Սու Շի (հունվարի 8, 1037, Meishan, Սուն դինաստիա[1] - օգոստոսի 24, 1101, Չանգժոու, Սուն դինաստիա[1], հանդես է եկել Սու Դունպո կեղծանունով), չինացի բանաստեղծ, էսսեիստ, նկարիչ, գեղանկարիչ և թեյի վարպետ, Սոնգ կայսրության պետական գործիչ։

Սու Շի
չինարեն՝ 蘇軾
չինարեն՝ 苏轼
Ծնվել էհունվարի 8, 1037
ԾննդավայրMeishan, Սուն դինաստիա[1]
Վախճանվել էօգոստոսի 24, 1101 (64 տարեկան)
Վախճանի վայրՉանգժոու, Սուն դինաստիա[1]
ԳերեզմանJia County[2]
Մասնագիտությունբանաստեղծ, գրող, նկարիչ, դեղագործ, գեղագիր, պատմաբան, scholar, քաղաքական գործիչ, երաժիշտ և ակնարկագիր
Լեզուչինարեն
ՔաղաքացիությունNorthern Song dynasty
Գիտական աստիճանՑզինշի (1057)
Գրական ուղղություններClassical Prose Movement?
ԱմուսինWang Fu?[1], Wang Zhaoyun?, Wang Runzhi?[1] և Zhaoyun?[1]
ԶավակներSu Guo?[1], Su Dai?[1] և Su Mai?[1]
 Su Shi Վիքիպահեստում

Սու Շին ծնվել է Մեյզհոյում՝ Էմեյհան լեռան ստորոտում, հայտնի գիտնականի ընտանիքում։ Կեցզյույի (կոնֆուցիական կրթական համակարգի անբաժան մաս) անցնելու ընթացքում երիտասարդ Սու Շին զարմացրել է քննիչներին իր իմաստնությամբ։ Երկար գործունեության ընթացքում նա զբաղեցրել է բարձրաստիճան բազմաթիվ պաշտոններ, ղեկավարել է տարբեր նահանգներում, մասնակցել է պետական կառավարման համակարգի բարեփոխման ծրագրերի քննարկմանը։

Սու Շին շատ այլ ժամանակակիցների նման չի ընդունել նախարար Վանգ Անիշի «նոր քաղաքական ընթացք» կուրսը, որի համար 1079թվականին նա աքսորվել է գյուղ 5 կամ 7 տարով։ Աղքատության համար սգալու փոխարեն Սու Շին հիանում էր Հեբեյ նահանգի հիասքանչ բնությամբ և գրում բանաստեղծություններ, որոնք չինական պոեզիայի մարգարիտներից են։ Նրանց տարբերակիչ առանձնահատկություններն են լավատեսական վերաբերմունքը և պաշտոնական նորարությունը։

Պալատ վերադառնալուց հետո Սու Շին հաշտվել է Վանգ Անիշի հետ և նույնիսկ նրա հետ բանաստեղծական հաղորդագրություններ փոխանակել։ Շեն Կոյի հետ նա ներգրավված էր դեղաբույսերի վերաբերյալ տրակտատի կազմման մեջ։ 1094 թվականին նա կրկին հեռացվել է պալատից, այս անգամ հարավային Գուանգդոնգ նահանգ, որտեղ բնակություն է հաստատել Դոնգպո քաղաքում («արևելյան լանջ»), որի անունն էլ հետագայում դարձրել է իր կեղծանունը։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել

Գրականություն

խմբագրել
  • Су Дун-по. Стихи, мелодии, поэмы. М.: Художественная литература, 1975.
  • Cу Ши. Лес записей Дун-по. Записки из Чоучи / Перевод и комментарии И. А. Алимова // Алимов И. А. Лес записей: Китайские авторские сборники X—XIII вв. в очерках и переводах. СПб.: Петербургское Востоковедение, 2009. С. 459—516; 516—527. — ISBN 978-5-85803-407-0
  • Cюй Юаньчун ; 許淵冲 Xu Yuanchong (translator). Selected Poems of Su Shi. [ Chinese with English translations ]. Hunan: Hunan People’s Publishing House, 2007.
  • Watson, Burton (translator). Selected Poems of Su Tung-p’o. [ English translation ]. Copper Canyon Press, 1994.
  • Голубев И. О. Су Дун-по и его поэзия // Су Дун-по. Стихи, мелодии, поэмы. М., 1975.
  • Голубев И. О. Обвинители и защитники поэта Су Ши // Проблемы Дальнего Востока, 1973. № 1.
  • Лапина 3. Г. Политическая борьба в средневековом Китае: 40—70 гг. XI в. М.: Наука, 1970.
  • Мартынов А. С. Буддизм и конфуцианцы: Су Дун-по и Чжу Си // Буддизм, государство и общество в странах Центральной и Восточной Азии в средние века [: сб.]. М.: Наука, ГРВЛ, 1982. С. 206—316.
  • Egan, Ronald. Word, Image, and Deed in the Life of Su Shi. Cambridge (Mass.): Harvard University Press, Harvard-Yenching Institute Monograph Series, 1994. — ISBN 0-674-95598-6.
  • Yang, Vincent. Nature and Self: A Study of the Poetry of Su Dongpo, With Comparisons to the Poetry of William Wordsworth. Peter Lang, 1989. (American University Studies, Series III) — ISBN 0-8204-0939-1

Արտաքին հղումներ

խմբագրել


 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սու Շի» հոդվածին։