Չի-Չի
Չի-Չի (1957, Սիչուան պրովինցիայի վայրի բնություն - հուլիսի 22, 1972, Լոնդոնի կենդանաբանական այգի, Մեծ Բրիտանիա), հայտնի էգ պանդա[1]։ Այն չորս պանդաներից մեկն էր, որ ուղարկվեց Լոնդոնի կենդանաբանական այգի և ժամանակի հետ դարձավ Մեծ Բրիտանիայի բնակչության սիրելին[2]։
| Չի-Չի | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | անազատության մեջ ապրող միջատներ |
| Սեռ | իգական |
| Ծնվել է | 1957 |
| Ծննդավայր | Սիչուան, Չինաստան |
| Սատկել է | հուլիսի 22, 1972 |
| Սատկելու վայր | Լոնդոնի կենդանաբանական այգի, Վեստմինստեր, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն |
Կենսագրություն
խմբագրել1957 թվականի դեկտեմբերին՝ քոթոթ ժամանակ, նրան բռնել են Սիչուան պրովինցիայում։ 1958 թվականի հունվարին տարել են Պեկինի կենդանաբանական այգի։ 1958 թվականի մայիսին ավստրիացի բրոկեր-անիմալիստ Հեյնի Դեմերը փոխանակեց Աֆրիկայից սմբակավոր կենդանիների հավաքածուն Չի-Չիի հետ։ Նրան բերեցին Մոսկվայի կենդանաբանական այգի։ Մեկ շաբաթ անց տարան Բեռլինի կենդանաբանական այգի։ Նույն թվականին պանդային վաճառեցին ամերիկյան կենդանաբանական այգուն, սակայն ամերիկաչինական լարծավ հարաբերությունների պատճառով Չի-Չիի մուտքն ԱՄՆ արգելվեց։
Մինչ այդ Լոնդոնի կենդանաբանական միությունը բազմիցս հայտարարել էր, որ վայրի բնության շահերից ելնելով, պանդաներ ձեռք չի բերելու։ Սակայն, երբ Չի-Չիին արդեն բռնել էին, որոշեցին գնել այն։ Գնման համար տրված գումարի մի մասը տվեց Granada TV հեռուստաընկերությունը[3][4]։ 1958 թվականի սեպտեմբերի 26-ին Չի-Չին դարձավ Լոնդոնի կենդանաբանական այգու սեփականությունը։ Նա դարձավ նաև Մեծ Բրիտանիայի բնակչության սիրելին։ Կենդանաբանական այգու այցելուները սիրում էին նրան և հաճախ էին շոկոլադ հյուրասիրում[5]։
1960-ական թվականների վերջին Չի-Չին ուշադրության կենտրոնում էր։ Թերթերն անդրադառնում էին նրա և Մոսկվայի կենդանաբանական այգուց Ան-Անի հարաբերություններին։ Նրան մի քանի անգամ տարան Մոսկվա, որպեսզի նա բեղմնավորվի և սերունդ տա։ Սակայն զույգը ձագեր չունեցավ։ Չի-Չին մահացել է 1972 թվականի հուլիսի 22-ին։ Նրա մահը սգում էր ամբողջ երկիրը[2]։
Նշանակություն
խմբագրելՉի-Չիի՝ Լոնդոնի կենդանաբանական այգում գտնվելու ժամանակ՝ 1961 թվականին, նրան տեսավ Վայրի բնության համաշխարհային հիմնադրամի հիմնադիրներից մեկը, գիտնական և նկարիչ-անիմալիստ սըր Փիթեր Սքոթը։ Նա նկարեց պանդային և որոշեց, որ այս բարեսիրտ, պաշտպանության կարիք ունեցող կենդանու պատկերը նոր հիմնադրամի համար հրաշալի խորհրդանիշ կլինի։ Այդ ժամանակվանից Վայրի բնության համաշխարհային հիմնադրամի խորհրդանիշը դարձավ Չի-Չի պանդան, իսկ նրա լոգոն դարձավ ամենաճանաչելի լոգոներից մեկն աշխարհում[6][7]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Michael R. Brambell, London Zoo’s Giant panda: Ailuropoda melatiolenca: 'Chi Chi', 1957—1972 Արխիվացված 2019-12-15 Wayback Machine. International Zoo Yearbook, Volume 14, Issue 1, pages 163—164. Published online 18 December 2007. The Zoological Society of London, 1985.
- ↑ 2,0 2,1 «London Zoo». Good Zoos. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 5-ին.
{{cite web}}: External link in|publisher= - ↑ «блог о пандах — новости, фото панд, видео». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
- ↑ Ramona Morris & Desmond Morris: The Giant Panda. Revised edition by Jonathan Barzdo. Papermac, London 1981, pp. 93-111, ISBN 0-333-32473-0
- ↑ «История больших панд в Великобритании». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
- ↑ Strategic management for voluntary nonprofit organizations. Routledge. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
- ↑ WWF: Giant Panda
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Heini Demmer, Ute Demmer & Erich Tylinek: Tschitschi der Bambusbär. Artia, Prague 1961.