթոն» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Քեթլին_Լիթելթոն&oldid=9489419» էջից