Սերգեյ Մելիքով

ռուս քաղաքական գործիչ

Սերգեյ Մելիքով (ռուս.՝ Серге́й Али́мович Ме́ликов, սեպտեմբերի 12, 1965(1965-09-12), Օրեխովո-Զուևո, ԽՍՀՄ), ռուս պետական և ռազմական գործիչ։ Դաղստանի Հանրապետության ղեկավար 2021 թվականի հոկտեմբերի 14-ից։ (Դաղստանի հանրապետության ղեկավարի ժամանակավոր պաշտոնակատար՝ 2020 թվականի հոկտեմբերի 5-ից մինչև 2021 թվականի հոկտեմբերի 14-ը)[2]։ «Եդինայա Ռասիա» կուսակցության Դաղստանի տարածաշրջանային բաժանմունքի քարտուղար 2021 թվականի հունիսի 9-ից[3]։

Սերգեյ Մելիքով
 
Կուսակցություն՝ ԽՄԿԿ
Կրթություն՝ ՌԴ ԶՈւ Գլխավոր շտաբի զինվորական ակադեմիա և Մ. Վ. Ֆրունզեի անվան ռազմական ակադեմիա
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ և պետական գործիչ
Դավանանք Ռուս ուղղափառ եկեղեցի
Ծննդյան օր սեպտեմբերի 12, 1965(1965-09-12) (58 տարեկան)
Ծննդավայր Օրեխովո-Զուևո, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն  Ռուսաստան
 
Կայք՝ glava.e-dag.ru
 
Պարգևներ
Order "For Merit to the Fatherland", 4th class with Swords Ալեքսանդր Նևսկու շքանշան (Ռուսաստան) Արիության շքանշան «Ռազմական ծառայությունների համար» շքանշան Պատվո շքանշան Ժուկովի մեդալ «Ռուսական նավատորմի 300-ամյակ» հոբելյանական մեդալ «ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 70-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ մեդալ «Սիրիայում ռազմական գործողության մասնակցին» մեդսալ «Պաշտպանության նախարարության 200-ամյակի առթիվ» մեդալ «Հանուն փրկության համերաշխության համար» Դաղստանի Հանրապետությանը ծառայությունների շքանշան[1]
Ախմադ Քադիրովի անվան շքանշան
«Գերազանց ծառայության համար» մեդալ «200 տարի ՆԳՆ Ռուսաստան» մեդալ medal for valor in service և Syrian-Russian Military Commonwealth medal

Ռուսաստանի Դաշնության սենատոր-Ստավրոպոլ երկրամասի գործադիր իշխանության ներկայացուցիչ 2019 թվականի սեպտեմբերի 27-ից մինչև 2020 թվականի հոկտեմբերի 5-ը[4]։ Ռուսաստանի Դաշնության ազգային գվարդիայի զորքերի դաշնային ծառայության տնօրենի առաջին տեղակալ , Ռուսաստանի ազգային գվարդիայի զորքերի գլխավոր հրամանատար 2016 թվականի հուլիսի 28-ից մինչև 2019 թվականի սեպտեմբերի 27-ը։ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի լիազոր ներկայացուցիչը Հյուսիս-կովկասյան դաշնային օկրուգում 2014 թվականի մայիսի 12-ից մինչև 2016 թվականի հուլիսի 28-ը։

Գեներալ-գնդապետ (2016)։

Կենսագրություն

խմբագրել

Ծնվել է 1965 թվականի սեպտեմբերի 12-ին մերձմոսկովյան Օրեխովո-Զուևո քաղաքում ներքին զորքերի զինծառայողի ընտանիքում[5][6]։

Կրթություն

խմբագրել

1986 թվականին ավարտել է Ֆ. է. Ձերժինսկու անվան ներքին զորքերի Սարատովի բարձրագույն ռազմական հրամանատարական Կարմադրոշմային ուսումնարանը, մասնագիտությամբ մոտոհրաձգային զորքերի դասակի հրամանատար, նախնական ռազմական պատրաստության դասախոս։

1994 թվականին ավարտել է Մ․ Վ․ Ֆրունզեի անվան ռազմական ակադեմիայի սահմանապահ և ներքին զորքերի ֆակուլտետը[6]։ Ուսումն ավարտելուց հետո տեղափոխվել է Ռուսաստանի ՆԳՆ ներքին զորքերի Հյուսիս-Կովկասյան օկրուգ։

