Ռիո Աբիսեո ազգային պարկ

Ռիո Աբիսեո ազգային պարկ (իսպ. Parque Nacional del Río Abiseo), ազգային պարկ, որը գտնվում է Պերուի Սան Մարտին շրջանում: 1990 թվականից այն ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում: Այգում բնակվում են բուսական և կենդանական աշխարհի բազմաթիվ տեսակներ, ինչպես նաև կան նախակոլումբոսյան շրջանի ավելի քան 30 հնագիտական ​​տեղամասեր: 1986 թվականից զբոսայգու որոշ հատվածներ փակվել են զբոսաշրջիկների համար` ինչպես բնական, այնպես էլ հնագիտական ​​միջավայրերի փխրունության պատճառով:

Ռիո Աբիսեո ազգային պարկ
Տեսակ	national park of Peru?
Երկիր	Պերու
Վարչատարածք	Սան Մարտին տարածաշրջան
Հիմնվել է	1983
Մակերես	2724 կմ² և 272 407,95 հեկտար

Աշխարհագրություն և կլիմա

Ռիո Աբիսեո ազգային պարկը գտնվում է Պերուի Անդերի արևելյան լանջին՝ Մարանիոն և Ուալյագա գետերի միջև, ընդգրկում է 2745,2 կմ² տարածք: Մասնավորապես, այգին ընդգրկում է Աբիսեո գետի ավազանի մոտ 70 %-ը: Այգին գտնվում է ծովի մակարդակից 350 մ-ից մինչև 4200 մ բարձրության վրա:

Այգին տեղակայված է յոթ կլիմայական գոտիներում՝ սկսած ալպյան մարգագետիններից և լեռնային անտառներից մինչև չոր անտառներն ու արևադարձային խոնավ անտառները: Տեղումները տատանվում են տարեկան 500-ից 2000 մմ-ի սահմաններում: Խոնավ լեռնային անտառը, որն զբաղեցնում է այգու մեծ մասը, բաղկացած է ցածր ծառերից, մամուռներից և քարաքոսերից: Այս էկոհամակարգը գոյություն ունի մոտ 2300 մ բարձրությունների վրա: Խոնավությունը կայուն է, անձրևներն տեղում են ամբողջ տարվա ընթացքում, հատկապես մեծ բարձրությունի վրա: Հողը թթվային է:

Վայրի բնություն

Այգում բնակվում է դեղնապոչ կապիկը (Oreonax flavicauda), որը որոշ ժամանակ համարվել է անհետացած և հանդիսանում է տարածաշրջանի էնդեմիկ: Մեծ մասամբ հենց ոչնչացման վտանգի տակ գտնվող այդ տեսակի առկայության պատճառով է, որ տարածքն ստացել է ազգային պարկի կարգավիճակ և հայտնվել Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցուցակում։

Այգու կենդանական աշխարհի այլ հայտնի ներկայացուցիչներից են՝

• Անդյան պենելոպա (Penelope montagnii)
• Կարմիր կապիկը (Alouatta seniculus)
• Սպիտակաճակատ կոատա (Ateles belzebuth, վտանգի տակ)
• Յագուար (Panthera onca)
• Թագավորական անգղ (Sarcoramphus papa)
• Միրիկինա (Aotus trivirgatus)
• Սալիվանյան կրաքս (Mitu salvini)
• Պերուական եղջերու (Hippocamelus antisensis, վտանգի տակ)
• Լեռնային պաքա (Agouti taczanowskii, վտանգի տակ)
• Տաչանովսկու սուզաբադ (Podiceps taczanowskii)
• Կարմրաչք սուզաբադ (Netta erythrophthalma)
• Ակնոցավոր արջ (Tremarctos ornatus, վտանգի տակ)
• Անգղ-հնդկահավ (Cathartes aura)
• Սպիտակաճակատ կապուցին (Cebus albifrons cuscinus)
• Սուրինամյան ամազոն (Amazona ochrocephala)
• Երկարաքիթ արմադիլլո (Dasypus pilosus)
• Phacellodomus berlepschi (վտանգի տակ)
• Դեղնահոնք տուկանետ (Aulacorhynchus huallagae, վտանգի տակ)

Ընդհանուր առմամբ, այգու լեռնաշխարհում գրանցվել է 980 բուսատեսակ, որոնցից 13-ը էնդեմիկ են, իսկ նրա ամբողջ տարածքում՝ շուրջ 5000 բուսատեսակ:

Հնագիտություն

Այգու տարածքում ամենամեծ և ամենահայտնի հնագիտական տարածքը Գրան Պահատենն է, որը գտնվում է տարածաշրջանի սահմանի մոտ գտնվող բլրի գագաթին: Մոտակայքում են գտնվում Լոս Պինչուդոսի ավերակները (բացվել է 1965 թվականին), որը քարե գերեզմանների շարք է: Այգու տարածքում կատարվող հնագիտական ուսումնասիրությունների մեծ մասը անցկացվում է Կոլորադոյի համալսարանի աշխատակիցների կողմից: