Չոլլիմա շարժում
Չոլլիմա շարժումը (Կորեերեն՝ 천리마운동, Հանջա՝ 千里馬運動 ) պետության կողմից հովանավորվող ստախանովյան շարժում է Հյուսիսային Կորեայում, որի նպատակն է եղել նպաստել արագ տնտեսական զարգացմանը։ 1956 կամ 1958 թվականներին ի հայտ եկած շարժումը շեշտը դնում էր «քրտնաջան աշխատանքի գաղափարական խթանների» և Կիմ Իլ Սոնգի անձնական առաջնորդության վրա, այլ ոչ թե տնտեսության կառավարման ռացիոնալ մեթոդների[1][2]։
| Ենթակատեգորիա | • Սոցիալական շարժում • Ստախանովյան շարժում  | |
|---|---|---|
| Կոչվել է ի պատիվ | Չոլլիմա | |
| Երկիր | Կորեայի Ժողովրդա-Դեմոկրատական Հանրապետություն | |
| Սկսած | 15 Նոյեմբերի 1956 | |
| Մասնակիցների թիվը | 387 412 | |
Ծագում
խմբագրելՉոլլիմա տերմինը գալիս է չինական դիցաբանական թռչող ձիուց։ Չոլլիմա բառը կարող է թարգմանվել որպես «հազար լի ձի», ինչը ցույց է տալիս մեկ օրվա ընթացքում 1000 լի (500 կիլոմետր կամ 310 մղոն) անցնելու նրա կարողությունը։ Նաև ասվում էր, որ ոչ մի մարդ չէր կարող այն վարել[3]։ Նա հայտնի է ամենադժվար առաջադրանքները կատարելու և հերոսներին հաղթանակի բերելու համար[4]։ Չոլլիմայի այս գաղափարը օգտագործվել է Կիմ Իլ Սոնգի կողմից Հյուսիսային Կորեայի աշխատողներին ոգեշնչելու համար՝ երկիրը դուրս բերելու Կորեական պատերազմի բեկորներից և կարճ ժամանակահատվածում հասնելու ավելի լավ կյանքի և ավելի բարեկեցիկ երկրի[4]։
Կիմ Իլ Սոնգն առաջին անգամ օգտագործել է Չոլլիմա տերմինը 1956 թվականի դեկտեմբերին ՝ 1957-61 թվականների հնգամյակի մեկնարկից անմիջապես առաջ[5]։ Այս հնգամյա ժամանակահատվածում Հյուսիսային Կորեան ձգտում էր ավարտին հասցնել երկրում արդյունաբերության սոցիալիստական վերափոխումը։ Այն հասել է արդյունաբերության և գյուղատնտեսության ամբողջական ազգայնացմանը և հիմնականում ապահովել է սնունդով, հագուստով և բնակարաններով իր բոլոր քաղաքացիներին[6]։ Կիմ Իլ Սոնգը հիմնադրել է Չոլլիմա շարժումը ՝ մարդկանց դրդելու քրտնաջան աշխատել հանուն ազգի ՝ հնգամյա ծրագրի ցանկալի արդյունքների հասնելու համար։ 1956 թվականի դեկտեմբերին Կորեայի Աշխատավորական կուսակցության ժողովի ժամանակ Կիմ Իլ Սոնգը կոչ է արել ազգին բարձրացնել տնտեսական զարգացման եռանդը․ «Եկեք ավելի շատ արտադրենք, գործնականում խնայողություններ անենք և հնգամյա պլանը ժամանակից շուտ գերակատարենք»[7]։ Չորս տարվա ընթացքում հնգամյա ծրագրի նպատակներն իրականացվել են[8]։
Չհոլիմա շարժման հաջողություններն առաջին անգամ նկատելի են դարձել 1957 թ.-ին, երբ Կիմ Իլ Սոնգը կոչ է արել Քանդուն շրջանի (Փհենյանի մոտակայքում) գործարանի աշխատողներին, որի հզորությունը կազմում էր ընդամենը 60,000 տոննա, արտադրել լրացուցիչ 10,000 տոննա պողպատ[9]։ Գործարանը, սակայն, կարողացել է արտադրել 120,000 տոննա արտադրանք, ինչը 60,000 տոննայով ավելին է, քան իր արտադրական հզորությունը[9]։ Այս նվաճումը Չոլլիմա շարժման սկիզբն էր։ «Չոլլիմա հեծյալ» տերմինը տրվել է այն աշխատողներին, ովքեր գերազանցել են նախատեսված արտադրական ցուցանիշները[10]։ Այս անունը խրախուսում էր մարդկանց ավելի շատ աշխատել։ Հյուսիսային Կորեայի կառավարությունը նույնիսկ թողարկել է «ապուր մի խմեք» կարգախոսը, որպեսզի աշխատողները ստիպված չլինեն այդքան հաճախ օգտագործել զուգարանները[10]։
«Եկեք առաջ շարժվենք Չոլլիմայի ոգով» կարգախոսն ընդունվել է աշխատողներին ոգեշնչելու համար, ինչի արդյունքում արձանագրվել են հաջողություններ տնտեսական գործունեության շատ ոլորտներում[9]։ Հյուսիսային Կորեան հնգամյա ծրագրի ընթացքում գրանցել է տարեկան 36,6 տոկոս արդյունաբերական աճ[6]։
1959 թվականին սկսվել է Չոլլիմա աշխատանքային բրիգադի շարժումը։ Սա սոցիալիստական մրցակցության համակարգ էր, որը տարվում էր աշխատողների թիմերի միջև՝ պաշտպանելով կոմունիստական կենսակերպը և աշխատելով «Մեկը բոլորի համար և բոլորը մեկի համար» վեհ սոցիալիստական իդեալով[11]։ «Աշխատանքային թիմը կստանա Չոլլիմա աշխատանքային բրիգադ տիտղոսը` սահմանելով արտադրության թիրախը բավական բարձր, որպեսզի առանձնանա ամբողջ ազգի այլ աշխատանքային թիմերի շարքում և իրականում հասնելով ազգային գնահատման համակարգում մրցութային կերպով գնահատված թիրախին»[11]։ Եթե տիտղոսը շնորհվեր, թիմը և նրա անդամները կստանային պատվավոր իրեր, ինչպիսիք են Չոլլիմայի դաջված պաստառները, դրոշները և նոթատետրերը[11]։
Չոլլիմա աշխատանքային բրիգադի շարժումը նախաձեռնել է Չին Ունգ Վոնը, ով համախմբել է իր աշխատանքային թիմում աշխատող գործընկերներին՝ նպատակ ունենալով հասնել արտադրություն, որը գերազանցում է իրենց հատկացված քվոտան։ Չինաստանի հաջողության և ազգային կառավարության աջակցության շնորհիվ շարժումն արագորեն ստացել է զանգվածային աջակցություն, և Չինը դարձել է «կատարյալ կորեացի աշխատող»։ Իր մեկնարկից մեկուկես տարի չանցած ՝ Չոլլիմա աշխատանքային բրիգադի շարժումը հավաքել է 178,000 անդամ[11]։
Հետևանքները
խմբագրել.jpg)
Այնուամենայնիվ, Չոլլիմայի այս շարժումը չի կարողացել անվերջ հաջողակ մնալ։ Երկիրը կարճաժամկետ աճ է ստացել արտադրության ծավալում, բայց որակի նվազման հաշվին։ Տնտեսությունը դեֆորմացվել է, քանի որ ռեսուրսներն ուղղված էին արդյունաբերությունների ինտենսիվ ֆինանսավորմանը, մինչդեռ անտեսվել են այլ անհրաժեշտ ոլորտներ։ Այդ շարժմանը հաջորդել է նաև մարդկային ներուժի հյուծումը[6]։ Աշխատուժը քիչ էր մնում, իսկ ռեսուրսները սպառվում էին մինչև վերջ։ Տնտեսության մեջ արտադրությունը սկսել է անկում ապրել, և մինչև 1961 թվականը երկիրը բախվել է աշխատուժի սպառման[12]։ 1960-ականների կեսերին Հյուսիսային Կորեան դադարել է հրապարակել տնտեսական վիճակագրություն, բացառությամբ նախորդ ժամանակաշրջանների համեմատ տոկոսային աճի տվյալների։ Կիմ Իլ Սոնգի ղեկավարած տնտեսությունն անկասկած փոփոխությունների կարիք է ունեցել[12]։ Այնուամենայնիվ, Կիմ Իլ Սոնգը չուներ տնտեսագետներ, ովքեր ցանկանում էին կամ կարող էին նրան ասել, որ իր տնտեսական ծրագրերը պետք է փոխվեն։ Հյուսիսային Կորեան երբեք չի դատապարտել Չոլիմային և չի ճանաչել նրա ձախողումները[6]։ Նույնիսկ Կիմ Ջոնգ Իլը մինչև իր մահը ելույթներ էր ունենում, որոնք գովաբանում էին Չոլլիմային[5]։