2011 թվականին ավարտել է Ռուսաստանի Դաշնության Զինված ուժերի գլխավոր շտաբի ռազմական ակադեմիան։

Զինվորական ծառայություն ներքին զորքերում

խմբագրել

1986 թվականին ավարտել է Ֆ. է. Ձերժինսկու անվան ներքին զորքերի Սարատովի բարձրագույն ռազմական հրամանատարական Կարմադրոշմային ուսումնարանը, ով մասնագիտությամբ մոտոհրաձգային զորքերի սպա է։

1986 թվականից հետո Սարատովի բաշխման ռազմական ուսումնարանի ավարտելուց հետո սպան զնվորական ծառայության է ուղարկվել ՆԳՆ ներքին զորքերի վարչության առանձին բրիգադ՝ զինվորական ծառայության անցնելու Ուկրանիայի և Մոլդովայի սահմանայի անցակետում, ծառայությունն անցել է Լվովում, Օդեսայում, ուսումնարանից եղել է ԽՄԿԿ-ի անդամ[6]։

1994-1995 թվականներին զբաղեցրել է գնդի շտաբի պետի ավագ օգնականի, ապա օպերատիվ նշանակության գումարտակի հրամանատարի պաշտոնները։

1995 թվականից շտաբի հետախուզության բաժնի զինվորական հետախուզության բաժանմունքի ավագ սպա է։

1996 թվականից դիվիզիայի օպերատիվ նշանակության գնդի հրմանատարի տեղակալ՝ շտաբի պետ  (1996-1997 թվականներին)

1994-1996 թվականներին մասնակցել է առաջին չեչենական պատերազմին[6]։

1996 թվականից ունի նաև եղինջ բերետ կրելու իրավունք[7]։

1997 թվականին նշանակվել է հրամանատարի տեղակալ, 1998 թվականին՝ Ռուսաստանի ՆԳՆ ներքին զորքերի օպերատիվ նշանակության առանձին դիվիզիայի 2-րդ գնդի հրամանատար։

2001 թվականի մարտին զբաղեցրել է այդ դիվիզիայի հրամանատարի տեղակալի պաշտոնը, 2002 թվականի հունիսին դարձել նրա հրամանատարը[6]։

2008 թվականի ապրիլին Մելիքովը նշանակվել է Ռուսաստանի ՆԳՆ ներքին զորքերի կենտրոնական տարածաշրջանային հրամանատարության զորքերի հրամանատարի առաջին տեղակալ,  շտաբի պետ։

2011 թվականին նա ավարտել է Ռուսաստանի Դաշնության Զինված ուժերի գլխավոր շտաբի ռազմական ակադեմիան, նույն թվականի օգոստոսի 31-ին Ռուսաստանի նախագահի հրամանագրով նշանակվել է Ռուսաստանի ՆԳՆ ներքին զորքերի Հյուսիս-Կովկասյան տարածաշրջանի տարածքում հակաահաբեկչական գործողությունների անցկացման զորքերի (ուժերի) միացյալ խմբավորման հրամանատար՝ Ռուսաստանի ներքին զորքերի Հյուսիս-Կովկասյան տարածաշրջանային հրամանատարության հրամանատարի առաջին տեղակալ[8]։

2014 թվականի մայիսի 8-ին նշանակվել է Ռուսաստանի ՆԳՆ ներքին զորքերի գլխավոր շտաբի պետի առաջին տեղակալ ։ Գլխավոր շտաբը գլխավորում էր գեներալ-գնդապետ Սերգեյ Բունին[6]։

Ծառայությունը Ռոսգվարդիայում

խմբագրել

2016 թվականի օգոստոսի 26-ին Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի թիվ 434 հրամանագրով Մելիքովին շնորհվել է «գեներալ-գնդապետ» զինվորական կոչում[6][9].

  Արտաքին պատկերներ
  Գեներալ-գնդապետ Ս. Ա. Մելիքովը պարգևներով շքահանդեսի ժամանակ

2016 թվականի հուլիսին նշանակվել է Ռուսաստանի Դաշնության ազգային գվարդիայի զորքերի դաշնային ծառայության տնօրենի առաջին տեղակալ՝ Ռուսաստանի Դաշնության Ազգային գվարդիայի «Ռոսգվարդիայի» զորքերի գլխավոր հրամանատար (Վ. Վ. Զոլոտովա)[6].

