Նարնջագույն, կարմիր, դեղին (նկար)
«Նարնջագույն, կարմիր, դեղին» (անգլ.՝ Orange, Red, Yellow), ամերիկացի նկարիչ Մարկ Ռոթկոյի նկարը, աբստրակտ էքսպրեսիոնիզմի վառ ներկայացուցիչ, գրված 1961 թվականին։ Վերագրվում է գունային դաշտի գեղանկարչությանը։ 2012 թվականի մայիսի 8-ին վաճառվել է Քրիստիս աճուրդում` 86 882 500 դոլարով[1], ռեկորդային անվանական գին սահմանելով հետպատերազմյան ժամանակակից արվեստի ստեղծագործության համար հրապարակային սակարկություններում։ Կտավը ցուցադրվել է, ի թիվս այլոց, Պինկուսների ընտանիքի մասնավոր հավաքածուի, արվեստի ազդեցիկ հովանավորների մոտ 2011 թվականին Դեվիդ Պինկուսի մահից հետո։
 | |
|---|---|
| տեսակ | գեղանկար |
| նկարիչ | Մարկ Ռոթկո |
| տարի | 1961 |
| ստեղծման երկիր |  ԱՄՆ |
| ժանր | աբստրակցիոնիզմ |
| հավաքածու | անհայտ |
Ծանոթագրություններ | |
Պատմություն խմբագրել
«Նարնջագույն, կարմիր, դեղին» կտավը ձեռք է բերվել լոդնդոնյան Մարլբորո գեղարվեստի (անգլ.՝ Marlborough Fine Art) պատկերասրահի կողմից, որտեղ կտավը հայտնվել էր Նյու Յորքի Մալբորո Հերսոն պատկերասրահից։ 1964 թվականի փետրվարից նկարը ցուցադրվել է Մարլբորո Նյու Լոնդոն պատկերասրահում` Մարկ Ռոթկոյի ցուցադրության շրջանակներում։ Լոնդոնյան պատկերասրահը այս աշխատանքը 1967 թվականին վաճառեց Դեվիդ Փինքուսին[1], ով համարվում է XX դարի երկրորդ կեսի ամերիկացի առաջատար կոլեկցիոներներից մեկը[2]։ Կտավը լայն հասարակությունից թաքցված է եղել շուրջ 45 տարի[1][2], երբ այն տնօրինում էր Փինքուսը, և ցուցադրվել է հատուկ դեպքերում։ 1986 թվականի սեպտեմբեր-նոյեմբեր ամիսներին «Նարնջագույն, կարմիր, դեղին» կտավը ցուցադրվել է Ֆիլադելֆիայի արվեստի թանգարանում` «Ֆիլադելֆիան հավաքում է. արվեստը` 1940 թվականից» (անգլ.՝ Philadelphia Collects: Art Since 1940) ցուցահանդեսում։ 1996 թվականի հունիս-դեկտեմբեր ամիսներին կտավը ցուցադրվել է Պալմերի արվեստի թանգարանում` Փենսիլվանիա նահանգի համալսարանում, Յունիվերսիթի այգում` «Աբստրակտից մինչև պատկերավորում. Փինքուսի հավաքածուից ժամանակակից արվեստի հավաքածուներ» (անգլ.՝ Abstraction to Figuration: Selections of Contemporary Art from the Pincus Collection)[1]:
2012 թվականի աճուրդ խմբագրել
Մինչ «Նարնջագույն, կարմիր, դեղին» կտավի ռեկորդային գնով վաճառվելը, Մարկ Ռոթկոյի աշխատանքի համար սահմանված էր 72,8 մլն դոլար (2007 թվականի մայիսի 17-ին), երբ Կատարի թագավորական ընտանիքը Դեյվիդ Ռոքֆելլերից ձեռք բերեց «Սպիտակ կենտրոն (դեղին, վարդագույն և վարդագույնի վրա մանուշակագույն)» կտավը[3][4][5]։ «Նարնջագույն, կարմիր, դեղին» կտավի գինը կազմում էր 77,5 մլն դոլար, գնորդի հարկերի հետ միասին` 86,8 մլն դոլար[2], դրանով իսկ հրապարակային սակարկություններում սահմանելով հետպատերզմյան շրջանի ժամանակակից արվեստում[3][5] նոր ռեկորդ` առանց գնաճի հաշվարկման։ Միևնույն ժամանակ հետպատերազմյան կտավների համար ամենաբարձր տրված գինը կազմել է 140 մլն դոլար (մոտ 160 մլն դոլար` 2012 թվականի մայիսի վերահաշվարկի ժամանակ)` 2006 թվականի նոյեմբերին Ջեքսոն Փոլլոքի «№ 5, 1948» աշխատանքի համար։ Իսկ մշտական դոլարով հետպատերազմյան արվեստի ռեկորդային գնով հրապարակային սակարկություններում մնացել է 86,3 դոլար գումարը (մոտավորապես 92 մլն դոլար` 2012 թվականի մայիսի վերահաշվարկի ժամանակ), որը վճարվել է Ֆրենսիս Բեկոնի «1976 թվականի Տրիպտիխ» աշխատանքի համար, 2008 թվականի մայիսին` Սոտբիսի աճուրդում։
Նախավաճառքային գնահատականների հիման վրա ենթադրվում էր, որ «Նարնջագույն, կարմիր, դեղին» կտավի արժեքը կգերազանցի 45 մլն դոլարը, երբ աճուրդի ընթացքում այն հասել է 70 մլն դոլարի նշագծին, մնացել էին դրա համար մրցակցող երեք մասնակիցներ[6]։ Աճուրդը տևել է ավելի քան վեց ու կես րոպե[5], ինչը դարձրել է ամենատևականը ժամանակակից արվեստի գործերի վաճառքի ժամանակ[2]։
Քննադատություն խմբագրել
«The New York Times»-ից Սուրեն Մելիքյանը Ռոթկոյի «Նարնջագույն, կարմիր, դեղին» աշխատանքը անվանել է նրա աշխատանքներին ամենաուժեղ աշխատանքը[2]։ «The Wall Street Journal»-ից Քելլի Քրոուզը նշել է, որ «բալի կարմիր ֆոնի վրա ճոճվող նարնջագույն և դեղին ուղղանկյունների եռյակը ձևավորում է ներկապնակ, որը նույնքան գրավիչ է, որքան մայրամուտը կամ էսկիմոն», ավելացնելով, որ «աճուրդային մասնագետներն ասում են, որ կոլեկցիոներները ավանդաբար ավելի շատ են վճարում այն աշխատանքների համար, որոնք կարմիր և ոսկեգույն երանգներ ունեն, ի տարբերություն խամրած գույների[4]»:
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Mark Rothko (1903–1970): Orange, Red, Yellow». Christie's. 8 мая 2012. Վերցված է 5 сентября 2019-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Melikian, Souren (9 мая 2012). «Rothko Leads a Record Contemporary Art Sale». The New York Times. Վերցված է 5 сентября 2019-ին.
- ↑ 3,0 3,1 Ng, David (10 мая 2012). «Quick Takes: Rothko record repainted». Los Angeles Times. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 16-ին.
- ↑ 4,0 4,1 Crow, Kelly (9 мая 2012). «Record Rothko Headlines at Christie's». The Wall Street Journal. Վերցված է 5 сентября 2019-ին.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Duray, Dan (8 мая 2012). «Christie's Nets $388.5 M. in Highest Contemporary Art Auction Ever, Led by Record $87 M. Rothko». The New York Observer. Վերցված է 5 сентября 2019-ին.
- ↑ Gleadell, Colin (15 мая 2012). «Munch, Pollock and Calder help New York's auction houses notch up $1.42 billion: Edvard Munch's The Scream and Mark Rothko's Orange, Red, Yellow set new records in big fortnight of sales». The Daily Telegraph. Վերցված է 5 сентября 2019-ին.