Չոլլիման դեռ պահպանվում և օգտագործվում է ներկայիս Հյուսիսային Կորեայի ռեժիմի կողմից։ Չոլլիմա տերմինը և վաղ շարժման գաղափարները դեռ գոյություն ունեն Հյուսիսային Կորեայում։ Կիմ Չեն Ընը ղեկավարում է խոշոր արդյունաբերական ձեռնարկություններ տեղում, ճիշտ այնպես, ինչպես դա անում էր Կիմ Իլ Սոնգը նախկինում։ Հյուսիսկորեացի բանվորները Կենտրոնական Աֆրիկյան միության կողմից բնութագրվել են որպես «Բարգավաճ ազգի կառուցման գործում հաղթանակի ձգտելու կամքով լի ՝ ի պատասխան Կիմ Չեն Ընի կոչին՝ առաջ, դեպի վերջնական հաղթանակ»[13]։
Հյուսիսային Կորեայի հասարակության այլ ոլորտներում Չոլլիմ արագություն տերմինը դեռ օգտագործվում է ակնկալիքների արագ իրականացմանը վերաբերելու համար՝ նկատի ունենալով ինչպես առասպելական ձին, այնպես էլ 1950-ականների տնտեսական աճը[14]։ 1990-ականների վերջին Հյուսիսային Կորեան կրկին կոչ է արել երկրորդ Չոլլիմա շարժմանը ՝ օգնելու ամրապնդել երկիրը էներգիայի զանգվածային պակասի և դաժան սովի ժամանակ։
Հետագա օգտագործումը
խմբագրելՉոլլիմա շարժումը Հյուսիսային Կորեայում զանգվածային մոբիլիզացիայի բազմաթիվ արշավներից առաջինն էր և, հավանաբար, ամենահայտնին[15]։ Այդ ժամանակից ի վեր Չոլլիման դարձել է Հյուսիսային Կորեայի խորհրդանիշը։ Ամբողջ երկրում կառուցվել են թևավոր ձիու մի քանի արձաններ։ Դրանցից ամենանշանակալին Փհենյանում գտնվող Մանսու (Հարավային Կորեա) բլրի վրա գտնվող Չոլիմայի 46 մետրանոց արձանն է։ Այս արձանն ստեղծվել է1961 թվականին և կանգնեցվել «ի պատիվ կորեացի ժողովրդի հերոսության և անպարտելի մարտական ոգու, ինչպես լեգենդար թևավոր ձի Չոլլիմը, որն ասում են, որ օրական հազար լի է հաղթահարում։ Թևավոր ձիու վրա պատկերված է բանվորը, որը բարձր է պահում Կորեայի Աշխատավորական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի «Կարմիր գրությունը», և մի երիտասարդ գյուղացի կին, որը բռնում է բրնձի խուրձը»[16]։
Հյուսիսային Կորեայում Չոլլիման օգտագործվում է որպես բեռնատարների, ավտոբուսների և տրակտորների ապրանքանիշ[17][18]։ Փհենյանի մետրոյի գծերից մեկը կոչվում է Չոլլիմա, ինչպես Հյուսիսային Կորեայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականը։ Թևավոր ձին պատկերված է Հյուսիսային Կորեայի արժույթի վրա՝ սկսած 1978 թվականից, ինչպես նաև փոստային նամականիշերի վրա[19]։ Հյուսիսային Կորեայի տիեզերական գործակալության ՝ օդատիեզերական զարգացման ազգային գրասենյակի կամ NADA-ի կողմից մշակված ամենավերջին ուղեծրային հրթիռը կոչվում է «ChŏLlima 1»[20]։
Ժողովրդական մշակույթում
խմբագրել- 1960 թվականին հյուսիսկորեական «Նամակ Հաջու Հասոնից» պատմվածքի գլխավոր հերոսը պատկերված է որպես Չոլլիմի օրինակելի հեծյալ[21]։
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Many sources cite 1956. However, B.R. Myers states that the movement actually started in 1958, but that "North Korean historians backdated the start of this movement to 1956 to make it seem less like a copy of its Chinese counterpart," and that "even conservative South Korean researchers now uncritically accept 1956 as the year the movement began." Meyers, B.R. The Cleanest Race. Melville House, 2011. p41.