2019 թվականի հունիսին Ռուսաստանի Դաշնության ազգային գվարդիայի զորքերի դաշնային ծառայության տնօրենի առաջին տեղակալի պաշտոնից հրաժարական է տվել[10]։

Պետական ծառայություն

խմբագրել

2014 թվականի մայիսի 12-ին նշանակվել է Հյուսիսկովկասյան դաշնային օկրուգում Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի լիազոր ներկայացուցչի պաշտոնում[11][12][13]։

2014 թվականի մայիսի 12-ին նա ներառվել է Ռուսաստանի Դաշնության Անվտանգության խորհրդում[6], իսկ հունիսի 12-ի նախագահական հրամանագրով նա 2014 թվականի մայիսի 12-ից ազատվել է զինվորական ծառայությունից՝ գեներալ-լեյտենանտի կոչումով[6][14]։

Բացի այդ, Մելիքովին շնորհվել է Ռուսաստանի Դաշնության 1-ին դասի պետական իսկական խորհրդականի դասային աստիճան[6]։

2016 թվականի հուլիսի 28-ին ազատվել է Հյուսիսկովկասյան դաշնային օկրուգում նախագահի լիազոր ներկայացուցչի պաշտոնից և նշանակվել Ռուսաստանի Դաշնության ազգային գվարդիայի զորքերի դաշնային ծառայության տնօրենի առաջին տեղակալ՝ Ռուսաստանի Դաշնության ազգային գվարդիայի զորքերի գլխավոր հրամանատար[6][15]։ 2016 թվականի օգոստոսի 12-ին նաղագահի հրամանգրով հեռացվել է Անվտանգության խորհրդի անդամների թվից[16]։

2017 թվականին ՌԲԿ-ն հայտնել էր Դաղստանի հանրապետության ղեկավար Սերգեյ Մելիքովի քննարկման մասին[17].

2019 թվականի սեպտեմբերի 27-ին Ստավրոպոլի երկրամասի նահանգապետ Վլադիմիր Վլադիմիրովը Սերգեյ Մալիքովին նշանակել է Ստավրոպոլ երկրամասի Դաշնության խորհրդի սենատոր[18]։ 2020 թվականի հոկտեմբերի 5-ին լիազորությունները վաղաժամկետ դադարեցվել են ։

Ռուսաստանի հերոս գեներալ-գնդապետ Անատոլի Ալեքսանդրովիչ Ռոմանովի անվան հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի անդամ է[6]։

Դաղստանի Հանրապետության ղեկավար

խմբագրել

2020 թվականի հոկտեմբերի 5-ին Ռուսաստանի նախագահի հրամանագրով նշանակվել է Դաղստանի Հանրապետության ղեկավարի ժամանակավոր պաշտոնակատար[19]։ 2021 թվականի հոկտեմբերի 14-ին ընտրվել է Դաղստանի Հանրապետության ղեկավար[20]։

Քննադատություն

խմբագրել

Մի շարք ռուսական ԶԼՄ-ներ 2021 թվականի փետրվարին գրել էին, որ Մելիքովն իբր պաշտոն է տվել իր վաղեմի ծառայակից գեներալ-լեյտենանտ Սերգեյ Միլեյկոյին, որը կասկածվում է Ռոսգվարդիայի համար համազգես կարելու պետպատվեր ստանալու մեջ «Հատուկ ցվեյսնաբ» ՍՊԸ-ից 2-3 անգամ ավելի բարձր գներով, քան մրցկիցները։ Պետությանը հասցված վնասը գնահատվում է մոտ 1 մլրդ ռուբլի։ 2019 թվականին Ռոսգվարդիայի ղեկավարության կողմից համապատասխան ծառայողական ստուգումից հետո Սերգեյ Միլեյկոն հեռացել է պաշտոնից[21][22][23][24]։

2015 թվականին Մելիքովի կնոջ անունով բնակարան է ձևակերպվել «Նոր Արբատ» պրեմիում դասի բնակելի համալիրում՝ ավելի քան 100 մլն ռուբլի արժողությամբ։ Ոչ մի բիզնես չի ունեցել ոչ Մելիքովը, ոչ էլ նրա կինը, 10 տարվա ընթացքում ամուսինների ընդհանուր եկամուտը կազմել է 66,6 մլն ռուբլի, ներառյալ 33 մլն դոլարով Մարյինոյում երկու բնակարանների վաճառքը:Ընդ որում, Մարյինոյում բնակարանները վաճառվել են Նոր Արբատում բնակարան ձեռք բերելուց 9 ամիս անց։Այդ ժամանակ Մելիքովը զբաղեցնում էր Ռուսաստանի ֆուտբոլային միության նախագահի ներկայացուցչի պաշտոնը և ԶԼՄ-ները անշարժ գույքի ձեռքբերումը կապում են Հյուսիսային Կովկասի ստվերային ալկոհոլային բիզնեսի Մելիքական շահերի լոբբինգի կամ Դաղստանում ազդեցության ոլորտների վերաբաշխման համար պայքարում կլաններից մեկի շահերի լոբբինգի հետ[24][25][26]։

2021 թվականի մարտին դաշնային ԶԼՄ-ները Սերգեյ Մելիքովի քաղաքական կայունությունը գնահատում էին որպես միջին՝ նշելով, որ նա ամուր դիրքեր է զբաղեցնում էական էլիտար հակամարտությունների գրեթե լիակատար բացակայության հաշվին[27]։

2017 թվականին Ուֆայում հայտնվել է փողոց, որը կրում է Սերգեյ Մելիքովի հոր անունը։ Որոշումն ընդունվել է Ուֆայի քաղաքային ժողովի պատգամավորների կողմից՝ ի պատասխան Ռոսգվարդիայի զորքերի թիվ 6795 զորամասի՝ Բաշկիրիայի մայրաքաղաքի փողոցներից մեկին գնդապետ Մելիքովի անունով անվանակոչելու մասին դիմումի։ Հաղորդվում է, որ Ալիմ Նուր-Մագոմեդովիչ Մելիքովը 1970 թվականից մինչև 1973 թվականը գլխավորել է շտաբը, իսկ այնուհետև մինչև 1983 թվականը ղեկավարել է թիվ 6520 զորամասը։ Ռոսգվարդիայի կայքի համաձայն՝ նա Ուֆիմի զորամաս է ղեկավարել 1973-1986 թվականներին։ Սակայն 2021 թվականին որոշում է կայացվել վերանվանել փողոցը։ Հասարակական գործիչները հայտնել են, որ Ալիմ Մելիքովի հանդեպ հարգանքով հանդերձ, պետք է խոստովանել, որ նա չի ապրել այդ փողոցում և քաղաքի այդ մասում նրա անվան հետ ոչինչ կապված չէ, իսկ Միլովսկայան իդեալական է, քանի որ հենց դրա միջոցով քաղաքը միանում է Ուֆիմի շրջանին և Միլովկա ավանին[28][29][30]։

Շատ փորձագետներ նշում են նոր պաշտոնում ՌԴ նախագահի ժամանակավոր պաշտոնակատարի առաջին քայլերի արդյունավետությունը, այդ թվում ՝ քաղաքագետ Օլգա Գրաբովեցը Սերգեյ Մելիքովի նվաճումների թվում առանձնացնում է կադրերի նորացումը Դաղստանի կառավարությունում և սեփական թիմի կառուցումը։ Նրա կարծիքով՝ Դաղստանի ղեկավարի պաշտոնակատարի այդ նույն որոշումները որոշել են հանրապետությունում ծագած խնդիրների շրջանակը՝ կառավարությունում ռոտացիան նպաստել է անհամաձայնների ի հայտ գալուն։ Քաղաքական հետազոտությունների և տեխնոլոգիաների կենտրոնի ղեկավար Գրիգորի Կիսելյովը կարծում է, որ Սերգեյ Մելիքովի , մուտքը Դաղստան վերածվել է իշխանության ճարտարապետության արմատական փոփոխության։ «Առաջին հերթին նա կհիշվի ուժեղ թաթարական լոբբիի տեղահանմամբ, ընդ որում՝ առանց տեսանելի հակամարտությունների, դժգոհության, ինչը խոսում է Մելիքովի մասին՝ որպես գրագետ ստրատեգ և բարձր մակարդակի բանակցությունների վարպետ։ Ակնհայտ է, որ գործընթացը տեղի է ունեցել Մոսկվայի աջակցությամբ, հետևաբար նաև հանրապետության ղեկավարի պաշտոնակատարը նման աջակցության ազդեցիկ կապեր ունի», ընդգծել է Գրիգորի Կիսելյովը։ Փորձագետ Անդրեյ Ռեշետովը կարծում է, որ Դաղստանը Սերգեյ Մելնիքովի օրոք արմատապես չի փոխվել ողջ Ռուսաստանի համար, սակայն նրա կառավարման առաջին հարյուր օրերի որոշ դրական պահեր կարելի է առանձնացնել։ Առաջին հերթին խոսքը Դաղստանին սեփական թիմով գրագետ ինտեգրվելու մասին է, առանց լուրջ հակամարտությունների, ինչպես դա եղել է այլ սուբյեկտներում։ Նաև սկսում է փլուզվել Կովկասի մասին կարծրատիպը․  հիմնական տեղերը տրվում են ոչ ազգային կամ ազգակցական հատկանիշներով[31][32]։

