Սայրա Կիիզբաևա (ղրղզ.՝ Сайра Кийизбаева, նոյեմբերի 7, 1917(1917-11-07), Սեմիրեչյեի մարզ, Թուրքեստան - հոկտեմբերի 11, 1988(1988-10-11), Բիշքեկ, Ղրղզական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), ղրղզ խորհրդային երգչուհի (քնարա-դրամատիկական սոպրանո), ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստուհի (1958), Կիրգիզ երաժշտական-դրամատիկական թատրոնի մեներգչուհի (1936)[1]։

Սայրա Կիիզբաևա
Ծնվել էնոյեմբերի 7, 1917(1917-11-07)
Սեմիրեչյեի մարզ, Թուրքեստան
Երկիր ԽՍՀՄ
Մահացել էհոկտեմբերի 11, 1988(1988-10-11) (70 տարեկան)
Բիշքեկ, Ղրղզական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
ԳերեզմանAla-Archinskoe Cemetery
Մասնագիտությունօպերային երգչուհի և երաժշտության ուսուցիչ
Երգչաձայնսոպրանո
Գործիքներվոկալ
ԱշխատավայրQ25590311?
ԿրթությունՄոսկվայի կոնսերվատորիա
Պարգևներ
Լենինի շքանշան Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան «Հայրենական պատերազմի» I աստիճանի շքանշան Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան «Պատվո նշան» շքանշան «Աշխատանքի վետերան» մեդալ
և ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ

Համարվում է առաջին ղրղզ երգչուհին, ով հանդես Է եկել ոչ միայն ազգային, այլև դասական երգացանկի դերերգերով՝ Կուլյայիմ (Ռաուխվերգերի «Կոկուլ»), Այչուրեկ (Վլասովի, Սալդիբաևի և Ֆերեի «Այչուրեկ»), Տատյանա (Չայկովսկու «Եվգենի Օնեգին»), Նեդդա (Լեոնկավալլոյի «Պայացներ»)։ 1933 թ. աշխատել է դասախոս շրջկոմի կմԵ-ում[2]։ Մահացել է հոկտեմբերի 11[3], 1988 թվականին։ Հուղարկավորել են Բիշկեկի Ալա Արչինցկի գերեզմանատանը։

  • 1937 - «Алтын кыз» В. Власова и В. Фере - Аджар
  • 1938 - «Алтын кыз» В. Власова и В. Фере - Чинар
  • 1939 - «Айчурек» В. Власова, А. Малдыбаева, В. Фере - Айчурек
  • 1939 - «Аршин мал алан» У. Гаджибекова - Гюльчохра
  • 1941 - «Патриоты» В. Власова, А. Малдыбаева, В. Фере - Мать
  • 1942 - «Кокуль» М. Раухвергера - Куляйим
  • 1942 - «Евгений Онегин» П. Чайковского - Татьяна
  • 1943, 1953 - «Мадам Баттерфляй» Дж. Пуччини - Баттерфляй
  • 1946, 1966 - «Манас» В. Власова, А. Малдыбаева, В. Фере - Каныкей
  • 1950 - «Пиковая дама» П. Чайковского - Лиза
  • 1950 - «Запорожец за Дунаем» Н. Гулака-Артемовского - Одарка
  • 1951 - «На берегах Иссык-Куля» В. Власова, А. Малдыбаева, В. Фере - Джамиля
  • 1951 - «Русалка» А.С. Даргомыжского - Наташа
  • 1952 - «Айдар и Айша» А. Аманбаева и С. Германова - Айша
  • 1952 - «Фауст» Ш. Гуно - Маргарита
  • 1953 - «Молодые сердца» М. Абдраева - Айнаджан
  • 1954 - «Князь Игорь» А. Бородина - Ярославна
  • 1955- «Демон» А. Рубинштейна - Тамара
  • 1956 - «Токтогул» А. Малдыбаева и М. Абдраева - Валентина
  • 1956 - «Паяцы» Р. Леонкавалло - Недда
  • 1957 - «Черевички» П. Чайковского - Оксана
  • 1957 - «Опричник» П. Чайковского - Наталья
  • 1957 - «Ак Шумкар» С. Ряузова - Гульнар
  • 1958 - «Токтогул» А. Малдыбаева и М. Абдраева - Тотуя
  • 1959 - «Мурат» Л. Книппера - Сайра
  • 1960 - «Аида» Дж. Верди - Аида
  • 1962 - «Тоска» Дж. Пуччини - Тоска

Պարգևներ և տիտողսներ

խմբագրել

Հիշատակ

խմբագրել
  • Սայրա Կիիզբաևա անունով է կոչվում Բիշկեկի փողոցներից մեկը։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. «Кыргызский национальный академический театр оперы и балет». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
  2. «А. Г. Кузнецов сайра киизбаева - страница 6». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
  3. https://ky.wikipedia.org/wiki/Кийизбаева,_Сайра
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 404