Ռեկուպերացիա (քաղաքականություն)

Ռեկուպերացիա (անգլ.՝ recuperation, վերականգնում, «առողջացում»), հասարակագիտության մեջ գործընթաց, որով քաղաքական արմատական գաղափարներն ու կերպաները խեղաթյուրվում են, կոոպտացվում, կլանվում, վնասազերծվում, ներառվում, կցվում են կամ ապրանքացվում են մեդիա մշակույթում և հասարակության մեջ և, հետևաբար, մեկնաբանվում են որպես չեզոք, անվնաս կամ ավելի համընդհանուր տեսակետ[2][3][4]։ Ավելի լայն իմաստով, ռեկուպերացիան կարող է վերաբերել հիմնական մշակույթի կողմից ցանկացած դիվերսիոն խորհրդանիշների կամ գաղափարների մշակութային յուրացմանը (օրինակ` Չե Գևարայի նկարը որպես սոցիալիստական հեղափոխության շարժումների խորհրդանիշ)։

«Արգելվում է արգելել». Մենթոն քաղաքում, պատի վրա գրված ֆրանսիական աֆորիզմ, որն առաջին անգամ օգտագործվել է Ժան Յանը RTL ռադիոկայանի եթերում՝ ծաղրական կատակի տեսքով[1]։ Այս նախադասությունը հետագայում դարձել է 1968 թվականի մայիսյան իրադարձությունների կարգախոսներից մեկը

Ռեկուպերացիայի հայեցակարգը ձևակերպվել է Situationist International-ի անդամների կողմից, որն առաջին անգամ հրապարակվել է 1960 թվականին[5]։ Տերմինը բացասական կոննոտացիա ունի, քանի որ այն սովորաբար պարունակում է արմատական գաղափարների իմաստը հիմնովին փոխելու ենթադրյալ հետևանքները (ընկալվող, կամ` ոչ)՝ գերիշխող դիսկուրսի մեջ դրանց յուրացման կամ ներառվելու պատճառով։ Այն ի սկզբանե ընկալվել է որպես détournement (հափշտակում/յուրացում) հայեցակարգի հակառակը, որտեղ պատկերները և այլ մշակութային արտեֆակտները փոխառվում են հիմնական աղբյուրներից և արմատական մտադրություններով վերապրոֆիլավորվում են։

Օրինակներ խմբագրել

Որոշ նախկին հակամշակութային ինքնադրսևորման միջոցները, որոնք քննադատները համարում են ռեկուպերացիոն (գոնե մասամբ) հետևյալն են. պանկ երաժշտությունն[6] ու նորաձևությունը, ինչպիսիք են մոհաք սանրվածքը, պատռված ջինսերը և աքսեսուարները, ինչպիսիք են շան օձիքները[7][8]; դաջվածքները[9]; փողոցային արվեստը և մասնակցային արվեստը[10][11]։

Բնապահպանական արդարադատության ջատագովները, որոնք կենտրոնացնում են սոցիալական շարժումները և շրջակա միջավայրի կայունության փոխակերպման դեմ դիմադրությունը, տեսնում են, որ անցումը դեպի կայունություն վերականգնվում է նրանց կողմից, ովքեր ձգտում են հետաձգել և կառավարել անցումը[12][13]։

Մատնանշելով «պետական լրատվամիջոցների էրոզիան» և կապիտալիստական ռեալիզմը, Ահարոն Բաստանին գրել է «ինտերնետը կապիտալով ռեկուպերացնելու» մասին՝ ասելով, որ կորպորատիվ լրատվամիջոցների մշտական ռեկուպերացման հետևանքները ներառում են ստատուս քվոյի ամրապնդումը, այլախոհության ճնշումը և գեղարվեստական արտահայտություն[14]։