Մյուս կողմից, Օլեգ Իվանովը, «սոցիալական հակամարտությունների կարգավորման կենտրոնի» ղեկավարը,  ամփոփելով Մելիքովի ընթացիկ աշխատանքի վերաբերյալ բազմաթիվ բողոքներ, «Զրուցակիցս» գրել է, որ իր ղեկավարության ընթացքում «Դաղստանի խնդիրները ոչ միայն չեն լուծվել, այլև նույնիսկ խորացել են»:Այդ խնդիրների թվում նշվում է COVID-19 պանդեմիան, որի համաձայն Դաղստանում իրավիճակն ավելի վատ է, քան Ռուսաստանում միջին հաշվով, իշխանության անարդյունավետությունը թմրանյութերի առևտրի և իրավապահ մարմիներում կոռուպցիայի դեմ պայքարում։ Չեն լուծվում, այլ սրվում են ենթակառուցվածքային խնդիրները, օրինակ ՝ ջրահեռացման, ջրի մաքրման և կոյուղու համակարգի քայքայումը, ինչպես նաև աղբահանության և վերամշակման համակարգի բացակայությունը։ Տեղի կոմունալ ընկերությունների մեղքով առաջացած հսկայական պարտքի պատճառով[33] Գազպրոմը պատրաստ է հրաժարվել այդ տարածաշրջանում իր ակտիվներից և դրանք հանձնել կազանյան ձեռնարկությանը, քանի որ կարգուկանոն հաստատելու Գազպրոմի ջանքերը «պատշաճ աջակցություն չեն գտնում Դաղստանի գործադիր իշխանության մարմինների կողմից»։ Մելիքովին առայժմ չի հաջողվել հաղթահարել Հանրապետությունում ահաբեկչական ընդհատակը[34]։

Միևնույն ժամանակ, քաղաքական վերլուծաբան Էդուարդ Ուրազաևը, ընդհանուր առմամբ, դրական գնահատական է տալիս Սերգեյ Մելիքովի գործունեությանը։ Ընդ որում, ընդգծում է, որ տարածաշրջանի ներկայիս ղեկավարի դեմ տարբեր ԶԼՄ-ներում և հեռագրային ալիքներում ընթանում է «պատվիրված բնույթի տեղեկատվական պատերազմ»[35][36]։

Անձնական կյանք

խմբագրել

Հայրը՝ Ալիմ Նուր-Մագոմեդի Մելիքովը (1932-2012), պաշտոնաթող գնդապետ, զբաղեցրել է ԽՍՀՄ ՆԳՆ ներքին զործերի բրիգադի հրամանատարի պաշտոնը[6]։ Ազգությամբ լեզգին։

