Վիքիպեդիա

Ուիլյամ Քասլոն

Ուիլյամ Քասլոն (անգլ.՝ William Caslon, 1692[1][2][3][…], Քրադլեյ, Dudley, Ուեսթ Միդլանդս, Անգլիա - հունվարի 23, 1766(1766-01-23)[1][4], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն), հայտնի է նաև որպես Ուիլյամ Քասլոն Ավագ[6], անգլիացի տպագրիչ։ Նրա տառատեսակի հստակությունն ու ընթեռնելիությունը նրան ապահովել են Անգլիայի և մայրցամաքի այն ժամանակվա առաջատար տպագրիչների հովանավորությունը։ Նրա տառատեսակները վերափոխել են անգլերեն տառատեսակի և առաջին անգամ հաստատվել է Անգլիական Ազգային տպագրական ոճը[7]։

Ուիլյամ Քասլոն
Դիմանկար
Ծնվել է1692[1][2][3][…]
ԾննդավայրՔրադլեյ, Dudley, Ուեսթ Միդլանդս, Անգլիա
Մահացել էհունվարի 23, 1766(1766-01-23)[1][4]
Մահվան վայրԼոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն
Քաղաքացիություն Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն
Մասնագիտությունgunsmith, տպագրիչ և գրաֆիկական դիզայներ
ԵրեխաներՈւիլյամ Քասլոն[5]
 William Caslon Վիքիպահեստում

Կյանք խմբագրել

Քասլոնը ծնվել է Քրեդլիում, Վուսթերշիր կոմսությունում 1692 կամ 1693 թվականներին[6] և փորագրողի կրթություն ստացել մոտակա Բիրմինգհեմում[8]։ 1716 թվականին նա բիզնես է սկսել Լոնդոնում՝ որպես զենքի կողպեքների և տակառների փորագրող, ինչպես նաև Կազմարարական գործիքների փորագրող[9]։ Տպարանների հետ կապ ունենալով՝ նա ստիպված էր ձուլարան սարքավորել, հիմնականում Ուիլյամ Բոյերի աջակցության շնորհիվ[6]։

Նա մահացել է 1766 թվականի հունվարի 23-ին և թաղվել Լոնդոնի Սենթ Լյուկ հին փողոցի գերեզմանատանը, որտեղ պահպանվել էր ընտանեկան դամբարանը (որը կրում է նրա անունը և ընտանիքի մյուս անդամների)։

Տառատեսակ խմբագրել

 
Նամակի հիմնադիր Ուիլյամ Քասլոն I-ի տառատեսակների և լեզուների նմուշների թերթիկ․ 1728 թվականի հանրագիտարանից։

Չնայած նրա անունը հետագայում կապվել է լատինական այբուբենի կայուն ոճի հետ, Քասլոնի առաջին տառատեսակները նրանք էին, որոնք ժամանակակից տպագրիչները անվանում են «էկզոտիկ»։ Նրա առաջին տառատեսակը արաբերենն էր, որը կատարվել էր անգլիական չափով (14pt) քրիստոնեական գիտելիքների խթանման ընկերության պատվերով մինչև 1725 թվականը, որին հաջորդել է եբրայերենը, որը ստեղծվել էր Ուիլյամ Բոյերի համար 1726 թվականին, և ազգությամբ ղպտի Ուիլկինսի համար, որն առաջին անգամ օգտագործվել է 1731 թվականին։ Նրա առաջին լատինական տառատեսակները հռոմեական և շեղ տառատեսակաշարներն են եղել, որոնք կտրվել էին նախշի չափով (12pt), այն ոճով, որն ամբողջությամբ ստեղծվել է 1734 թվականին` իր ձուլման գործարանի նմուշների հրատարակմամբ[10]։

Քասլոնի տառատեսակները ոգեշնչված էին հոլանդական Բարոկկո տառատեսակներից, որոնք առավել հաճախ օգտագործվել են Անգլիայում մինչև Քասլոնի անձիքի հայտնվելը։

Քասլոնի տառատեսակները անմիջապես հայտնի են դարձել և օգտագործվել են շատ կարևոր տպագիր աշխատանքների համար, ներառյալ Միացյալ Նահանգների Անկախության հռչակագրի առաջին տպագիր տարբերակը։ Քասլոն տառատեսակներն այնքան տարածված են դարձել, որ տառատեսակի ընտրության մասին արտահայտություն է հայտնվել՝ «եթե կասկածում ես, օգտագործիր Քասլոն»։