Սոցիալական արդարության ջատագովները ճանաչեցին Ջիմ Քրոուի մասին` The New Jim Crow գրքի[15] հանրաճանաչ դիսկուրսը որպես ռեկուպերացիոն՝ պնդելով, որ այն թաքցնում է ԱՄՆ-ում զանգվածային բանտարկության վերլուծությունները հակահեղափոխական համատեքստային շրջանակներում[16][17]։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «Jean yanne - Vidéo Dailymotion». Dailymotion (անգլերեն). 2008 թ․ մարտի 28. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
  2. Kurczynski, Karen Expression as vandalism: Asger Jorn’s «Modifications» Արխիվացված 2020-08-19 Wayback Machine, in RES: Anthropology and Aesthetics No. 53/54 (Spring — Autumn, 2008), pp.295-6.(անգլ.)
  3. Taylor & Francis Group (1993) Textual Practice: Volume 7 Արխիվացված 2020-08-19 Wayback Machine(անգլ.)
  4. Radical Media: Rebellious Communication and Social Movements Արխիվացված 2020-08-30 Wayback Machine(անգլ.)
  5. Canjuers, Pierre and Debord, Guy, Préliminaires pour une définition de l’unité du programme révolutionnaire Արխիվացված 2021-02-24 Wayback Machine (ֆր.), На английском языке: Preliminaries Toward Defining a Unitary Revolutionary Program Արխիվացված 2020-11-29 Wayback Machine.(անգլ.)
  6. Gelbart, Matthew (2011 թ․ մայիսի 1). «A Cohesive Shambles: The Clash's 'London Calling' and the Normalization of Punk». Music and Letters (անգլերեն). 92 (2): 230–272. doi:10.1093/ml/gcr037. ISSN 0027-4224.
  7. Bestley, Russ (2017), Bull, Greg; Dines, Mike (անգլ.) (eds.), «How Much Longer? Punk Styles, Punk Aesthetics, Punk Conventions», And All Around Was Darkness (անգլերեն), Portsmouth: Itchy Monkey Press, էջեր 188–207, ISBN 978-1-291-74025-7, Արխիվացված է օրիգինալից 2020-07-26-ին, Վերցված է 2020-07-26-ին{{citation}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: editors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: editors list (link)
  8. Dunn, Kevin (2016). Global Punk: Resistance and Rebellion in Everyday Life. Bloomsbury. էջ 222. ISBN 9781628926057.
  9. Hotson, Elizabeth. «How workplaces are phasing out the tattoo stigma». www.bbc.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 26-ին.
  10. Clements, Paul (2011). «The Recuperation of Participatory Arts Practices». International Journal of Art & Design Education (անգլերեն). 30 (1): 18–30. doi:10.1111/j.1476-8070.2011.01678.x. ISSN 1476-8070.
  11. TSANGARIS, MICHAEL (July 2018). «Re-adapting radical forms of expression in the digital era -Investigating new aspects of recuperation 1». XIX ISA World Congress of Sociology / RC57 Visual Sociology (անգլերեն). Toronto, Canada. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
  12. Temper, Leah; Walter, Mariana; Rodriguez, Iokiñe; Kothari, Ashish; Turhan, Ethemcan (2018 թ․ մայիսի 1). «A perspective on radical transformations to sustainability: resistances, movements and alternatives» (PDF). Sustainability Science (անգլերեն). 13 (3): 747–764. doi:10.1007/s11625-018-0543-8. ISSN 1862-4057. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
  13. O'Reilly, Dermot; Allen, Stephen; Reedy, Patrick (2018). «Reimagining the Scales, Dimensions and Fields of Socio-ecological Sustainability» (PDF). British Journal of Management (անգլերեն). 29 (2): 220–234. doi:10.1111/1467-8551.12278. ISSN 1467-8551. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
  14. Bastani, Aaron. "The Communication Commons: resisting the recuperation of the internet by capital Արխիվացված 2019-02-18 Wayback Machine, " OpenDemocracy, 25 May 2011.(անգլ.)
  15. «The New Jim Crow Summary - eNotes.com». eNotes (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
  16. Thomas, G. [1] Արխիվացված 2021-03-08 Wayback Machine, Vox Union, 2012.(անգլ.)
  17. Osel, J. Toward Détournement of The New Jim Crow, or, The Strange Career of The New Jim Crow Արխիվացված 2016-03-03 Wayback Machine, International Journal of Radical Critique, 2012.(անգլ.)
  Ընթերցե՛ք «recuperation» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։