«Վարակիչ հիվանդությունների մաթեմատիկական մոդել»–ի խմբագրումների տարբերություն
Նոր էջ «Վարակների մաթեմատիկական մոդելը փորձում է կանխատեսել համաճարակի հ...»: |
(Տարբերություն չկա)
|
20:13, 1 Ապրիլի 2020-ի տարբերակ
Վարակների մաթեմատիկական մոդելը փորձում է կանխատեսել համաճարակի հավանական ելքը, ինչը օգնում է հանրային առողջապահության արդյունավետ միջամտությանը: Օգտվելով պարզ ենթադրություններից և վիճակագրական տվյալներից՝ մասնագետները փորձում են գտնել վարակի մաթեմատիկական մոդելի պարամետրերը, որոնց օգնությամբ հաշվում են տարբեր միջամտությունների (ինչպես օրինակ՝ պատվաստումներ) հնարավոր հետևանքները:
Պատմություն
Վարակիչ հիվանդությունների մոդելավորումը կիրառվում է հիվանդության տարածման մեխանիզմները ուսումնասիրելու, զարգացման ապագա ընթացքը կանխատեսելու և համաճարակի կառավարման ռազմավարություն որոշելու համար[1]:
Մահվան պատճառը սիստեմատիկ կերպով քանակապես բնութագրելու առաջին փորձերը արել է գիտնական Ջոն Գրաունթը՝ 1662 թվականի «Natural and Political Observations made upon the Bills of Mortality» գրքում: Գրաունթի հետազոտությունները համարվում են «մրցակցող ռիսկերի տեսության» սկիզբը, որը, ըստ Դալեը ու Գանիի[1], «ժամանակակից համաճարակաբանների շրջանում լավ հաստատված տեսություն է»:
Հիվանդությունների տարածումը մաթեմատիկորեն մոդելավորելու առաջին փորձերը արել է Դանիել Բեռնուլին 1766 թվականին: Բերնուլին փորձում էր իր մոդելով պաշտպանել բնական ծաղիկի դեմ պատվաստումը[2]: Այս հաշվարկները ցույց տվեցին, որ բնական ծաղիկի դեմ համընդհանուր պատվաստումների արդյունքում կյանքի միջին տևողությունը 26 տարի 7 ամսից կդառնա 29 տարի 9 ամիս[3]: Դանիել Բեռնուլիի աշխատանքները նախորդել են ժամանակակից մանրէների տեսությանը:
20-րդ դարի սկզբին Ուիլյամ Համերը[4] և Ռոնալդ Ռոսը[5] զանգվածի ներգործության օրենքի միջոցով մեկնաբանել են համաճարակների վարքագիծը:
Կերմակ-Մակքենդրիքի (1927) և Ռիդ-Ֆրոսթի համաճարակային մոդելները նկարագրել են զգայունակ, վարակված և իմուն անձանց կապը: Կերմակ-Մակքենդրիքի համաճարակային մոդելը հաջողությամբ կանխատեսում էր համաճարակի բռնկման վարքը[6]:
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 Daley, D. J. & Gani, J. (2005). Epidemic Modeling: An Introduction. NY: Cambridge University Press.
- ↑ Hethcote, H. W. (2000). "The mathematics of infectious diseases." Society for Industrial and Applied Mathematics, 42, 599–653.
- ↑ Bernoulli, D. & Blower, S. (2004). "An attempt at a new analysis of the mortality caused by smallpox and of the advantages of inoculation to prevent it." Reviews in Medical Virology, 14, 275–288.
- ↑ Hamer, W. (1928). Epidemiology Old and New. London: Kegan Paul
- ↑ Ross, Ronald (1910). The Prevention of Malaria.
- ↑ Brauer, F. & Castillo-Chávez, C. (2001). Mathematical Models in Population Biology and Epidemiology. NY: Springer.