Սայրա Կիիզբաևա
Սայրա Կիիզբաևա (ղրղզ.՝ Сайра Кийизбаева, նոյեմբերի 7, 1917, Սեմիրեչյեի մարզ, Թուրքեստան - հոկտեմբերի 11, 1988, Բիշքեկ, Ղրղզական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), ղրղզ խորհրդային երգչուհի (քնարա-դրամատիկական սոպրանո), ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստուհի (1958), Կիրգիզ երաժշտական-դրամատիկական թատրոնի մեներգչուհի (1936)[1]։
| Սայրա Կիիզբաևա | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 7, 1917 Սեմիրեչյեի մարզ, Թուրքեստան |
| Երկիր |  ԽՍՀՄ |
| Մահացել է | հոկտեմբերի 11, 1988 (70 տարեկան) Բիշքեկ, Ղրղզական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Գերեզման | Ala-Archinskoe Cemetery |
| Մասնագիտություն | օպերային երգչուհի և երաժշտության ուսուցիչ |
| Երգչաձայն | սոպրանո |
| Գործիքներ | վոկալ |
| Աշխատավայր | Q25590311? |
| Կրթություն | Մոսկվայի կոնսերվատորիա |
| Պարգևներ |        և  |
Համարվում է առաջին ղրղզ երգչուհին, ով հանդես Է եկել ոչ միայն ազգային, այլև դասական երգացանկի դերերգերով՝ Կուլյայիմ (Ռաուխվերգերի «Կոկուլ»), Այչուրեկ (Վլասովի, Սալդիբաևի և Ֆերեի «Այչուրեկ»), Տատյանա (Չայկովսկու «Եվգենի Օնեգին»), Նեդդա (Լեոնկավալլոյի «Պայացներ»)։ 1933 թ. աշխատել է դասախոս շրջկոմի կմԵ-ում[2]։ Մահացել է հոկտեմբերի 11[3], 1988 թվականին։ Հուղարկավորել են Բիշկեկի Ալա Արչինցկի գերեզմանատանը։
Երգեր խմբագրել
- 1937 - «Алтын кыз» В. Власова и В. Фере - Аджар
- 1938 - «Алтын кыз» В. Власова и В. Фере - Чинар
- 1939 - «Айчурек» В. Власова, А. Малдыбаева, В. Фере - Айчурек
- 1939 - «Аршин мал алан» У. Гаджибекова - Гюльчохра
- 1941 - «Патриоты» В. Власова, А. Малдыбаева, В. Фере - Мать
- 1942 - «Кокуль» М. Раухвергера - Куляйим
- 1942 - «Евгений Онегин» П. Чайковского - Татьяна
- 1943, 1953 - «Мадам Баттерфляй» Дж. Пуччини - Баттерфляй
- 1946, 1966 - «Манас» В. Власова, А. Малдыбаева, В. Фере - Каныкей
- 1950 - «Пиковая дама» П. Чайковского - Лиза
- 1950 - «Запорожец за Дунаем» Н. Гулака-Артемовского - Одарка
- 1951 - «На берегах Иссык-Куля» В. Власова, А. Малдыбаева, В. Фере - Джамиля
- 1951 - «Русалка» А.С. Даргомыжского - Наташа
- 1952 - «Айдар и Айша» А. Аманбаева и С. Германова - Айша
- 1952 - «Фауст» Ш. Гуно - Маргарита
- 1953 - «Молодые сердца» М. Абдраева - Айнаджан
- 1954 - «Князь Игорь» А. Бородина - Ярославна
- 1955- «Демон» А. Рубинштейна - Тамара
- 1956 - «Токтогул» А. Малдыбаева и М. Абдраева - Валентина
- 1956 - «Паяцы» Р. Леонкавалло - Недда
- 1957 - «Черевички» П. Чайковского - Оксана
- 1957 - «Опричник» П. Чайковского - Наталья
- 1957 - «Ак Шумкар» С. Ряузова - Гульнар
- 1958 - «Токтогул» А. Малдыбаева и М. Абдраева - Тотуя
- 1959 - «Мурат» Л. Книппера - Сайра
- 1960 - «Аида» Дж. Верди - Аида
- 1962 - «Тоска» Дж. Пуччини - Тоска
Պարգևներ և տիտողսներ խմբագրել
- ՀՀ վաստակավոր արտիստ Կիրգիզ ՀԽՍՀ (1939)
- Ժողովրդական արտիստ Կիրգիզ ՀԽՍՀ (1942)
- Ժողովրդական արտիստ, ԽՍՀՄ (1958)
- Լենինի շքանշան (1946)
- Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան (1939)
- Կարգի, «Պատվո նշան» (1951, 1963)
- Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան (1977)
- Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան(1988)
- «Աշխատանքի Վետերան» շքանշան (1979)
Հիշատակ խմբագրել
- Սայրա Կիիզբաևա անունով է կոչվում Բիշկեկի փողոցներից մեկը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Кыргызский национальный академический театр оперы и балет». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
- ↑ «А. Г. Кузнецов сайра киизбаева - страница 6». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
- ↑ https://ky.wikipedia.org/wiki/Кийизбаева,_Сайра
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 404)։ 
|