Քասլոնի տեսակները նորաձևությունից դուրս եկան նրա մահից մեկ դար անց, բայց վերածնվեցին 1840-ականներին։ Քասլոնի տեսակների մի քանի վերածնունդներ այսօր լայնորեն օգտագործվում են[11]։

 
Քասլոնների ընտանեկան գերեզմանը Լոնդոնի Սուրբ Լյուկ հին փողոցի եկեղեցու բակում: Ներկայումս եկեղեցին երաժշտական հարթակ է և փորձերի վայր ։

Քասլոյի հիմնարկը որպես բիզնես խմբագրել

Ուիլյամ Քասլոն I-ը 1739 թվականին հիմնեց Քասլոն ձուլարանը՝ հիմնվելով նախկինում Գոդֆրի Հեդի (1685-1700) վրա։ Այս բիզնեսի մյուս կեսը ձեռք է բերել Ջոն Ջեյմսը՝ Թոմաս Ջեյմսի որդին։ Ջոն Ջեյմսը 1716-1764 թվականներին գնելով կառուցել է նաև այն, ինչը դարձել է 18-րդ և 19-րդ դարի սկզբի անգլիական առաջատար ձուլարանը։ Նա 1740 թվականին ձեռք է բերել Ռոբերտ Միտչելի և Ջեյքոբ Այլիվի կեսի մի մասը։ Ավելի ուշ և կարևոր գնում էր Թոմաս Գրովերի ձուլման արհեստանոցը 1758 թվականին։ Ի վերջո, Ջեյմսը իր ղեկավարության ներքո միավորել է 95 անգլիական ձուլարաններ[12][13]։

Ջոն Ջեյմսը, Ուիլյամ Քասլոն առաջինը և Ջոն Բասկերվիլը միավորման արդյունքում մնացին որպես այս մասնագիտության միակ երեք ներկայացուցիչները երկրում։ Քասլոնն իր ձուլարանում ուներ երկու աշակերտ (Թոմաս Քոթրել և Ջեզեփ Ջեքսոն)։ 1757 թվականին նրանք բացել են իրենց սեփական ձուլարանը ՝ ուղղակի մրցակցություն ստեղծելով իրենց գործատուի համար։ 1759 թվականին Ջեքսոնը ծառայության է անցել ռազմածովային ուժերում ՝ թողնելով Քոթրելին միայնակ շարունակել գործը։ Ջեքսոնը թոշակի է անցել նավատորմից 1763 թվականին և որոշ ժամանակ շարունակել է աշխատել Թոմաս Քոթրելի ձուլարանում Նևիլի արքունիքում 1759-1785 թվականներին։ Նա բիզնես սկսել է առանձին ձուլարանում երկու աշխատանքային գործընկերների հետ, ովքեր օգնել են գտնել մայրաքաղաքը 1764-1792 թվականներին։ Երբ Ջեքսոնը մահացել է 1792 թվականին, Ուիլյամ Քասլոն I-ի թոռը ՝ Ուիլյամ Քասլոն III-ը, Սոլսբերիի հրապարակում ձուլարան է ձեռք բերել[14]։

1766 թվականին Ուիլյամ Քասլոն I-ի մահից հետո նրա որդին ՝ Ուիլյամ Քասլոն II-ը, ղեկավարել է Քասլոնի ձուլարանը՝ կառավարելով այն իր կնոջ` Էլիզաբեթ Նե Քարթլիխի օգնությամբ, մինչև իր մահը՝ 1778 թվականը։ Էլիզաբեթ Քասլոնն այնուհետև շարունակել է կառավարել այն իր երկու որդիների՝ Ուիլյամ Քասլոն III-ի (1754-1833 թվականներ) և Հենրի Քասլոնի (մոտ 1755-1788 թվականներ) հետ միասին, որոնք առևտուր էին անում որպես «Էլիզաբեթ Քասլոն և որդիներ»[14]։