- ↑ Jeffries, Ian (2006). North Korea: A Guide to Economic and Political Developments. Psychology Press. էջ 66.
- ↑ Harrold, "Comrades and Strangers: Behind the Closed Doors of North Korea", p182
- ↑ 4,0 4,1 Checa, "Korea: Rice and Steel", p108
- ↑ 5,0 5,1 Jefferies, "North Korea: A Guide to Economic and Political Developments", p50
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Oh, "North Korea Through the Looking Glass", p50
- ↑ 'Kim Il Sung's', special Write-up to Centerary of His Birth, KCNA, March 31, 2012.
- ↑ Checa, "Korea: Rice and Steel", p110
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Harrold, "Comrades and Strangers: Behind the Closed Doors of North Korea", p183
- ↑ 10,0 10,1 French, "North Korea: The Paranoid Peninsula", p77
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Lee, "North Korea: A Strange Socialist Fortress", p28
- ↑ 12,0 12,1 Oh, "North Korea Through the Looking Glass", p51
- ↑ Workers of the DPRK, Forerunners in Era, KCNA, May 1, 2012.
- ↑ Kim Jong Un's feats for Army Building, KCNA, April 25, 2012.
- ↑ Lankov, Andrei N. (2002). «Kim Takes Control: The 'Great Purge' in North Korea, 1956-1960». Korean Studies. 26 (1): 104. doi:10.1353/ks.2002.0010. ISSN 1529-1529.
- ↑ Pyongyang's Monuments and Architecture Արխիվացված 2018-03-23 Wayback Machine.
- ↑ Made in North Korea China Motor Vehicle Documentation.
- ↑ FAO/WFP Crop and Food Security Assessment Mission to the Democratic People's Republic of Korea (PDF) (Report). Food and Agriculture Organization/World Food Programme. 2013. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 7-ին.
- ↑ Democratic People's Republic of Korea (North Korea)(չաշխատող հղում) China Motor Vehicle Documentation.
- ↑ «First Flight of North Korea's "Chollima-1" SLV Fails, but More Launches and More New SLVs Are Likely». 38 North. 2023 թ․ հունիսի 7.
- ↑ Routledge Handbook of Contemporary North Korea. Adrian Buzo (3rd ed.). Abingdon: ROUTLEDGE. 2020. ISBN 0-429-44076-6. OCLC 1201384523.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)
Գրականություն
խմբագրել- Kim Il-sung (1971). «Let Us Create Literature and Art Suitable to the Chollima Age: Talk With Writers, Composers and Film Workers, November 27, 1960». Selected Works. Vol. II. Pyongyang: Foreign Languages Publishing House. էջեր 582–596. OCLC 873247887.
- — (1972). Let Us Develop the Chollima Workteam Movement in Depth, a Great Impetus to Socialist Construction: Speech Delivered at the Second National Meeting of the Vanguards in the Chollima Workteam Movement, May 11, 1968. Pyongyang: Foreign Languages Publishing House. OCLC 21956597.