Ջեյմս Ռոթման

Ամերիկացի կենսաքիմիկոս

Ջեյմս Էդվարդ Ռոթման (նոյեմբերի 3, 1950(1950-11-03)[1][2][3], Հավերհիլ, Էսեքս շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ) ամերիկացի կենսաքիմիկոս, Յեյլի համալսարանի կենսաբժշկական գիտությունների պրոֆեսոր, Յեյլի բժշկական դպրոցի բջջային կենսաբանության ամբիոնի նախագահ և Յեյլի Արևմտյան համալսարանի Նանոկենսաբանության ինստիտուտի տնօրեն։[16] Ռոթմանը նաև միաժամանակ Կոլումբիայի համալսարանի ֆիզիոլոգիայի և բջջային կենսաֆիզիկայի օժանդակ պրոֆեսոր է[17] և հետազոտող պրոֆեսոր Լոնդոնի համալսարանական քոլեջի UCL Queen Square նյարդաբանության ինստիտուտում։[18]

Ջեյմս Ռոթման
անգլ.՝ James Rothman
Դիմանկար
Ծնվել էնոյեմբերի 3, 1950(1950-11-03)[1][2][3] (73 տարեկան)
ԾննդավայրՀավերհիլ, Էսեքս շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունՀարվարդի բժշկական դպրոց (1976)[4], Pomfret School? և Branford College? (1971)[4]
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր
Մասնագիտությունկենսաբան, կենսաքիմիկոս, բժիշկ և համալսարանի դասախոս
ԱշխատավայրՓրինսթոնի համալսարան, Yale School of Medicine?[4], Կոլումբիայի համալսարան, Սթենֆորդի համալսարան և Լոնդոնի համալսարանի քոլեջ[5]
Պարգևներ և
մրցանակներ
Բժշկության կամ ֆիզիոլոգիայի Նոբելյան մրցանակ[6][7]

Ալբերտ Լասկերի մրցանակ բժշկական հիմնավոր հետազոտությունների համար

[8]

նյարդաբանության Կավլիի մրցանակ

Գայդների միջազգային պարգև

Ֆեյսալ արքայի միջազգային մրցանակ գիտության ասպարեզում

Otto Warburg Medal?

[4]

Լուիզա Գրոս Հորվիցի մրցանակ

[9]

Հայնեկենի մրցանակ կենսաքիմիայի և կենսաֆիզիկայի համար

Մասրի մրցանակ

Ռոզենստիլի մրցանակ

[10]

E. B. Wilson Medal?

[11]

Ռիչարդ Լաունսբերիի մրցանակ

[12]

Ստերլինգի պրոֆեսոր

Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ

[13]

Van Deenen Medal?

honorary doctor of the University of Regensburg?

Clarivate Citation Laureate

[14]

Camille Dreyfus Teacher-Scholar Awards?

Heinrich Wieland Prize?

և

Otto Warburg Medal?

ԱնդամությունԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Եվրոպական ակադեմիա[15], Մոլեկուլային կենսաբանության եվրոպական կազմակերպություն, Բժշկության ազգային ակադեմիա (ԱՄՆ) և Լոնդոնի թագավորական ընկերություն
Կայքmedicine.yale.edu/profile/james-rothman/
 James Rothman Վիքիպահեստում

Ռոթմանը արժանացել է 2013 թվականի Նոբելյան մրցանակին ֆիզիոլոգիայի կամ բժշկության բնագավառում վեզիկուլների թրաֆիքինգի վերաբերյալ իր աշխատանքի համար (կիսվել է Ռենդի Շեկմանի և Թոմաս Սյուդհոֆի հետ)։[19][20]

Կրթություն

խմբագրել

Ռոթմանը ստացել է իր ավագ դպրոցն ավարտել է 1967 թվականին, իսկ բակալավրի կոչում ստացել է 1971 թվականին Յեյլի համալսարանից, ֆիզիկայի բնագավառում։ Նա իր դոկտորական թեզը պաշտպանել է 1976 թվականին Հարվարդում կենսաբանական քիմիայից։[21]