Հենրին մահացել է 1788 թվականին, իսկ 1792 թվականին Ուիլյամ III-ը վաճառել է բիզնեսի իր մասնաբաժինը իր մորը և խնամի Էլիզաբեթին՝ Ռոուի Հենրիի այրուն։ Երկու Էլիզաբեթ Քասլոնները շարունակել են ղեկավարել այն մինչև ավագ Էլիզաբեթի մահը 1795 թվականը։ Նրա կտակի պայմանների վերաբերյալ դատական վեճի արդյունքում ձուլարանը հանձնվել է կանցլերին և աճուրդի հանվել 1799 թվականին։ Այն գնել է կրտսեր Էլիզաբեթ Քասլոնը, որի գործընկերն էր հեռավոր ազգական ՝ Նաթանիել Քաթերվուդը[14]։

1792 թվականին Սկզբնական ձուլարանում իր բաժնեմասը վաճառելուց հետո Ուիլյամ Քասլոն III-ը ձեռք է բերել Սոլսբերիի հրապարակի ձուլարանը վերջերս մահացած Ջոզեֆ Ջեքսոնի ունեցվածքից և վերանվանել եայն «Վ․ Քասլոն ու որդի»։ 1807 թվականին «Վ. Քասլոնը և որդին» փոխանցվել է Ուիլյամ Քասլոնին։ 1819 թվականին Ուիլյամ IV-ը վաճառեց բիզնեսը նոր Շեֆիլդի ձուլարանին «Բլեյքը, Գառնեթը և ընկերությունը» 1837 թվականին Քասլոնի Սոլսբերի հրապարակում ձուլարանը «Սթիվենսոնը, Բլեյքը և ընկերությունը» կազմակերպության սեփականությունն է դարձել[15]։

Հ. Ու. Քասլոն և Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն խմբագրել

1998 թվականին Ջասթին Հոուզը վերականգնում է Քասլոն ձուլարանը, որը կոչվել է Հ. Ու. Քասլոն և Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն, ԻՏԿ-ի հիմնադրի Քասթլոնի ընդլայնված տարբերակով ՝ որպես ընկերության սկզբնական արտադրանք։ Այնուամենայնիվ, 2005 թվականին Ջասթին Հոուզի մահից հետո, վերածնված Հ․Ու․ Քասլոնը և ընկերությունը այլևս բիզնեսով չի զբաղվում, և Քասլոնի հիմնադիրների ընդլայնված կազմը այլևս չի գործում մանրածախ շուկայում։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Swartz A. William Caslon — 2007.
  3. ↑ 3,0 3,1 William Caslon
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Encyclopædia Britannica
  5. ↑ Union List of Artist Names — 2009.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Oxford Dictionary of National Biography
  7. ↑ Luna, 2013, p. 515-516
  8. ↑ Hill, 1971, pp. 56-57
  9. ↑ "History of Printing", British Printing Society Retrieved on 29 April 2014.
  10. ↑ Updike, 1922, Vol. II, pp. 102-103
  11. ↑ Updike, 1922, Vol. II, p. 151
  12. ↑ Hansard, 1825, p. 346
  13. ↑ according to Talbot Reed's "The Old English letter Foundries").
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Maxted, 2004
  15. ↑ Updike, 1922, Vol. II, p. 121

Մատենագրություն խմբագրել

  • Updike, Daniel Berkeley (1922). Printing types, their history, forms, and use; a study in survivals. Vol. II. Cambridge : Harvard University Press.
  • Hill, Joseph (1971) [1907]. The Book Makers of Old Birmingham: Authors, Printers, and Book Sellers. New York: B. Franklin. էջեր 56–57. ISBN 0833717065.
  • Hansard, Thomas Curson (1825). Typographia: An Historical Sketch of the Origin and Progress of the Art of Printing. Baldwin, Cradock and Joy. էջ 346. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 25-ին.
  • Luna, Paul; Ould, Martyn (2013). «The Printed Page». In Gadd, Ian (ed.). Beginnings to 1780. History of Oxford University Press. Vol. 1. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199557318. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.</ref>
  •   This article incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). «Caslon». Encyclopædia Britannica (անգլերեն) (11th ed.). Cambridge University Press.

Գրականություն խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուիլյամ Քասլոն» հոդվածին։


Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ուիլյամ_Քասլոն&oldid=9743247» էջից