Մայրը՝ Տատյանա Նիկոլաևնան կրթության ուսուցիչ է։ Ազգությամբ ռուս։

Ավագ եղբայրը՝ Միխայիլ Ալիմովիչ Մելիքովը (ծնվել է  1958 թվականի փետրվարի 2-ին), պահեստազորի գեներալ-մայոր, ավարտել է Լենինգրադի համաբանակային հրամանատարական ուսումնարանը, ծառայել է տարբեր պաշտոններում, մինչև գումարտակի հրամանատարը օդադեսանտային զորքերում։ Ավելի ուշ տեղափոխվել է Ռուսաստանի ՆԳՆ ներքին զորքեր, հրամանատարել ներքին զորքերի գնդին Յարոսլավլում։ 1998-1999 թվականներին՝ Ռուսաստանի ՆԳՆ ներքին զորքերի օպերատիվ նշանակության առանձին դիվիզիայի օպերատիվ նշանակության 1-ին գնդի հրամանատար, 1999-2001 թվականներին՝ Ռուսաստանի ՆԳՆ ներքին զորքերի «Վիտյազ» հատուկ նշանակության 1-ին գնդի հրամանատար, հատուկ նշանակության ստորաբաժանումների վետերանների հասարակական կազմակերպության նախագահ, ղեկավարել է ՌԴ ՆԳՆ ներքին զորքերի օպերատիվ նշանակության 100-րդ դիվիզիան (Նովոչերկասկ)[6]:.

Կինը՝ Գալինա Անատոլիի Մելիքովան, ռազմական բժիշկ։ Որդին՝ Միխայիլը, 2018 թվականի հուլիսի դրությամբ ուսանել է պաշտպանության նախարարության ռազմական համալսարանում։ Պասինոկ-Դմիտրի Ալեքսանդրի Սերկով (1981-2007), ծառայել է Վիտյազհատուկ նշանակության 1-ին Կարմիր-Քարե ջոկատում, եղել է ստորաբաժանման 1-ին դասակի գրոհյին խմբի հրամանատար, զոհվել է 2007 թվականի օգոստոսի 2-ին Դղստանում մարտական առաջադրանքի կատարման ընթացքում, 2007 թվականի դեկտեմբերին նրան հետմահու շնորհվել է Ռուսաստանի հերոսի կոչում[6]։.

Կոչումներ և պարգևներ

խմբագրել
  • Վավեր պետական խորհրդական Ռուսաստանի Դաշնության 1-ին դասի (2014).
  • Գեներալ-գնդապետ (2016)

Արժանացել է մի շարք պետական և գերատեսչական պարգևների, այդ թվում՝

 
Սերգեյ Մելիքովը Վլադիմիր Պուտինի հետ Սոչիում 2014 թվականի մայիսի 12-ին կայացած հանդիպման ժամանակ
  • «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 4-րդ աստիճանի շքանշան՝ սուրերի պատկերով[5][6][7];
  • Ալեքսանդր Նևսկու շքանշանը[7];
  • ռազմական ծառայությունների համար շքանշան[5][6];
  • Պատվո շքանշան[5][6];
  • կրապովոյ բերետ (Ռուսաստան)կրելու իրավունք ունի;
  • Ախմաթ Կադիրովի անվան շքանշան (2014) պետականության զարգացման գործում ունեցած վաստակի, հայրենիքի շահերի պաշտպանության գործում ունեցած մեծ ավանդի, Չեչենիայի Հանրապետության տարածքում օրիականության և իրվականության պահպանման համար

[37];