Կարիերա և հետազոտություն

խմբագրել

Ռոթմանը իր հետդոկտորական հետազոտությունն անցկացրեց Հարվի Լոդիշի հետ Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտում՝ աշխատելով թաղանթային սպիտակուցների գլիկոզիլացման վրա։[22][21] 1978 թվականին նա տեղափոխվել է Սթենֆորդի համալսարանի կենսաքիմիայի ամբիոն։ 1988-1991 թվականներին նա աշխատել է Փրինսթոնի համալսարանում, այնուհետ տեղափոխվել Նյու Յորք և Memorial Sloan-Kettering քաղցկեղի կենտրոնում հիմնել Բջջային կենսաքիմիայի և կենսաֆիզիկայի բաժինը, որտեղ եղել է Սլոան-Քեթերինգ ինստիտուտի փոխնախագահ։ 2003 թվականին նա հեռացավ Սլոան-Քեթերինգից՝ դառնալով Կոլումբիայի համալսարանի բժիշկների և վիրաբույժների քոլեջի ֆիզիոլոգիայի պրոֆեսոր և Կոլումբիայի Քիմիական կենսաբանության կենտրոնի ղեկավար։[23] 2008 թվականին նա Կոլումբիայից տեղափոխվել է Յեյլ, Կոլումբիայում պահպանելով կես դրույքը։ 2013 թվականից նա նաև զբաղեցնում է որպես վաստակավոր պրոֆեսորի պաշտոնը Առաջադեմ իմունոքիմիական հետազոտությունների Շանհայի ինստիտուտում։[24]

 
Նոբելյան մրցանակի հանձնման արարողություն. Ջեյմս Ռոթմանը իր մրցանակը ստանում է Շվեդիայի թագավորից։

Անձնական կյանք

խմբագրել

Նա մանկաբույժ Մարտին Ռոթմանի և Գլորիա Հարթնիկի որդին է, երկուսն էլ հրեա։[25]

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,0 1,1 Rogers K. Encyclopædia Britannica
  2. 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. 3,0 3,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 https://medicine.yale.edu/profile/james-rothman/
  5. Montenegro A. ORCID Public Data File 2023 — 2023. — doi:10.23640/07243.24204912.V1
  6. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/2013/
  7. https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  8. http://www.laskerfoundation.org/awards/2002basic.htm
  9. https://www.cuimc.columbia.edu/research/louisa-gross-horwitz-prize/horwitz-prize-awardees/2010-2001-awardees
  10. https://www.brandeis.edu/rosenstiel/rosenstiel-award/past.html
  11. https://www.ascb.org/award/e-b-wilson-medal/
  12. https://www.nasonline.org/programs/awards/richard-lounsbery-award.html
  13. https://royalsociety.org/news/2019/04/royal-society-announces-2019-fellows/
  14. https://clarivate.com/citation-laureates
  15. https://www.ae-info.org/ae/User/Rothman_James
  16. «James E Rothman». Վերցված է October 7, 2013-ին.
  17. «P&S Adjunct Faculty Member Wins 2013 Nobel Prize». Columbia Newsroom. Արխիվացված է օրիգինալից October 15, 2013-ին. Վերցված է October 13, 2013-ին.
  18. «James E Rothman». UCL Queen Square Institute of Neurology. 29 January 2018. Վերցված է 15 December 2021-ին.
  19. Կաղապար:Nobelprize
  20. «The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2013». Nobel Foundation. Վերցված է October 7, 2013-ին.
  21. 21,0 21,1 «Yale's James Rothman shares 2013 Nobel Prize in Physiology or Medicine». Yale News. October 7, 2013. Վերցված է October 7, 2013-ին.
  22. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «bio» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  23. «Leading Cell Biologist Joins Columbia University College of Physicians & Surgeons». Columbia Medical Center Newsroom. Վերցված է October 13, 2013-ին.(չաշխատող հղում)
  24. «ShanghaiTech professor named 'Highly Cited Researcher'». Արխիվացված է օրիգինալից July 16, 2017-ին. Վերցված է March 7, 2017-ին.
  25. AP and ToI Staff. «Israelis lose out to US-German trio for Nobel medicine prize». www.timesofisrael.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023-03-29-ին.