Պոնտոսի արքաների դամբարան

Պոնտոսի արքաների դամբարան, ժամանակակից Թուրքիայի Ամասիա քաղաքում (պատմականորեն՝ Փոքր Հայք) գտնվող տարբեր չափերի քարակերը փորագիր տապանաքարեր, որտեղ թաղված են Պոնտոսի թագավորության արքաները[1]։ 2014 թվականի ապրիլի 13-ին ներառվել է Թուրքիայում ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների հավակնորդ-թեկնածուների ցանկում[2]։

Պոնտոսի արքաների դամբարան
թուրքերեն՝ Kral Kaya Mezarları
Քարտեզ
Քարտեզ
Տեսակգերեզմանատեղի
ՏեղագրությունԱմասիա, Թուրքիա (պատմականորեն՝ Փոքր Հայք)
ԵրկիրԹուրքիա
Մասն էMount Harşena and the Rock-tombs of the Pontic Kings?
Ազգային կազմպոնտական
Ժառանգության կարգավիճակ Թուրքիայում ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի ՀԺ ցանկի օբյեկտի թեկնածու

Թագավորական նեկրոպոլիսը գտնվում է Ամասիայում՝ Սև ծովի ավազանին պատկանող Իրիս գետի ափին վեր խոյացող Հարշենա լեռան հարավային ստորոտին՝ 272 մետր բարձրության վրա։ Պոնտական արքաների տապանաքարերը կառուցել է Պոնտոսի թագավորության առաջին արքա Միհրդատ I-ը (կառավարման ժամանակահատվածը՝ մ․թ․ա․ 281-266 թվականներ)` կրաքարային ծածկույթով[3][4]։ Տարածքը հնագույն ժամանակներում կոչվել է «թագավորների հովիտ»։ Պոնտոսի արքայական դամբարանը հյուսիսային Անատոլիայի և Հայկական լեռնաշխարհի ամենամեծ գերեզմանատեղին է, որը մեծ հռչակ էր վայելում նաև հելլենիստական աշխարհում։ Ամասիայի արքայական դամբարանում են թաղված Պոնտոսի թագավորներ Միհրդատ I-ը, Արիոբարզանեսը, Միհրդատ II-ը, Միհրդատ III-ը և Ֆարնակես I-ը։

Ամասիայի ամրոցի հարևանությամբ հայտնաբերվել են նաև ևս ինը շիրիմներ։ Փորագրված արքայական տապանաքարերի ընդհանուր թիվը համալիրի տարածքում 21-ն է։ Պոնտոսի արքաների գերեզմանները գտնվում են 8-15 մետր բարձրության վրա։ Իր բարձրադիր տեղագրության շնորհիվ այն պահպանվել և ներկայանալի տեսքով մեզ է հասել վաղնջական ժամանակներից։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «Kral Kaya Mezarları» (Turkish). Amasya Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  2. «Mount Harşena and the Rock-tombs of the Pontic Kings». UNESCO - World Heritage Center. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  3. «Harşena Dağı ve Pontus Kral Kaya Mezarları (Amasya) [2015]» (Turkish). Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  4. «Amasya Harşena Dağı Ve Pontus Kral Kaya Mezarları Unesco Dünya Miras Geçici Listesinde» (Turkish). Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)