  • «Դաղստանի Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» շքանշան (2017)[38];
  • մեդալներ[5][6]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Сергей Меликов награжден орденом «За заслуги перед Республикой Дагестан»Argumenty i Fakty, 2017.
  2. «Сергей Меликов назначен врио Главы Республики Дагестан». Президент России (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  3. «Врио главы Дагестана избрали секретарем регионального отделения "Единой России"». ТАСС. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  4. «Меликов Сергей Алимович» (ռուսերեն). Совет Федерации Федерального Собрания Российской Федерации. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 «Биография Сергея Меликова». Справки. ՌԻԱ Նովոստի. 2016 թ․ հուլիսի 28.
  6. 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 6,18 6,19 ТАСС-ДОСЬЕ (2016 թ․ հուլիսի 28). «Биография Сергея Меликова. Досье». Биографии и справки. ТАСС. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  7. 7,0 7,1 7,2 «Меликов Сергей Алимович». Официальный сайт Федеральной службы войск национальной гвардии Российской Федерации. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  8. Биографическая справка и интервью генерала С. Меликова. // «На боевом посту» (журнал ВВ МВД). — 2011. — № 12. — С.4.
  9. «Указ Президента Российской Федерации от 26.08.2016 г. № 434 «О присвоении воинского звания Меликову С.А.»». kremlin.ru. Сайт Президента России. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  10. Росгвардия умерила тыл. Ведомство Виктора Золотова собрались покинуть его первый заместитель и куратор тыловых вопросов / Коммерсантъ, 1 июля 2019
  11. Указ Президента Российской Федерации от 12.05.2014 г. № 326 «О полномочном представителе Президента Российской Федерации в Северо-Кавказском федеральном округе»
  12. «Указ Президента Российской Федерации от 12.05.2014 г. № 326 «О полномочном представителе Президента Российской Федерации в Северо-Кавказском федеральном округе»». kremlin.ru. Сайт Президента России. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  13. Чем известны новые полпреды президента // Коммерсантъ : газета. — 13 мая 2014. — № 79 (5352). — С. 2.
  14. «Указ Президента Российской Федерации от 12.06.2014 г. № 420 О «Меликове С.А.»». kremlin.ru. Сайт Президента России. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  15. Указ Президента Российской Федерации от 28.07.2016 г. № 372 «О Меликове С. А.»
  16. «Указ Президента Российской Федерации от 12.08.2016 г. № 408 «О внесении изменений в состав Совета Безопасности Российской Федерации, утвержденный Указом Президента Российской Федерации от 25 мая 2012 г. № 715»». kremlin.ru. Сайт Президента России. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  17. Замглавы Росгвардии стал основным кандидатом на пост главы Дагестана
  18. «Сенатором от Ставрополья назначен Сергей Меликов». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  19. Сергей Меликов назначен врио Главы Республики Дагестан / kremlin.ru
  20. «Сергей Меликов избран главой Республики Дагестан». ТАСС. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  21. Расследование коррупции в Росгвардии дошло до Сергея Меликова?
  22. Генералам Росгвардии готовят посадки и отставки
  23. Генерала Росгвардии забрили на дело
  24. 24,0 24,1 Генерал в лабиринте коррупции. «Южный клан» возвращается на Северный Кавказ?
  25. «Криминальная квартира генерала Сергея Меликова». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  26. Врио главы Дагестана Сергей Меликов может лишиться квадратных метров и доверия
  27. «Эксперты оценили вероятность отставки глав трех регионов России». РИА Новости (ռուսերեն). 20210316T0129. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 21-ին.
  28. ria (2017 թ․ հունիսի 12). «В Уфе появилась улица, носящая имя отца Сергея Меликова». Новости Дагестана (ռուսերեն). Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 21-ին.
  29. Новости Mail.ru (2021 թ․ ապրիլի 7). «В Уфе улицу полковника Меликова переименовали в Миловскую». Новости Mail.ru (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 21-ին.
  30. «Журналист из Уфы прокомментировала информацию о «не утихающем скандале» вокруг переименования улицы в честь Алима Меликова». Молодежь Дагестана (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 21-ին.
  31. «Сто дней Меликова: эксперты и инсайдеры оценили врио главы Дагестана». ФедералПресс (ռուսերեն). Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 21-ին.
  32. Ума Саадуева (2021 թ․ հունվարի 29). «Народ, земля и воля. Чем запомнились 100 дней Меликова». dag.aif.ru. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 21-ին.
  33. ««Теперь самим придется все это разгребать» Врио главы Дагестана Сергей Меликов — о коррупции, боевиках и туризме». КоммерсантЪ (ռուսերեն). Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
  34. «Достижения со знаком "минус"». sobesednik.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 2-ին.
  35. «Полугодие Меликова. Эксперты оценили деятельность главы Дагестана за шесть месяцев». Молодежь Дагестана (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 21-ին.
  36. «Политолог Эдуард Уразаев: «Поездка Сергея Меликова демонстрирует намерение активно реализовать намеченные программы»». Информационный портал РИА "Дагестан". Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 21-ին.
  37. «Глава Чечни вручил Меликову орден Кадырова». Кавполит. 2014 թ․ սեպտեմբերի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 9-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 8-ին.
  38. АиФ-Дагестан (2017 թ․ փետրվարի 16). «Сергей Меликов награжден орденом «За заслуги перед Республикой Дагестан»». Аргументы и факты. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սերգեյ Մելիքով» հոդվածին։