Աբայ Կունանբաևի հուշարձան (Մոսկվա)
Աբայ Կունանբաևի հուշարձան (ռուս.՝ Памятник Абаю Кунанбаеву, ղազ.՝ Абай Құнанбаев ескерткіші), հուշարձան Ռուսաստանի Դաշնության մայրաքաղաք Մոսկվայում, որը նվիրված է ղազախ լուսավորիչ-բանաստեղծ, ղազախական գրականության հիմնադիր Աբայ Կունանբաևին։ Տեղադրվել է Չիստոպրուդնի բուլվարում, Ռուսաստանում Ղազախստանի դեսպանատան մոտակայքում[1]։
 | |
|---|---|
 Աբայ Կունանբաևի հուշարձանը բողոքի ցույցերի օրերին (2012 թվական) | |
 | |
 | |
| Տեսակ | հուշարձան |
| Ստեղծում | 2006 |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Քաղաք | Մոսկվա |
| Բնակավայր | Չիստոպրուդնի բուլվար |
| Շինության ձև | Քանդակ |
| Նյութ | բրոնզ և գրանիտ |
| Ներկա վիճակ | Կանգուն |
 Statue of Abai Kunanbaev in Moscow Վիքիպահեստում | |
Պատմություն խմբագրել
2006 թվականին Ռուսաստանի և Ղազախստանի նախագահներ Նազարբաևը և Պուտինը հայտարարեցին Պուշկինի տարի Ղազախստանում և Աբայի տարի Ռուսաստանում[1]։ Աստանայում և Մոսկվայում տեղադրվեցին երկու բանաստեղծների բրոնզե հուշարձանները։
Մոսկվայի հուշարձանը Ղազախստանի նվերն է Ռուսաստանի մայրաքաղաքին։ Աբայ Կունանբաևի հուշարձանը տեղադրելու մասին որոշումը կայացվել է Նուրսուլթան Նազարբաևի և Վլադիմիր Պուտինի հանդիպման ժամանակ՝ Ղազախստանի նախագահի Ռուսաստանի Դաշնություն 2005 թվականի հունվարին կատարած պաշտոնական այցի շրջանակներում։ Նախագիծը ֆինանսավորել է ղազախական կողմը։ Հուշարձանի ընդհանուր արժեքը կազմել է մոտ 162 մլն տենգե՝ ավելի քան 1,25 մլն դոլար։ Հուշարձանի բացմանը, որը կայացել է 2006 թվականի ապրիլի 4-ին, մասնակցել են Ռուսաստանի և Ղազախստանի նախագահներ Վլադիմիր Պուտինն ու Նուրսուլթան Նազարբաևը[2]։
Իր հերթին ռուս մեծ բանաստեղծ Ալեքսանդր Պուշկինի կիսանդրին տեղադրվել է Ալմաթիում դեռևս 1999 թվականի հոկտեմբերի 29-ին՝ նրա ծննդյան 200-ամյակի առթիվ (հեղինակն է ռուս քանդակագործ Անատոլի Բիչուկովը, ղազախ ճարտարապետները՝ Տ. Երալիևը, Ա. Անչուգովը)[3]։
2012 թվականի մայիսին Աբայի հուշարձանի մոտ՝ Չիստիե պրուդիում, տեղի են ունեցել ռուսական ընդդիմության #ОккупайАбай հեշթեգով աղմկահարույց բողոքի ակցիաները[4], որոնք ռուսաստանցիների ուշադրությունը կրկին ուղղեցին Աբայի պոեզիային։
Հեղինակներ խմբագրել
- Քանդակագործներ՝ Մարատ Այնեկով (ղազախական ազգային արժույթի՝ տենգեի էսքիզների ստեղծողը), Սաիդ Այնեկով
- Կոնստրուկտոր՝ Սայրան Ֆազիլով
- Ճարտարապետներ՝ Վալերի Ռոմանենկո, Թիմուր Սուլեյմենովը
- Դիզայներ՝ Իգոր Պոլյակով
- Նկարիչ՝ Էդուարդ Դրոբիցկի[5]
Նկարագրություն խմբագրել
Հուշարձանը պատրաստված է բրոնզից, ներկայացնում է ազգային նախշերով զարդարված քարե պատվանդանին նստած բանաստեղծին։ Պատվանդանին արված է հետևյալ մակագրությունը. «Հավերժ է անմահ խոսքի արարիչը»[1][5]։ Բացի բուն հուշարձանից հորինվածքի կազմի մեջ մտնում են երկու քարե կուռքեր, որոնք ստեղծված են ղփչաղական կուռքերի ոճով[2]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Путин и Назарбаев открыли в Москве памятник Абаю Кунанбаеву».
- ↑ 2,0 2,1 «Памятник Абаю Кунанбаеву».
- ↑ «Памятник А. С. Пушкину. Памятник монументального искусства». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 3-ին.
- ↑ «Абай стал символом протестов против Путина».
- ↑ 5,0 5,1 «Памятник Абаю Кунанбаеву». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 3-ին.