Սողք
Սողք, նյութերի, հաստատուն բեռնվածքի կամ մեխանիկական լարման ազդեցությամբ ժամանակի ընթացքում պինդ մարմնի պլաստիկ դեֆորմացիայի դանդաղ աճ։ Սողքի հատկությամբ այս կամ այն չափով օժտված են բոլոր պինդ մարմինները՝ թե բյուրեղային, թե ամորֆ։ Մետաղներում և համաձուլվածքներում սողքը հիմնականում դիտվում է բարձր ջերմաստիճանների դեպքում։ Պլաստմասսաներում, բետոնում և այլ նյութերում այն ի հայտ է գալիս նույնիսկ սենյակի ջերմաստիճանի պայմաններում։ Սողքի մասին հիմնական տեղեկություններն ստացվում են հաստատուն բեռնվածքի ներգործությամբ ձգման և սեղմման ստանդարտ փորձարկումերից։
Սողքի կոր խմբագրել
Սողքը բնութագրվում է, այսպես կոչված, սողքի կորով, որը տալիս է դեֆորմացիայի կախումը ժամանակից՝ հաստատուն ջերմաստիճանի և բեռնվածքի դեպքում։ Կորը պայմանականորեն բաժանում են երեք հատվածի կամ փուլի․ AB-ն չհաստատված (կամ մարող) սողքի հատվածն է, BC-ն՝ հաստատված սողքի հատվածը (հաստատուն արագությամբ ընթացող դեֆորմացիայի հատված) և CD-ն՝ արագացված սողքի հատվածը։ E0-ն սկզբնական դեֆորմացիայի արժեքն է, D կետը՝ քայքայման պահը։ Միշտ չէ, որ սողքի պրոցեսն ընթանում է նշված սխեմայի համաձայն։ Կարող է բացակայել կորի 1-ին կամ 3-րդ հատվածը, 1-ին կարող է հաջորդել 3-րդը։ Երբեմն դիտվում է նյութի ավելի բարդ վարք։ Սողքի ֆիզիկական մեխանիզմը նույնն է, ինչ պլաստիկության մեխանիզմը։
Սողքի սահման խմբագրել
Կոնստրուկցիաների և մեքենաների նյութերի սողքի հաշվարկների ժամանակ որպես հիմնական բնութագիր ծառայում է սողքի սահմանը՝ այն առավելագույն լարումը, որի դեպքում դեֆորմացիայի ընդհանուր մեծությունը չի գերազանցում թույլատրելի արժեքը (որոշակի ջերմաստիճանի դեպքում)։
Տես նաև խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանի «Սողք» հոդվածից (հ․ 10, էջ 498 )։ 
|