Վիքիպեդիա

Սմոլյան

Սմոլյան (բուլղար․՝ Смолян), քաղաք և ձմեռային հանգստավայր Բուլղարիայի ծայր հարավում, Հունաստանի հետ սահմանին կից, Չեռնա (Սև) և Բյալա (Սպիտակ) գետերի հովտում, Ռոդոպի լեռների ամենաբարձր՝ կենտրոնական հատվածի ստորոտին, համբավավոր Պամպորովո և Չեպելարե ձմեռային հանգստավայրերից հարավ։ Նույնանուն մարզի և համայնքի կենտրոնն է։ 2011 թվականի փետրվարի տվյալների համաձայն՝ ունեցել է 30,283 բնակիչ։

Սմոլյան
Տեսակoblast seat?, քաղաքապետարանի տեղակայման վայր և Բուլղարիայի քաղաք
Երկիր Բուլղարիա
ՎարչատարածքSmolyan?[1]
ԲԾՄ1002 ± 1 մետր
Մակերես134,59 կմ²
Քարտեզ
Քարտեզ

Անվանումը

խմբագրել

Քաղաքն կոչվել է տեղի սլավոնական սմոլյան ցեղի անունով, որն ըստ ամենայնի շաղկապվում է սլավոներեն սմոլա (խեժ, ձյութ) բառի հետ[2]։

Պատմություն

խմբագրել

Հնագիտական պեղումների արդյունքները վկայում են, որ Սմոլյանի տեղում և շրջակայքում առաջին բնակավայրերնը հիմնվել են դեռևս մեր թվականությունից առաջ երկրորդ հազարամյակի վերջերին-առաջին հազարամյակի սկզբներին։ Միջին դարերում բնակավայրը, ձեռք բերելով իր պատմական ու ներկայիս անվանումը՝ դեռևս 7-րդ դարից այդտեղ բնակություն հաստատած սլավոնական ցեղի անունից, կառավարվել է մասամբ բյուզանդական կայսրության, մասամբ էլ բուլղարական առաջին թագավորության կողմից։ 14-րդ դարում մի որոշ ժամանակ գտնվել է բուլղար ֆեոդալ Մոմչիլի ենթակայության տակ, ապա նվաճվել թուրքերի կողմից։ Հինգ դար մնացել է օսմանյան լծի տակ, 1867-ից 1912 թվականներին՝ Ադրիանապոլսի վիլայեթի Գյումուլչինե սանջակի կազմում՝ Փաշմակլի կամ Ահիչելեբի անվանումով։

Ազատագրվել է բալկանյան առաջին պատերազմի ժամանակ՝ 1912 թվականին, Վլադիմիր Սերաֆիմովի 21-րդ Sredna Gora գնդի ջանքերով։ Ներկայիս Սմոլյանը կազմավորվել է Ուստովո /Ustovo/, Ռայկովո /Raykovo/ և Եզերովո /Ezerovo/ գյուղերի միացումով, 1960 թվականին։

Բնակչությունը

խմբագրել

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Սմոլյանի բնակչության թվաքանակը եղել է մոտավորապես 5,000[3]։ Այդուհետ տարեցտարի աճել է (գլխավորապես շրջակա գյուղերից ու քաղաքներից տեղափոխվածների հաշվին)՝ 1990-ական թվականների սկզբին հասնելով իր գագաթնակետին և անցնելով 34 հազարի սահմանագիծը[4]։

Էթնիկ խմբերը

խմբագրել

2011 թվականի վերջերին անցկացված մարդահամարի տվյալներով քաղաքի բնակչության ազգային կազմն ունեցել է հետևյալ պատկերը[5][6].

Կլիմա

խմբագրել
Սմոլյանի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Միջին բարձր °C (°F) 2.7
(36.9) 		4.5
(40.1) 		9.2
(48.6) 		13.6
(56.5) 		18.5
(65.3) 		22.2
(72) 		25.6
(78.1) 		25.7
(78.3) 		21.1
(70) 		16.3
(61.3) 		10.2
(50.4) 		4.1
(39.4) 		14.6
(58.3)
Միջին ցածր °C (°F) −5.2
(22.6) 		−3.4
(25.9) 		−2.1
(28.2) 		3.9
(39) 		7.7
(45.9) 		10.8
(51.4) 		12.8
(55) 		12.7
(54.9) 		8.8
(47.8) 		4.7
(40.5) 		1.1
(34) 		−3.8
(25.2) 		4.0
(39.2)
Տեղումներ մմ (դյույմ) 80
(3.15) 		70
(2.76) 		90
(3.54) 		90
(3.54) 		200
(7.87) 		100
(3.94) 		80
(3.15) 		30
(1.18) 		10
(0.39) 		90
(3.54) 		180
(7.09) 		210
(8.27) 		1290
(50,79)
% խոնավություն 72 74 69 70 70 69 66 57 62 74 72 77 69
աղբյուր: [7]

Պատկերասրահ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ НСИ Националният регистър на населените места (բուլղ.)
  2. ↑ «гр. Смолян» (Bulgarian). BGGLOBE. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  3. ↑ „pop-stat.mashke.org“
  4. ↑ (անգլերեն) „WorldCityPopulation“
  5. ↑ «Population on 01.02.2011 by provinces, municipalities, settlements and age; National Statistical Institute». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 6-ին.
  6. ↑ Population by province, municipality, settlement and ethnic identification, by 01.02.2011; Bulgarian National Statistical Institute Արխիվացված 2012-04-22 Wayback Machine Կաղապար:Bg icon
  7. ↑ «Weather Base». Weather Base. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սմոլյան» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սմոլյան&oldid=10061180» էջից